Phishing: czym jest, jak mu zapobiec i co robić, gdy się nie uda?

Przeczytaj także: Instagram wydał narzędzie do walki z phishingiem

Według raportu CERT Polska, obecnie phishing jest najczęściej występującym rodzajem incydentu w polskiej sieci – odpowiadając za blisko połowę z nich (44%). Zaraz po nim znajduje się dystrybucja fałszywego oprogramowania oraz spam. Co więcej, liczba prób wyłudzenia danych wzrosła o 3 punkty procentowe w stosunku do roku 2017. Oznacza to, że phishing to problem, który będzie coraz bardziej dotkliwy dla użytkowników internetu.

Ataki są zazwyczaj przeprowadzane poprzez e-mail, SMS lub prywatne wiadomości w sieciach społecznościowych i charakteryzują się niektórymi z poniższych cech:

• Zawierają powiadomienie o zawieszeniu lub zablokowaniu rachunku bez wyjaśnienia;
• Wnoszą o uiszczenie płatności;
• Zawierają adres internetowy, przypominający do złudzenia domenę właściwego podmiotu;
• Proszą o udzielenie informacji prywatnych;
• W ich treści popełniono błędy ortograficzne.

Istnieje jednak szereg środków, które pozwalają zmaksymalizować bezpieczeństwo w internecie i uniknięcie ataku:

• Aktualizuj swoją przeglądarkę internetową. Dzięki zainstalowaniu najnowszej wersji i uruchomieniu filtrów antyspamowych lub specjalnych wtyczek przeglądarka będzie w stanie zapobiec większej liczbie prób phishingu;
• Sprawdź domenę, z którą się łączysz. Firma zawsze będzie pisać z własnej domeny, należy więc sprawdzić, czy adres odpowiada tej właściwej. Weryfikacja ta nie daje maksymalnej gwarancji, ale stanowi pierwszy krok w celu zapobieganiu atakom;
• Nie klikaj w linki w wiadomościach. Najlepiej nie włączać linków zawartych bezpośrednio w przesłanym komunikacie, lecz wpisać w przeglądarce adres strony potencjalnego nadawcy i na niej potwierdzić czy treść komunikatu nie jest fałszywa;
• Używaj kilku adresów e-mail. Kiedy subskrybujesz usługi lub strony internetowe o wątpliwej wiarygodności, lepiej jest używać alternatywnych adresów e-mail, aby nie ryzykować utraty głównej skrzynki pocztowej;
• Skontaktuj się z działem obsługi klienta. Jeśli dostaniesz podejrzaną wiadomość e-mail i podejrzewasz phishing, lepiej skontaktuj się z działem obsługi klienta firmy, w celu potwierdzenia jej autentyczności;
• Zgłaszaj phishing, pomagając w ten sposób innym użytkownikom. Każde zgłoszenie pomaga odpowiednim organom rozpoznać i oznaczyć potencjalne niebezpieczeństwo. Incydenty najlepiej zgłaszać poprzez portal incydent.cert.pl – oficjalną stronę NASK, odpowiadającej za bezpieczeństwo polskiej sieci, a także przez Google SafeBrowsing;
• Wreszcie, zaleca się korzystanie z profesjonalnych wiadomości e-mail, wyposażonych w protokoły bezpieczeństwa, takie jak SPF i DMARC, w poczcie przychodzącej i wychodzącej.

Jeśli jednak zdarzy się, że padniemy ofiarą ataku phishingu, istnieje kilka sposobów ograniczenia szkód, w tym między innymi:

• Zmień hasła. W przypadku portali internetowych należy zmienić hasło lub zamknąć konto, zanim zrobią to hakerzy;
• Poinformuj dział obsługi klienta. Jeśli konto zostało przejęte i nie ma już możliwości zalogowania się poprzednimi danymi, należy skontaktować się z działem obsługi klienta w celu ręcznego przywrócenia danych dostępowych;
• Skontaktuj się z bankiem w przypadku kradzieży danych bankowych. Należy niezwłocznie skontaktować się z przedstawicielem banku, aby zablokować karty kredytowe, konta oraz wszystko, co może paść ofiarą cyberprzestępców
• Ostrzeż instytucję, której dotyczy atak. Oprócz odzyskiwania danych osobowych warto przekazać wszelkie informacje o ataku instytucji, która została wykorzystana. Pozwoli to podjąć środki zaradcze i ograniczyć potencjalne straty innych użytkowników.

Phishing, nawet jeśli może wydawać się niewinnym, zwodniczym e-mailem, jest prawdziwym przestępstwem i jako takie powinno być traktowane. Dlatego kolejnym krokiem po wykryciu ataku powinno być poinformowanie odpowiednich organów. Jako przestępstwo popełnione w sieci, konieczne jest powiadomienie NASK, który na swojej stronie prezentuje formularz zgłoszenia incydentu.

Podsumowując, pomimo dużej liczby ataków, szeroki wachlarz środków zaradczych pozwala przechwycić i zablokować ponad 80% z nich. Pozostałe 20% wymaga dalszej współpracy między dostawcami usług i klientami: poprzez uważne czytanie otrzymywanych wiadomości e-mail, wprowadzanie danych tylko na wiarygodnych stronach i unikanie otwierania podejrzanych linków. Dzięki temu phishing może być problemem, którego uda się nam uniknąć.

Marcin Zmaczyński, Head od Marketing CEE w