Sposoby motywacji pracowników: akcje

Przeczytaj także: Motywowanie pracowników: system kafeteryjny

Inną formą programów akcyjnych jest możliwość nabycia przez pracowników akcji po obniżonej cenie. Zwykle, rozwiązanie to adresowane jest do większej grupy pracowników, którzy przez ustalony okres oszczędzają część swojego wynagrodzenia netto, w zamian za które mają prawo nabyć akcje spółki z określonym upustem. Różnica w cenie jest traktowana jako przychód opodatkowany według skali, a ewentualne zyski ze sprzedaży są zyskami z kapitałów pieniężnych. „Na polskim rynku największy potencjał mają właśnie programy oparte na oszczędzaniu. Cechują się one niewielkim ryzykiem zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Kluczem do sukcesu przy ich wdrażaniu jest przede wszystkim transparentność i aspekt edukacyjny” – podkreśla Maja Zabawska z Deloitte.

Zdaniem ekspertów Deloitte, przy projektowaniu programu motywacyjnego najczęściej wykorzystywanym elementem jest nagroda za dotychczasowe osiągnięcia w pracy. Z punktu widzenia pracownika, najkorzystniejsze jest połączenie nagrody w postaci akcji z wynikami finansowymi firmy, w której dana osoba jest zatrudniona, a nie – uzależnienia gratyfikacji od rezultatów finansowych spółki-matki. Bardzo ważny jest także aspekt motywacyjny programu, pracodawcy czasami decydują się na przyznanie dodatkowych nagród w zamian za szczególnie dobre wyniki uzyskiwane przez danych pracowników. Nie bez znaczenia jest także wpływ nagrody na retencję pracowników, ponieważ jest ona odroczona w czasie, motywuje do związania się z firmą na dłuższy okres.

Ostatnim, ważnym aspektem programów akcyjnych, są możliwości optymalizacji podatkowej. Samo przyznanie prawa do nagrody z reguły nie powoduje powstania przychodu, ponieważ jest niezbywalne i nie można ustalić jego wartości. Jeżeli pracownik nabywa akcje poniżej ich wartości rynkowej, uzyskuje tzw. świadczenie częściowo odpłatne, które co do zasady powinno być opodatkowane według stawek progresywnych. Ponieważ brak w tym zakresie jednolitej interpretacji, organy podatkowe zaliczają taki przychód do przychodów ze stosunku pracy bądź do przychodów z innych źródeł. Tym niemniej, od 1 stycznia 2011 r. nowe przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozwalają na odroczenie opodatkowania do momentu sprzedaży akcji a uzyskany dochód jest zaliczony do zysków kapitałowych opodatkowanych stawką 19%. „Zmiana ta powinna w znaczący sposób rozszerzyć krąg przedsiębiorstw zainteresowanych wdrożeniem programów motywacyjnych opartych na akcjach. Nowe przepisy mają zastosowanie do akcji spółek z siedzibą na terenie Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego”– mówi Adam Mariuk, Dyrektor w dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte.