Fuzje i przejęcia: dlaczego firmy interesują się transakcjami M&A?

Przeczytaj także: Fuzje i przejęcia 2023: Wschodząca Europa odporna na wyzwania

W dynamicznie zmieniającym się świecie biznesu, polskie przedsiębiorstwa coraz częściej sięgają po strategię fuzji i przejęć (M&A) w celu przyspieszenia rozwoju i zwiększenia swojej konkurencyjności na rynku.

Firma doradcza EY Polska przeanalizowała postawy menedżerów wobec tej ścieżki rozwoju przedsiębiorstwa – jakie motywy stoją za decyzją o kupnie i sprzedaży spółki, które wyzwania najbardziej doskwierają decydentom w firmach zaangażowanym w transakcje; raport wskazuje też, na co trzeba zwrócić uwagę przy procesach M&A. Powstało unikalne na polskim rynku kompendium wiedzy, a część wyników jest zaskakująca.

Raport szczegółowo analizuje podejście polskich menedżerów do różnych aspektów fuzji i przejęć, pomaga zrozumieć trendy i czynniki kształtujące rodzimy rynek M&A. Mamy nadzieję, że wnioski z naszego badania będą pomocne dla firm rozważających M&A jako strategię rozwoju, również dla mniejszych podmiotów, które dopiero analizują możliwości korzystania z tego typu narzędzi. Chcemy uświadomić menedżerom, że transakcje kapitałowe mogą prowadzić do bardziej efektywnego sposobu realizacji ich celów biznesowych a ryzykiem można zarządzić dzięki strategicznemu podejściu i wykorzystaniu odpowiednich kompetencji – mówi Paweł Bukowiński, Partner Zarządzający działem Strategia i Transakcje, EY Polska.

Motywy zawierania transakcji

Rozwój organiczny często bywa zbyt czasochłonny i kosztowny, dlatego kupno istniejącego podmiotu lub technologii może okazać się bardziej efektywnym i mniej ryzykownym rozwiązaniem.

Z badania wynika, że aż 56% firm uważa przyspieszenie rozwoju za kluczowy powód zaangażowania się w procesy M&A. Wzrost udziałów w rynku jest drugim najważniejszym czynnikiem (40%), a zwiększenie skali działalności oraz przychodów podkreśla 38% respondentów. Pozyskanie portfolio klientów (36%) oraz nowych technologii (33%) również znajdują się wysoko na liście motywacji. Co zaskakujące, niewielki procent firm (5%) wskazał na potrzebę pozyskania zagranicznego podmiotu w celu wejścia na nowy, trudno dostępny rynek.

Zupełnie inaczej sytuacja wygląda, gdy przyglądamy się motywom firm, które dokonały sprzedaży części lub całości biznesu. Badanie pokazuje, że w ich przypadku najczęstszym powodem sprzedaży firmy, wskazanym przez blisko jedną trzecią (30%) respondentów, była potrzeba zmiany profilu działalności, co pozwalało firmom lepiej dostosować się do nowych warunków rynkowych.

Dla 26% przedsiębiorstw sprzedaż była szansą na pozyskanie zasobów finansowych na nowe cele, a 23% uznało, że sprzedaż jest bardziej opłacalna niż kontynuowanie działalności. Dla niewiele mniejszej grupy (22%) respondentów sprzedaż była częścią długoterminowej strategii wyjścia z rynku. Co piąta firma (20%) podjęła decyzję ze względu na intratną ofertę kupna. Brak rentowności oraz słabe perspektywy rozwoju skłoniły do tego kroku 18% firm, a 16% zrobiło to ze względu na losowe lub osobiste sytuacje.

Niezależnie od tego, po której stronie transakcji się znajduje firma, kluczowe jest przeprowadzenie dokładnej analizy strategicznej, która pozwoli zrozumieć, jakie wyzwania i potrzeby biznesowe mogą zostać zaspokojone przez przejęcie lub sprzedaż. Według podmiotów przeprowadzających transakcje, wsparcie doświadczonego doradcy M&A może okazać się nieocenione, gdyż pomaga on określić realistyczne cele, oczekiwania finansowe, zidentyfikować odpowiednich partnerów oraz zwiększyć szanse na sukces transakcji – mówi Grzegorz Cywiński, Partner EY Polska, Lider Zespołu Transactions & Corporate Finance.

Rozbieżności pomiędzy sprzedającymi i kupującymi

Z badania EY wynika, że akwizycje to zazwyczaj przemyślane decyzje strategiczne, podczas gdy decyzje o sprzedaży są częściej odpowiedzią na pojawiające się możliwości rynkowe: 73% respondentów decydujących się na akwizycje traktuje je jako element długoterminowej strategii (25 pkt proc. więcej niż sprzedających), a rynkowe okazje wykorzystuje 52% sprzedających (o 12 pkt proc. więcej niż przy akwizycjach – 27%).

Różnice pomiędzy sprzedającymi i kupującymi widać też na poziomie satysfakcji z transakcji. Firmy, które zdecydowały się na proces M&A, na ogół oceniają ten proces bardzo dobrze – aż 98% kupujących i 90% sprzedających dało mu pozytywne oceny. Równolegle, 62% respondentów określiło swoją satysfakcję jako umiarkowaną „(dość wysoko”), a 10% sprzedających oceniło proces „dość nisko”. Warto zaznaczyć, że menedżerowie obecni po stronie przejmującej aktywa wymieniają słabe przygotowanie po stronie podmiotu przejmowanego (33%) jako główny powód problemów w trakcie procesu.

W dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym, zdolność do szybkiego reagowania na zmieniające się warunki rynkowe jest kluczowa, ale musi być równoważona solidnym przygotowaniem i strategicznym planowaniem. Chodzi nie tylko dogłębną analizę własnych celów i możliwości, ale także zrozumienie wartości i potencjału podmiotu będącego przedmiotem transakcji. To połączenie elastyczności i przygotowania pozwala firmom na skuteczne wykorzystanie okazji rynkowych oraz minimalizację ryzyka związanego z transakcjami M&A – mówi Jacek Byrt, Partner EY Polska, Lider EY-Parthenon, Transaction Strategy & Execution w Polsce.

Czy jesteście gotowi na ruch, który może zmienić oblicze waszej firmy?

Komentuje Grzegorz Cywiński, EY Polska, Strategia i Transakcje, Lider Zespołu Wycen, Modelowania oraz Analiz Ekonomicznych, Lider Biur Regionalnych Doradztwa Transakcyjnego, Partner

Polskie firmy coraz odważniej stawiają na fuzje i przejęcia jako klucz do przyspieszenia biznesowej transformacji, poszukując nowych ścieżek wzrostu i umacniania swojej pozycji. Najnowsze badania rzucają światło na ich motywacje i wyzwania na tej pełnej niespodzianek drodze do sukcesu.

W zmiennym krajobrazie gospodarczym, gdzie kluczowe jest podejmowanie właściwych decyzji, menedżerowie firm coraz częściej decydują się na rozwój przez fuzje i przejęcia (M&A), by przyspieszyć rozwój oraz wdrażanie innowacji. Najświeższe analizy przeprowadzone przez EY Polska odsłaniają zaskakujące motywacje i wyzwania, które napędzają liderów biznesu do podejmowania tych newralgicznych kroków.

Dla przykładu, dyrektor firmy technologicznej może przejąć konkurencyjny start-up, by pozyskać innowacyjne technologie i w ten sposób wzmocnić swoją ofertę na rynku. Nasze badanie wskazuje, że dla jednej trzeciej firm pozyskanie technologii jest kluczowym czynnikiem decydującym o przejęciu.

Z kolei właściciele przykładowej firmy produkcyjnej mogą zdecydować się na sprzedaż części swojego przedsiębiorstwa, by usprawnić jego działanie po zmianie profilu działalności. Atrakcyjna oferta od międzynarodowego inwestora może być okazją do pozyskania kapitału ze sprzedaży na inwestycje w podstawowy biznes i zabezpieczenie przyszłości firmy. Te motywacje współgrają z wynikami naszego badania, w którym 30% respondentów zadeklarowało, że decyduje się na sprzedaż aktywów w ramach zmiany profilu działalności, a 26% - by zdobyć zasoby finansowe na inne cele.

Motywacją do przejęcia mniejszego konkurenta może być chęć zwiększenia udziałów rynkowych. Dzięki takiej transakcji firma może skuteczniej konkurować z dominującymi graczami na rynku. Nasze badanie wykazało, że zwiększenie udziałów w rynku jest dla 40% kupujących głównym celem M&A.
Badanie EY wyraźnie pokazuje, że zarówno kupujący, jak i sprzedający deklarują wysoki poziom satysfakcji z transakcji po jej przeprowadzeniu. To dobra wiadomość. Mimo to, nie brakuje wyzwań – niewystarczające przygotowanie firmy do przejęcia było problemem dla 33% kupujących, a trudności z wyceną dla 30% sprzedających.

O badaniu
Badanie Perspektywy M&A zostało zrealizowane na zlecenie EY przez CubeResearch na celowej próbie 388 decydentów (prezesi, członkowie zarządów, dyrektorzy finansowi oraz właściciele firm) w firmach różnej wielkości, od zatrudniających 51 pracowników po korporacje z ponad 1000-osobowymi zespołami. Badanie przeprowadzono w okresie czerwiec – lipiec 2024 r, metodą łączoną - CATI (wywiady telefoniczne) i CAWI (wywiady online). W badaniu wzięły udział firmy, które przeprowadziły proces M&A i podmioty, które go dopiero planują.