"Pół-bezrobocie": czym jest i jakie niesie zagrożenie?

Przeczytaj także: Rynek pracy w UE: pokryzysowe realia "straconego pokolenia"

Doniesienia GUS wskazują, że w lipcu br. stopa bezrobocia w naszym kraju osiągnęła poziom 6,1 proc. I wprawdzie oznacza to wzrost w ujęciu rocznym (0,89 p.p.), to jednak nie jest to tak zły wynik, jaki prognozowano tuż po wybuchu pandemii.

W poprzednich pandemicznych miesiącach stopa bezrobocia była identyczna, jak w lipcu albo niższa:

• marzec 5,4
• kwiecień 5,8
• maj 6,0
• czerwiec 6,1

Warto nadmienić, że wzrosty w ujęciu rocznym notowane były od kwietnia i oscylowały na poziomie 0,2-0,9 p.proc.

- Statystyki odnośnie bezrobocia, te oficjalne, są krzepiące. Obawiamy się jednak, że nie mają one wiele wspólnego z rzeczywistością. Wiele osób traci pracę i szuka następnej bez pośrednictwa urzędów. Statystyki nie obejmują także problemu pół-bezrobocia, a to ogromna ilość pracowników, którzy stracili pełne etaty – mówi Prezes stowarzyszenia STOP Nieuczciwym Pracodawcom Małgorzata Marczulewska.

• Zjawisko pół-bezrobocia to nowe pojęcie, które powoduje, że wszelkie dane dotyczące bezrobocia mogą okazać się nierzetelne. Dostajemy informację o wielu pracownikach, którzy nie stracili pracy, a np. część etatu lub zaproponowano im umowę cywilnoprawną
• Największy odsetek pracowników pół-bezrobotnych to osoby zatrudnione w branży kreatywnej, ale i informatycy czy księgowi
• Zjawisko pół-bezrobocia to problem poważny, bo osoba, która straciła cząstkę etatu nie jest bezrobotna i nie przysługują jej świadczenia z tego tytułu, a jednocześnie wysokość wynagrodzenia nie jest wystarczająca by pokryć wszelkie życiowe zobowiązania

Coraz więcej półbezrobotnych w Polsce. "Umykają oni statystykom"

O problemie zjawiska "pół-bezrobocia" stowarzyszenie STOP Nieuczciwym Pracodawcom informowało już późną wiosną. To odpowiedź na statystyki bezrobocia, które nie odpowiadają realnej sytuacji na rynku pracy. Wiele osób rzeczywiście formalnie nie zostało bezrobotnymi, ale ich warunki funkcjonowania pogorszyły się na tyle mocno, że muszą szukać nowego zatrudnienia lub dorabiać w innych firmach. Mówimy więc o sytuacjach, gdy pracownik miał kiedyś etat, a obecnie zaproponowano mu tylko jego cząstkę lub gdy umowę o pracę, zmieniono na umowę cywilnoprawną.

- Pracownik pół-bezrobotny ma więc umowę np. na pół etatu. Umykają oni statystykom, bo oficjalnie pracę mają, ale na innych warunkach niż dotychczas. Ciężko jest oszacować skalę problemu i sprawdzić jakie faktyczne zmiany na rynku pracy wywołała pandemia koronawirusa – przyznaje Prezes Stowarzyszenia STOP Nieuczciwym Pracodawcom Małgorzata Marczulewska.

Jakie branże narażone są na największe problemy w tym zakresie? Okazuje się, że zjawisko pół-bezrobocia dominuje w branżach kreatywnych oraz takich, które umożliwiają mobilność pracowników:

- Najczęstsze zgłoszenia dotyczą np. pracowników agencji reklamowych, firm zajmujących się organizacją wydarzeń kulturalnych, nie brakuje też informatyków czy księgowych. Dominują osoby, którym łatwo jest regulować wymiar czasu pracy. Co ciekawe, nie brakuje też zgłoszeń od osób mających wyższe stanowiska menadżerskie – dodaje Prezes Marczulewska.

Więcej obniżek wynagrodzeń. Niektórzy obawiają się, co się będzie działo, gdy skończy się ochrona Tarczy Antykryzysowej

Prawnicy współpracujący ze stowarzyszeniem STOP Nieuczciwym Pracodawcom przyznają, że jesień może być czasem dużych zmian strukturalnych na rynku pracy. Wielu pracowników może spodziewać się zmiany umów o pracę, obniżek wynagrodzeń lub nawet zwolnień. Pracownicy mają prawo nie przyjąć propozycji pracodawcy lub oczekiwać uzasadnienia, dlaczego warunki pracy są zmieniane:

- Co do zasady zmiana warunków pracy i płacy może zostać zmieniona przez porozumienie z pracownikiem – pracownik nie ma obowiązku podpisania takiego porozumienia. Istnieje również możliwość złożenia przez pracodawcę wypowiedzenia zmieniającego warunku pracy – tu pracownik może się odwołać od takiego wypowiedzenia. Instytucje te funkcjonują od lat w ramach kształtowania stosunku pracy – mówi mec. Mateusz Galikowski, radca prawny współpracujący ze Stowarzyszeniem STOP Nieuczciwym Pracodawcom.

W ramach Tarczy Antykryzysowej przewidziano możliwość czasowego obniżenia wynagrodzenia pracownikom przy jednoczesnym obniżeniu czasu pracy (20% mniejsza pensja i 20% niższy wymiar czasu pracy).

- W pierwszej fazie lockdown’u trafiły do mnie sprawy związane z obniżeniem wymiaru czasu i wynagrodzenia, zwłaszcza w branży IT. Były to czasowe ograniczenia, konsultowane z pracownikami i związane z przeniesieniem pracy do domu i wprowadzeniem na czas 2-3 miesięcy pracy zdalnej. W przypadkach przeze mnie konsultowanych pracownicy wykazali się zrozumieniem – mówi mec. Galikowski.

Stowarzyszenie STOP Nieuczciwym Pracodawcom cały czas czeka na zgłoszenia od pracowników poszkodowanych przez pracodawców.

- Z założenia obniżki pensji wynikające z Tarczy Antykryzysowej mogły obowiązywać przez pół roku. Czas ten mija z końcem września. Spodziewamy się wówczas dużej ilości skarg od osób, które otrzymały nowe umowy z obniżonymi pensjami lub po prostu straciły pracę – przyznaje Prezes Stowarzyszenia Stop Nieuczciwym Pracodawcom Małgorzata Marczulewska.