Praca w szarej strefie w Polsce 2009

Przeczytaj także: Praca na czarno. Niby nie problem, ale jednak

Wobec powyższego, można sformułować trzy główne cele podejmowania pracy nierejestrowanej w wymiarze indywidualnym:

• pozyskanie jakiejkolwiek pracy, a przez nią dochodów,
• pozyskanie dochodów wyższych niż poprzez wykonywanie pracy rejestrowanej,
• pozyskanie dochodów uzupełniających inne źródła dochodów.

Opinie dotyczące przyczyn wykonywania pracy nierejestrowanej wyrażone przez mężczyzn i kobiety różniły się w nieznacznym stopniu. Zachowana została ta sama kolejność udzielanych odpowiedzi; w opinii nieco większego odsetka kobiet niż mężczyzn przyczyną pracy „na czarno” był brak możliwości znalezienia pracy (52,4% wobec 49,6%), natomiast mężczyźni w większym stopniu niż kobiety zwracali uwagę na wysoką składkę ubezpieczeniową (21,9% wobec 18,2%), podatki zniechęcające do rejestrowania dochodów 4 (18,5% wobec 14,8%), a także na fakt, że pracodawca proponuje wyższe wynagrodzenie bez rejestrowania umowy o pracę (24,9% wobec 21,6%).

Podobnie nie zaobserwowano dużych różnic w opiniach mieszkaoców miast i wsi. W obu przypadkach największy odsetek ludności wskazał jako podstawową przyczynę pracy „na czarno” brak możliwości znalezienia pracy, przy czym w miastach odsetek ten wyniósł 48,0%, a na wsi – 56,3%, na niewystarczające dochody powołał się niemal identyczny odsetek ludności miast i wsi (45,1% i 45,0%), natomiast na trzecią co do ważności przyczynę, tj. wyższe wynagrodzenie bez rejestracji umowy o pracę, wskazało 24,5% ludności miejskiej i 20,6% ludności wiejskiej, a na wysoką składkę ubezpieczeniową również częściej wskazywali mieszkaocy miast (20,4%) niż mieszkaocy wsi (18,9%).

Dla najmłodszej grupy respondentów (15-24 lat), szczególnie „wrażliwej” z punktu widzenia sytuacji na rynku pracy, główną przyczyną pracy w szarej strefie również był brak możliwości znalezienia pracy, jednakże tylko w tej grupie wiekowej odsetek wskazujący na tę przyczynę był bardzo wysoki – wyniósł on 58,2%. Na inne przyczyny ludzie młodzi wskazywali na ogół rzadziej niż w pozostałych grupach wiekowych i tylko w przypadku niechęci do wiązania się na stałe z miejscem pracy, chociaż przyczyna to marginalna, odsetek młodzieży był wyższy niż w pozostałych grupach wiekowych.