Klastry i parki technologiczne - źródła innowacji

Przeczytaj także: Parki technologiczne w Polsce

Główną rolą parku jest tworzenie korzystnych warunków do prowadzenia działalności gospodarczej. Jest to przedsięwzięcie biznesowe, które może jednak mieć różny status prawny. Parki mogą działać w formie spółki prawa handlowego, fundacji lub stowarzyszenia. Podmiotem zarządzającym może też być bezpośrednio uczelnia. Status prawny ma dla inwestora znaczenie ze względu na możliwość uzyskania dotacji państwowych lub pochodzących z funduszy strukturalnych UE.

Celem parku technologicznego jest ułatwianie i przyspieszanie wymiany wiedzy oraz nowoczesnych technologii między instytucjami badawczymi a biznesem. Aby osiągnąć te cele, park stymuluje i zarządza przepływem wiedzy i technologii między szkołami wyższymi, jednostkami badawczo-rozwojowymi, przedsiębiorstwami i rynkami. Ułatwia tworzenie i rozwój przedsiębiorstw opartych na wiedzy poprzez inkubowanie i proces wydzielania się (spin-off i spin-out). Dodaje przedsiębiorstwom wartości poprzez wysokiej jakości usługi oraz obiekty i terytorium o wysokim standardzie.

W praktyce można wskazać wiele wspólnych cech spotykanych na całym świecie technopoli, parków naukowych, badawczych i technologicznych:

• bazują na wyodrębnionej i samodzielnie zarządzanej nieruchomości obejmującej konkretny teren i/lub budynki,
• mają koncepcję zagospodarowania i rozwoju obejmującą aktywność naukowo-badawczą i produkcyjną związaną z kreacją nowej wiedzy i technologii,
• mają formalne powiązania z instytucjami naukowo-badawczymi i edukacyjnymi, lokalną i regionalną administracją publiczną, działającymi w regionie instytucjami wspierania przedsiębiorczości i transferu technologii oraz finansowania ryzyka (venture capital).

Za pierwszy polski park technologiczny należy uznać Poznański Park Naukowo-Technologiczny powołany w maju 1995 r., w ramach działalności statutowej i gospodarczej Fundacji Uniwersytetu im. A. Mickiewicza. Po dziesięciu latach od utworzenia w Poznaniu pierwszego w kraju parku technologicznego identyfikujemy łącznie 27 inicjatyw parkowych, które ze względu na stopień zaawansowania można podzielić na trzy kategorie:

• "A" - parki realizujące działalność statutową w pełnym zakresie, włącznie z udostępnianiem powierzchni i usług wspierających dla firm,
• "B" - ośrodki zaawansowane organizacyjnie, zdolne w najbliższych miesiącach podjąć działalność operacyjną; realizowane są już tzw. działania miękkie obejmujące: szkolenia, doradztwo i informację oraz prowadzone są prace adaptacyjne budynków i terenów,
• "C" - przedsięwzięcia w fazie projektowania i przygotowywania podstaw organizacyjnych, np. moment powołania podmiotu lub zespołu (konsorcjum) prowadzącego działania przygotowujące uruchomienie parku.

Mimo wielu podobnych cech parków przemysłowych i technologicznych (misja, cele, formy działania, organizacja itp.) są to jednostki bardzo zróżnicowane. Każdy z parków ma indywidualny charakter, wynikający z regionalnych uwarunkowań społecznych, kulturowych i ekonomicznych oraz dostępnych czynników wzrostu. Nie ma jednego uniwersalnego modelu parku ani szablonu organizacyjnego gwarantującego sukces. Poszczególne inicjatywy odzwierciedlają specyfikę lokalnego środowiska naukowego i biznesu, typ gospodarki i tradycje przemysłowe oraz kulturowe uwarunkowania przedsiębiorczości.