Centra handlowe w Europie 2009

Przeczytaj także: Centra handlowe przed wyzwaniami

W raporcie czytamy, iż rynek centrów handlowych w Europie nie odczuł jeszcze pełnych skutków spowolnienia gospodarczego, jednak widoczne jest już znaczne zmniejszenie skali inwestycji budowlanych. Rok 2009 charakteryzował się największym od prawie 15 lat spadkiem podaży nowej powierzchni centrów handlowych. Łącznie w 2009 r. oddano do użytku ok. 7,4 mln mkw. powierzchni najmu brutto, czyli o ok. 19% mniej niż w 2008 r. Ogółem powstało 256 nowych centrów handlowych, co stanowi ok. 89% całkowitej nowo oddanej powierzchni; na renowacje i rozbudowy przypada pozostała część. Łączne zasoby powierzchni najmu brutto (GLA) dla całej Europy wynoszą ok. 128,3 mln. mkw. W krótkim okresie spodziewane jest dalsze ograniczenie aktywności deweloperskiej. Zgodnie z prognozami w 2010 i 2011 na rynek wejdzie odpowiednio 6,1 mln oraz 5,0 mln mkw. powierzchni najmu brutto (GLA). Dla 2011 r. będzie to najniższy wynik w skali rocznej od siedmiu lat. Na rynkach europejskich jest jednak spora liczba projektów, które zostały wstrzymane, ale mają wszystkie wymagane pozwolenia. Choć ich wznowienie uzależnione jest od tempa ożywienia gospodarczego, można oczekiwać, że część szybko wróci na rynek, co przełoży się na poprawę wyników. W zależności od lokalnych przepisów dla niektórych projektów będzie prawdopodobnie wymagane jednak uzyskanie nowych pozwoleń.

WIELKOŚĆ RYNKU
Największą aktywność deweloperską niezmiennie odnotowują dwa główne rynki: Rosja i Turcja. Rosja po utracie w 2009 r. pierwszego miejsca na liście krajów o największej ilości planowanej powierzchni na rzecz Turcji, odzyskała pozycję lidera. Realizacja pewnej liczby projektów, wstrzymana w 2009 r. na skutek kryzysu gospodarczego, została wznowiona. Choć dotyczy to jedynie pewnej grupy obiektów, na rynku można zaobserwować, że coraz więcej deweloperów skłania się do podjęcia takiej decyzji.

W Rumunii realizacja większości planowanych projektów dobiegła już końca. W ostatnich 18 miesiącach nie rozpoczęto budowy praktycznie żadnego centrum handlowego. Oczekuje się spadku podaży do poziomu ok. 130.000 mkw. w 2011 r., w porównaniu do 750.000 mkw. z okresu boomu budowlanego w 2008 r.
Z analizy Cushman & Wakefield wynika, że w Europie Zachodniej, najwięcej powierzchni handlowej powstaje we Włoszech, Francji oraz Hiszpanii. Wielkość ukończonych powierzchni we Włoszech zdecydowanie spada, porównując z rekordowym poziomem z 2007 r., jednak biorąc pod uwagę okres krótkoterminowy rynek zdołał się oprzeć skutkom kryzysu. Realizacja większości projektów została ukończona zgodnie z terminem i tylko nieliczne zostały odłożone na później. Patrząc z perspektywy innych krajów europejskich, liczba wstrzymanych inwestycji we Włoszech była stosunkowo niska. Jak dotąd wśród projektów, których oddanie do użytku planowano na lata 2010-2015, wstrzymano jedynie 20%.

Aktywność deweloperska we Francji wyraźnie wzrosła. Zgodnie z danymi na styczeń 2010 r. w budowie pozostawało ok. 880.000 mkw. powierzchni centrów handlowych, których ukończenie planowane jest na lata 2010-2011. Biorąc pod uwagę niedawny boom na rynku budowlanym oraz wielkość planowanej powierzchni w okresie krótko/średnioterminowym, należy się liczyć z ryzykiem nadpodaży na niektórych rynkach. Dotyczy to również innych regionów w całej Europie. Realizacja kolejnych projektów stworzy niezwykle konkurencyjne środowisko w tym segmencie rynku, szczególnie w sytuacji, gdy ożywienie gospodarcze pozostaje wciąż nietrwałe w większości krajów europejskich.