Bariery przedsiębiorczości na wsi

Przeczytaj także: Jacy przedsiębiorcy w sektorze MSP?

KSOW jako platforma promocji rozwoju przedsiębiorczości

Wymiana doświadczeń i sprawdzonych metod wspierania oraz promowania przedsiębiorczości wymaga stworzenia innowacyjnego rozwiązania instytucjonalnego. Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich (KSOW), powiązana z sieciami europejskimi oraz finansowana w sposób trwały z funduszy unijnych, jest najbardziej odpowiednią do tego celu strukturą instytucjonalną. KSOW może stać się instytucjonalną platformą promocji i wsparcia rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich. Powiązania lokalne i regionalne KSOW, sieci współpracy, powinny w większym stopniu być ukierunkowane na aktywizowanie społeczności lokalnych, w szczególności na obszarach zapóźnionych w rozwoju i jak dotychczas słabiej wykorzystujących możliwości oferowane w unijnych programach wsparcia. W tym kontekście niezwykle istotne jest większe uspołecznienie i zdemokratyzowanie sposobu działania KSOW na szczeblu krajowym i w regionach. Tu też jest miejsce i kapitalna rola do odegrania dla tzw. III sektora.

Stworzenie sieci współpracy – nowy system rozwoju i wsparcia przedsiębiorczości na obszarach wiejskich

Dotychczasowe działania w zakresie tworzenia pozarolniczych miejsc pracy na terenach wiejskich przyniosły stosunkowo słabe efekty. Postuluje się stworzenie nowego kompleksowego systemu rozwoju przedsiębiorczości i wsparcia MSP na obszarach wiejskich, funkcjonującego na zasadzie łańcucha powiązanych i następujących po sobie działań. Taki system będzie w stanie zaoferować ustawiczne wspieranie przedsiębiorców (także tych potencjalnych) w zakresie kształcenia umiejętności i rozwijania kreatywności oraz zdolności do podejmowania ryzyka w biznesie. Ogniwami tego łańcucha wsparcia powinny być warsztaty kreatywności i innowacyjności (generowanie pomysłów na biznes, wzmacnianie wiary w powodzenie nowych pomysłów), kształcenie podstawowych umiejętności i kompetencji biznesowych, szkolenia z zakresu zarządzania zmianą i ryzykiem, umiejętności poszukiwania zewnętrznego finansowania, sieciowanie i zdolność współpracy w celu wspólnego rozwiązywania problemów oraz wymiany dobrych praktyk, mentoring oraz ciągłe wsparcie techniczne, także po uruchomieniu działalności. Instytucją predysponowaną do realizacji przynajmniej części tych zadań są Ośrodki Doradztwa Rolniczego (ODR), których potencjał powinien w znacznie większym stopniu być przeorientowany w tym kierunku. W tym świetle celowe jest zwiększenie zaangażowania ODR w działania sprzyjające rozwojowi przedsiębiorczości na wsi.

Działania te przede wszystkim powinny być adresowane do następujących grup na obszarach wiejskich:

• młodzi ludzie, którym należy stworzyć możliwość zarobkowania na wsi, w celu przeciwdziałania wyludnianiu się terenów wiejskich,
• kobiety wiejskie, celem pobudzania ich aktywności ekonomicznej, tworzenia dodatkowych pozarolniczych źródeł utrzymania gospodarstw domowych, zachęcania do pozostania na wsi,
• rolnicy prowadzący tzw. gospodarstwa samozaopatrzeniowe lub produkujący w niewielkim stopniu na rynek, celem stworzenia im dodatkowego źródła utrzymania, czy też umożliwienie „wyjścia” z rolnictwa.

Zwiększona rola samorządów

Konieczny jest autentyczny udział partnerów społecznych i organizacji przedsiębiorców w procesie promowania i wspierania postaw przedsiębiorczych. Środowisko przedsiębiorców powinno dostrzegać korzyści z udziału w programach promujących postawy i zachowania przedsiębiorcze. Ich aktywny udział będzie służył większej efektywności i skuteczności wydatkowania środków publicznych na rzecz wspierania i promowania przedsiębiorczości (dopasowania programów szkoleniowych do autentycznych potrzeb rynku pracy). Do tego konieczna jest jednak zmiana postaw lokalnych władz. Nowoczesny samorząd powinien podejmować współpracę z podmiotami gospodarczymi, tworzyć warunki, które zachęcą je do aktywnego uczestnictwa w życiu lokalnej społeczności. Samorząd nie może ograniczać się jedynie do wypełniania podstawowych funkcji w zakresie obsługi administracyjnej podmiotów gospodarczych, wymaganego prawem konsultowania aktów prawnych i strategicznych dokumentów o zasięgu lokalnym czy decyzji administracyjnych. Istnieje potrzeba stworzenia forum stałej, partnerskiej współpracy między środowiskiem samorządowców i przedsiębiorców. Samorząd potrzebuje jednak po drugiej stronie partnera w postaci dobrze zorganizowanego środowiska przedsiębiorców, zdolnego do reprezentowania swoich interesów.