Napoje roślinne: zdrowe pod pewnymi warunkami?

Przeczytaj także: Jedzenie warzyw i owoców, czyli zdrowe odżywianie wg Polaków

Rynek alternatyw dla produktów mlecznych rośnie globalnie w tempie 15% rocznie, stając się jedną z najszybciej rozwijających się kategorii żywności . Ta imponująca dynamika kontrastuje jednak z poziomem wiedzy konsumentów – 63% z nich obawia się, że nie zapewniają one odpowiedniej podaży składników odżywczych, zaś 60% deklaruje brak wystarczających informacji o korzyściach środowiskowych tych produktów .

Dostrzegliśmy, że jeśli chodzi o segment roślinnych alternatyw dla produktów mlecznych mamy na rynku sporą lukę informacyjną. Jako lider rynku , czujemy szczególną odpowiedzialność, by rzetelnie informować konsumentów o skutkach ich wyborów żywieniowych przy półce sklepowej, zarówno tych pozytywnych, jak i negatywnych. Właśnie dlatego zaproponowaliśmy ekspertom powołanie interdyscyplinarnego zespołu, który zabrał głos na temat roli napojów roślinnych w diecie – wyjaśnia Justyna Piotrowska, Health Credibility Manager, grupa spółek DANONE.

Rzetelne źródło wiedzy

Zespół stworzyło dziewięciu specjalistów zajmujących się żywieniem człowieka, dietetyką, pediatrią i technologią żywności. Efektem pracy wybitnego grona specjalistów jest rzetelne, oparte na dowodach naukowych kompendium wiedzy o bezpieczeństwie i roli napojów roślinnych w diecie różnych grup populacyjnych. Roczna praca zaowocowała publikacją, która już na etapie recenzji zyskała wysokie oceny międzynarodowego środowiska naukowego. W przyszłości wyniki analizy mają zostać udostępnione dla szerokiego grona konsumentów w formie poradnika dla konsumentów.

Zróżnicowanie składu wymaga świadomego wyboru

W obliczu rosnącej popularności napojów roślinnych, konsumenci stają przed wyzwaniem oceny ich wartości odżywczej. Eksperci podkreślają, że nie każdy produkt z tej kategorii ma takie same właściwości, dlatego kluczowa staje się umiejętność czytania etykiet i podejmowania świadomych decyzji zakupowych.

Produkty z tej kategorii mogą się znacząco różnić pod względem profilu żywieniowego. Smak, jakość i wartość odżywcza jest zależna nie tylko od surowca, ale także od technologii produkcji i ewentualnego wzbogacenia w wybrane składniki odżywcze. Dlatego dla konsumentów bardzo ważne powinno być czytanie etykiet i wybór produktów wzbogacanych – podkreśla dr inż. Joanna Rachtan-Janicka.

Chociaż większość napojów roślinnych zawiera mniej białka niż mleko krowie, eksperci podkreślają, że przy odpowiednio zbilansowanej diecie nie ma ryzyka niedoboru białka.

Napoje roślinne mogą być częścią zrównoważonej diety i stanowić alternatywę dla mleka krowiego, jednak ich wybór powinien być świadomy i oparty na wiedzy o ich składzie oraz potrzebach żywieniowych – wyjaśnia dr hab. Danuta Gajewska, prof. SGGW.

Pod względem wartości odżywczych dobrym wyborem mogą być napoje roślinne wzbogacone w wapń, witaminę D i B12, szczególnie dla osób stosujących dietę roślinną.

Bez wzbogacania napojów roślinnych zawartość tych składników odżywczych jest minimalna, więc nie dostarczą ich do diety – dodaje dr. hab. Danuta Gajewska.

Świadomy wybór ma znaczenie

Zróżnicowanie profili żywieniowych napojów roślinnych wymaga szczególnej uwagi w diecie osób o specyficznych potrzebach – dzieci, kobiet w ciąży, seniorów czy osób eliminujących produkty pochodzenia zwierzęcego. Eksperci podkreślają, że odpowiedni wybór – zwłaszcza produktów wzbogacanych – jest kluczowy dla zachowania równowagi żywieniowej w tych grupach.

Jednocześnie motywacje konsumentów coraz częściej wykraczają poza aspekty zdrowotne. Coraz więcej osób kieruje się troską o planetę i dobrostan zwierząt. Dane środowiskowe są przekonujące – produkcja napoju owsianego generuje około 0,4 kg ekwiwalentu CO2 na litrl , podczas gdy mleka krowiego 2,5-4,5 kg CO2 na litr . W przeliczeniu na szklankę 250 ml daje to ograniczenie emisji o 59-71% . W obliczu tych informacji opracowanie poradnika, który w przystępny dla konsumentów sposób wyjaśni walory zdrowotne i środowiskowe napojów roślinnych, wydaje się być niezbędnym działaniem.

Pracami nad powstaniem materiału kierowały dr inż. Joanna Rachtan-Janicka z Katedry Żywności Funkcjonalnej i Ekologicznej oraz dr hab. Danuta Gajewska, prof. SGGW z Katedry Dietetyki, Instytutu Nauk o Żywieniu Człowieka SGGW. Nad opinią pracowali również prof. dr hab Jadwiga Hamulka z Katedry Żywienia Człowieka, Instytutu Nauk o Żywieniu Człowieka SGGW, prof. dr hab. n. med. Hanna Szajewska z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, prof. dr hab. Dariusz Włodarek z Katedry Dietetyki, Instytutu Nauk o Żywieniu Człowieka SGGW, prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Halina Weker z Instytutu Matki i Dziecka, dr Katarzyna Wolnicka, specjalistka w dziedzinie dietetyki i edukacji żywieniowej, dietetyczka Klaudia Wiśniewska oraz prof. dr hab. n. med. Piotr Socha z Centrum Zdrowia Dziecka.