Bariery przedsiębiorczości na wsi

Przeczytaj także: Jacy przedsiębiorcy w sektorze MSP?

3. Utrudnienia w dostępie do kapitału

Istotną barierą dla przedsiębiorców są ograniczone możliwości pozyskania finansowania bankowego, wynikające z braku zdolności kredytowej czy zabezpieczeń wymaganych przez banki. Problem ten dotyczy wszystkich firm z sektora MŚP w Polsce. Analiza literatury wykazuje, że zaledwie 4,1% przedsiębiorców korzysta z kredytu bankowego przy uruchomieniu działalności, ale już wśród tej samej grupy w drugim roku działalności z kredytu korzysta 21,8% przedsiębiorców. Generalnie poziom finansowania działalności inwestycyjnej i operacyjnej długiem wśród MŚP wynosi zaledwie 18,4%. Wynika to zarówno z dużej niechęci przedsiębiorców do zadłużania się, ale również z trudności w znalezieniu zabezpieczenia kredytu w wystarczającym wymiarze. Pomoc w tym zakresie oferują programy wsparcia unijnego oraz system funduszy pożyczkowych, gwarancyjnych i poręczeniowych (np. FDPA, FWW, EFRWP).

Obszary wymagające zmian dla lepszego rozwoju MŚP na terenach wiejskich

Kompleksowość, złożoność, jak i przestrzenny charakter problemów rozwoju obszarów wiejskich oraz słaba koordynacja dotychczas realizowanych polityk, w swej istocie sektorowych, skłaniają do sformułowania wniosku o potrzebie nowego podejścia do polityki rozwoju obszarów wiejskich, w jej wymiarze pozarolniczym.

Deregulacja i wdrożenie e-administracji

Konieczne jest większe zrozumienie specyfiki działania MŚP i odchodzenie od regulowania każdej możliwej aktywności gospodarczej w sposób daleko wykraczający poza konieczną ochronę zdrowia i interesu konsumenta oraz wdrożenie w procesie stanowienia prawa zasady promowanej przez UE „w pierwszej kolejności myśl na małą skalę” („Think Small First”). Dostosowanie przepisów i obciążeń regulacyjnych do realiów małych podmiotów gospodarczych jest konieczne. W tym względzie znacznym ułatwieniem dla przedsiębiorców byłoby faktyczne, a nie deklaratywne, wdrożenie e- administracji w Polsce i zintegrowanie systemów informatycznych instytucji publicznych. Przyniesie to dwojakiego rodzaju korzyści: zmniejszy obciążenia biurokratyczne przedsiębiorców (przepływ i wymiana informacji między instytucjami publicznymi) oraz zredukuje koszty transakcyjne działalności zarówno po stronie samych przedsiębiorców, jak i po stronie administracji publicznej, a tym samym wpłynie na poprawę efektywności działania systemu obsługi przedsiębiorców.

Zmiany w zakresie kształcenia

Przedsiębiorczość to coś więcej niż tylko umiejętność prowadzenia własnej działalności gospodarczej. To kompetencja życiowa i dlatego formowanie i rozwijanie postaw przedsiębiorczych wśród młodzieży szkolnej i akademickiej powinno być elementem procesu kształcenia obejmującego: nabywanie umiejętności samodzielnego podejmowania decyzji, większej pewności siebie, dopuszczanie możliwości popełnienia błędu, umiejętność pracy w grupie i komunikowania się. Oznacza to konieczność modyfikacji systemu kształcenia. Nabyte kompetencje i umiejętności powinny być weryfikowane w praktyce poprzez realizację konkretnych projektów za zakresu przedsiębiorczości, zgodnie z zasadą „learning by doing”. Na poziomie szkolnictwa wyższego powinno to być stwarzanie studentom możliwości bezpośredniej współpracy z biznesem w formie praktyk i staży zawodowych oraz tworzenia studenckich inkubatorów przedsiębiorczości. Z kolei jako zachętę dla przedsiębiorców należy rozważyć możliwość przywrócenia - już stosowanych w przeszłości – instrumentów, takich jak odpisy i ulgi podatkowe dla firm aktywnie angażujących się w tworzenie miejsc pracy dla młodych ludzi. Istotą tak zmodyfikowanego systemu edukacji jest zwiększenie w programach edukacyjnych udziału zajęć praktycznych oraz utworzenie platformy współpracy z przedsiębiorcami, na korzystnych dla obu stron warunkach.

Dotychczasowe programy interwencji na rynku pracy, realizowane przez Urzędy Pracy, są nieskuteczne. Potwierdza to alarmująca już skala bezrobocia, szczególnie wśród młodych ludzi. Należy zmienić podejście do realizacji mechanizmów rynku pracy. W szczególności należy stworzyć alternatywę dla publicznego systemu wsparcia i pomocy dla bezrobotnych, w postaci organizacji pozarządowych i prywatnych agencji pracy, które z powodzeniem radzą sobie z grupami bezrobotnych wymagających działań miękkich i dotacji/pożyczek na uruchomienie własnej działalności gospodarczej. Natomiast państwo powinno skoncentrować się na grupie osób długotrwale pozostających poza rynkiem pracy, grupie zmarginalizowanych (np. członkowie społeczności na byłych terenach popegeerowskich), które wymagają kosztownych i systemowych programów o wielokierunkowym oddziaływaniu.