Ubóstwo w Polsce 2011

Przeczytaj także: Ubóstwo w Polsce 2010

Jaka była sytuacja na Mazowszu i w Łódzkiem?

Poniżej średniej krajowej uplasował się również region centralny, czyli województwa mazowieckie i łódzkie. W obu z nich ogólne wartości wskaźników zagrożenia ubóstwem były zbliżone do tych, które odnotowano na południu Polski.

Warto podkreślić, że dane obliczone dla województwa mazowieckiego z wyłączeniem Warszawy wskazują na stosunkowo dużą różnicę między stolicą a resztą województwa. Podobną prawidłowość można byłoby zapewne odnieść do innych województw z dużymi ośrodkami miejskimi, jednak ze względu na mniejszą liczebność próby niż w woj. mazowieckim, w oparciu o wyniki badania budżetów gospodarstw domowych nie można precyzyjnie oszacować skali tych różnic.

Dla województwa mazowieckiego bez Warszawy wartości wskaźników były zbliżone do średnich dla Polski.

CZY GOSPODARSTWA DOMOWE PRZEWIDYWAŁY POPRAWĘ SWOJEJ SYTUACJI MATERIALNEJ?

W 2011 roku zdecydowana większość (niemal 62,5%) gospodarstw domowych nie przewidywała zmian swojej sytuacji materialnej w ciągu kolejnych 12 miesięcy. Takie zdanie rzadziej wyrażały gospodarstwa skrajnie ubogie – zmian nie spodziewało się ok. 57% z nich, tj. o 5,5 pkt. proc. mniej niż w przypadku pozostałych gospodarstw (por. wykres 2).

Gospodarstwa skrajnie ubogie częściej niż pozostałe sądziły, że ich sytuacja materialna w ciągu kolejnych 12 miesięcy pogorszy się. Wskazało tak ok. 30,5% gospodarstw domowych o wydatkach poniżej minimum egzystencji, podczas gdy dla gospodarstw znajdujących się powyżej tej granicy wskaźnik ten był niższy o ok. 4 punkty procentowe.

Nieznacznie częściej niż pozostałe gospodarstwa domowe, te skrajnie ubogie spodziewały się też zmiany na lepsze – ok. 12,5% z nich sądziło, że w ciągu kolejnych 12 miesięcy ich sytuacja materialna poprawi się lub raczej się poprawi. Taki pogląd wyrażało z kolei ok. 11% gospodarstw znajdujących się powyżej granicy skrajnego ubóstwa.

PODSUMOWANIE

Po okresie spadku w latach 2006-2008, a następnie paroletniej stabilizacji, w 2011 r. odnotowano wzrost poziomu zagrożenia ubóstwem skrajnym w Polsce. Zwiększenie się odsetka osób znajdujących się poniżej minimum egzystencji mogło być związane m.in. z realnym wzrostem granicy ubóstwa skrajnego przy jednoczesnym realnym spadku dochodów i wydatków gospodarstw domowych. Średnioroczne wartości koszyków minimum egzystencji w 2011 r. wzrosły średnio od 5,8 do 6,1%, w zależności od typu gospodarstwa, przy inflacji (wskaźnik CPI) na poziomie 4,3%2.

Brak zmian nominalnej wartości granic ubóstwa ustawowego od 2006 roku spowodował, że w ubiegłym roku wartość wskaźnika zagrożenia ubóstwem skrajnym była wyższa niż wskaźnika zagrożenia ubóstwem ustawowym.

Zarówno wysoka stopa ubóstwa, jak i jej wzrost w 2011 roku dotyczyły przede wszystkim osób zamieszkałych na wsi oraz w małych miastach, liczących do 20 tysięcy mieszkańców.

Podobnie jak w latach poprzednich, ubóstwem zagrożeni byli przede wszystkim mieszkańcy gospodarstw domowych z osobami bezrobotnymi (zwłaszcza wtedy, gdy głowa gospodarstwa domowego miała niski poziom wykształcenia), osób niepełnosprawnych oraz rodzin wielodzietnych.

W wymiarze terytorialnym zasięg ubóstwa był największy w regionach wschodnim i północnym, a w szczególności w województwach: warmińsko-mazurskim, podlaskim, lubelskim i świętokrzyskim.