Bariery przedsiębiorczości na wsi

Przeczytaj także: Jacy przedsiębiorcy w sektorze MSP?

Wysoki poziom wykorzystania wsparcia z funduszy strukturalnych przez sektor MŚP

Przedsiębiorcy wiejscy mogą też korzystać ze wsparcia na szkolenie, doradztwo i inwestycje z funduszy strukturalnych UE (Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego), które są dostępne dla wszystkich przedsiębiorstw bez względu na lokalizację działalności. Brakuje jednak publicznie dostępnych danych wskazujących, jak często przedsiębiorcy wiejscy korzystali z tych dotacji, zarówno w poprzednim okresie programowania (2004-2006), jak i obecnie (2007-2013). Dostępne dane dotyczą poziomu wykorzystania funduszy przez przedsiębiorców z obszarów wiejskich w ramach regionalnych programów operacyjnych. Ich analiza wskazuje, że przedsiębiorstwa z sektora MŚP na obszarach wiejskich dobrze radzą sobie z pozyskiwaniem pieniędzy z programów regionalnych. Firmy z obszarów wiejskich stanowiły ponad 27% wszystkich firm, które uzyskały dofinansowanie w ramach regionalnych programów operacyjnych. Jest to zatem wynik zaskakująco dobry, zważywszy na to, że firmy wiejskie stanowią około ¼ wszystkich podmiotów gospodarczych w kraju. W ujęciu wartościowym, przedsiębiorcy wiejscy uzyskali około 37,5% całości dofinansowania projektów przedsiębiorców w programach regionalnych, choć udział przedsiębiorców wiejskich w puli pozyskanych dotacji jest zróżnicowany regionalnie. W ujęciu ilościowym najwięcej firm z terenów wiejskich uzyskało dotacje w województwach: wielkopolskim, podkarpackim i opolskim (ponad 40% beneficjentów- przedsiębiorców). W ujęciu wartościowym najwyższe pozycje mają województwa: wielkopolskie, podkarpackie, świętokrzyskie, lubuskie i opolskie. W tych regionach wartość dotacji dla przedsiębiorstw wiejskich w ogólnej puli dotacji dla firm waha się od 49 do ponad 68%. Wysoka lokata województwa wielkopolskiego nie dziwi, ponieważ jest to jeden z regionów o najwyższym odsetku firm zlokalizowanych na obszarach wiejskich i jednym z najwyższych wskaźników nasycenia przedsiębiorczością na obszarach wiejskich. Poza województwem podkarpackim, przedsiębiorcy z Polski Wschodniej słabiej radzą sobą z pozyskiwaniem środków unijnych.

Bariery rozwoju sektora MPŚ na terenach wiejskich w opinii przedsiębiorców

EFRWP przeprowadził badania fokusowe wśród przedsiębiorców z terenów wiejskich z województwa małopolskiego i mazowieckiego. Na podstawie tych badań oraz raportów i ekspertyz różnych gremiów, można stwierdzić, że od strony formalnej przedsiębiorczość na terenach wiejskich nie różni się istotnie od przedsiębiorczości w miastach.

Podstawową barierą rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich w Polsce jest słabość otoczenia zewnętrznego, ułatwiającego zakładanie i funkcjonowanie małych i średnich przedsiębiorstw MSP. Badani przedsiębiorcy wiejscy, bazując na własnych doświadczeniach oraz obserwacjach otoczenia, do głównych barier rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich zaliczyli:

1. Obowiązujące przepisy prawa

Mówiąc o problemach w zakresie obowiązującego prawa badani wskazali niezwykłą drobiazgowość przepisów i ich niejasność oraz niedopasowanie przepisów do realiów funkcjonowania mikro firm na wsi. Warto podkreślić fakt, że władze gminne wsparcie dla przedsiębiorców najczęściej ograniczają do budowy właściwej infrastruktury technicznej (dróg, sieci wodociągowo-kanalizacyjnej, przygotowania terenów pod inwestycje). Jest to ważne, ale należy pamiętać również o aspektach związanych z obsługą przedsiębiorcy (tzw. jedno okienko) i współpracą przedsiębiorców z administracją lokalną. Mimo wskazanych problemów respondenci dostrzegli także pozytywne zmiany zachodzące w tym zakresie.

2. Niski poziom kapitału społecznego

Niski poziom rozwoju kapitału społecznego głównie w sferze relacji przedsiębiorców z samorządami i poszczególnymi szczeblami administracji państwowej. Jedną z przyczyn takiej sytuacji, także wskazywaną jako bariera rozwoju przedsiębiorczości – jest brak zaufania pomiędzy instytucjami, ale i mieszkańcami i władzami różnego szczebla. Zła komunikacja, niechęć do podejmowania kontaktów, wszystko to utrudnia rozwój przedsiębiorczości i zniechęca do podejmowania aktywności.