Nieruchomości handlowe i logistyczne 2013

Przeczytaj także: Centra handlowe w Polsce: najwięksi najemcy 2012

W budowie jest obecnie kilka obiektów handlowych w Warszawie i dużych ośrodkach regionalnych, w tym centra handlowe Royal Wilanów (7.000 mkw., planowane otwarcie w 2014 r.), Atrium Felicity i IKEA w Lublinie oraz Sukcesja w Łodzi. Widocznym trendem jest także rozbudowa istniejących centrów. Szereg centrów tzw. pierwszej i drugiej generacji przechodzi obecnie modernizację, często związaną ze zmianą formuły i dodaniem nowych funkcji rozrywkowych. Jest to sposób na sprostanie zmieniającym się wymaganiom konsumentów, o czym mówił opublikowany wcześniej w tym roku raport z badania CBRE „Jak robimy zakupy – co myślą europejscy konsumenci”. Badanie wykazało, że konsumenci oczekują od wizyty w centrum handlowym „doświadczeń zakupowych”. Oprócz zakupów odzieży, elektroniki czy artykułów spożywczych chcą także zjeść obiad, zrelaksować się, czy obejrzeć film.

Nowe marki wchodzące na polski rynek często realizują politykę otwierania sklepów w prestiżowych lokalizacjach. Jednak dla tych, którzy za cel obrali Warszawę, wybór możliwości jest ograniczony ze względu na niezaspokojony popyt na powierzchnie handlowe. Odsetek wolnych powierzchni w cieszących się największą popularnością centrach jest bliski zera. Efektem jest widoczna obecnie fala modernizacji starszych domów towarowych i kamienic, w których następnie otwierają się sklepy, a na wyższych piętrach urządzane są biura, tak jak w przypadku budynku Chmielna 25, czy też domu towarowego Smyk w Warszawie. Witać także stopniowe odżywanie niektórych rejonów w większych miastach Polski. Duże nadzieje wiązane są z ulicą Świętokrzyską w Warszawie. Wkrótce przejdzie ona modernizację wynikającą z planowanego na koniec 2014 r. uruchomienia drugiej linii metra, której stacja powstaje przy skrzyżowaniu Świętokrzyskiej z aleją Jana Pawła II. Dzięki temu Świętokrzyska może dołączyć do takich ulic jak Mokotowska, okolice Placu Trzech Krzyży w Warszawie, Floriańska w Krakowie, czy też Półwiejska w Poznaniu, które są dziś uważane za najlepsze ulice handlowe, wyróżniające się własnym, unikalnym charakterem i ciekawym wyborem sklepów.

Jak dotąd, w 2013 r. oddano w Polsce do użytku 565.000 mkw. nowych powierzchni handlowych, co zwiększyło łączne zasoby do 9.860.000 mkw.

Beata Kokeli, senior dyrektor Działu Powierzchni Handlowych, CBRE w Polsce: „W 2013 roku mieliśmy w Polsce wiele otwarć dużych centrów handlowych, co wskazuje na utrzymujący się popyt na nowe lokalizacje ze strony sieci detalicznych, które szczególnie chętnie wybierają duże centra zlokalizowane w największych miastach. Są tam klienci z zasobnymi portfelami, którzy mogą pozwolić sobie na częste zakupy. Co ciekawe, mimo odnotowanego w tym roku spadku frekwencji w centrach handlowych (2,5% rok do roku wg wyników z września 2013 r.), sprzedaż i obroty najemców wzrosły (odpowiednio 4,1% i 6,6% wg stanu na wrzesień 2013 r.). Może to oznaczać, że obecnie klienci wydają więcej podczas jednej wizyty w centrum handlowym, jak również że więcej kupują przez internet.”

Magdalena Frątczak, dyrektor w Dziale Powierzchni Handlowych, CBRE w Polsce: „Czynsze za najlepsze powierzchnie handlowe utrzymują się na stabilnym poziomie i w przyszłym roku nie spodziewamy się zmian. Stawki są zróżnicowane w zależności od miasta, przy czym w Warszawie czynsze za najlepsze lokale osiągnęły rekordowy poziom – do 120 euro/mkw./miesiąc za mniejsze lokale. Średnie stawki w Warszawie są dużo niższe – 32-45 euro/mkw./miesiąc za lokale od 100 do 200 mkw. Ilość nowych powierzchni dostarczanych na rynek nie zmienia się w ostatnich latach – co roku zasoby nowoczesnych powierzchni handlowych rosną o ok. 5-7%. Dla roku 2013 będzie to 5%. Podobnych wyników spodziewamy się w latach 2014 i 2015, kiedy zasoby powinny zwiększać się rocznie o 7%. Ciekawy trend obserwujemy, jeśli chodzi o rozbudowę centrów handlowych – w ten sposób powstaje aż 15% nowej powierzchni trafiającej na rynek.”

Rynek powierzchni logistycznych

W 2013 r. polski rynek powierzchni magazynowych i przemysłowych radził sobie dobrze, aczkolwiek wolumen popytu lekko spadł w porównaniu do roku 2012. Oddano do użytku nowe obiekty, dzięki czemu łączne zasoby nowoczesnych powierzchni logistycznych sięgnęły 7,62 miliona mkw. Deweloperzy wciąż wstrzymują się przed rozpoczynaniem budów spekulacyjnych, a nowe projekty były co do zasady zabezpieczone umowami najmu typu pre-let. W najbliższej przyszłości należy się spodziewać dużej aktywności deweloperskiej w regionach Wrocławia i Poznania, w związku z ogłoszonymi przez Amazon planami stworzenia trzech nowych centrów dystrybucyjnych, a także ze względu na dogodną lokalizację tych ośrodków blisko rynków zachodnioeuropejskich, przy spodziewanym tam ożywieniu gospodarczym. Kolejnym regionem, gdzie na logistycznej mapie Polski widać ożywienie, jest Śląsk, natomiast wschodnia Polska z Lublinem jako głównym ośrodkiem może stać się dla projektów deweloperskich nowym rynkiem wschodzącym. W skali całego rynku, ilość nowo wynajmowanych powierzchni logistycznych zmniejszyła się w porównaniu do poprzedniego roku.

Patrick Kurowski, dyrektor Działu Powierzchni Magazynowych i Przemysłowych, CBRE w Polsce: „Prognozy makroekonomiczne na najbliższe lata wydają się korzystne, przy oczekiwanym wzroście PKB w 2014 r. na poziomie 1,8%, stąd też możemy oczekiwać wzrostu popytu na powierzchnie przemysłowe i magazynowe. Rośnie także rola handlu internetowego, który notuje coraz wyższe obroty zarówno w Polsce, jak i całej Europie. Popyt na powierzchnie dla tego typu usług (obejmujących Polskę i Europę) będzie w coraz większym stopniu kształtował rozwój tego rynku. W Polsce mamy ciągle do czynienia z ograniczoną dostępnością magazynów o powierzchni ponad 10.000 mkw., tymczasem w Europe rośnie popyt na powierzchnie powyżej 50.000 mkw. Takie obiekty są poszukiwane szczególnie przez firmy tworzące łańcuchy dostaw, które wspierają rozwój handlu internetowego.”