Polskie przedsiębiorstwa rosną

Przeczytaj także: Wyniki finansowe przedsiębiorstw 2005

Jak to możliwe, że przedsiębiorstwa osiągają dodatni wynik na działalności finansowej? Według Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan, z jednej strony wynika to z wysokiej wartości depozytów w bankach (132,9 mld zł na koniec września 2007 r.) i ich wzrostu w ciągu 9 miesięcy 2007 r. o 5,8%, co daje firmom wpływy odsetkowe. Coraz częściej przedsiębiorstwa lokują też wolne środki finansowe w papiery wartościowe. Z drugiej strony wynika to z ciągle relatywnie niedużego zadłużenia. Przedsiębiorstwa coraz częściej organizują swoją działalność tworząc powiązania kapitałowe z innymi firmami. Gdy wyniki finansowe przedsiębiorstw poprawiają się, wypłacane są dywidendy, które są przychodem finansowym dla firm-udziałowców (aczkolwiek podstawą tworzenia powiązań kapitałowych nie jest otrzymywanie dywidendy, a budowa pozycji konkurencyjnej na rynku).

Dlaczego przedsiębiorstwa mają ciągle duże i rosnące depozyty? Jak podkreślają eksperci z PKPP Lewiatan, w okresie dynamicznego wzrostu niezbędne są przecież inwestycje, które wymagają uruchomienia środków własnych przez przedsiębiorstwa. Co prawda wartość kredytów zaciągniętych przez przedsiębiorstwa od początku roku do 30.09.2007 r. wzrosła o 20,3%, ale jednocześnie wartość kredytów była wyższa od depozytów jedynie o 30%. Tymczasem w 2003 r. relacja ta (kredyty/depozyty) wynosiła 250%.

Dlaczego przedsiębiorstwa nie korzystają z kredytów? Przecież także koszt pieniądza nie jest wysoki (co prawda rośnie). Według Lewiatana odpowiedzi należy szukać w inwestycjach podejmowanych przez przedsiębiorstwa. Ich wartość oraz liczba rzeczywiście w ostatnim okresie znacząco wzrosła, ale ciągle udział inwestycji w PKB jest w Polsce na poziomie 22%, podczas gdy powinien on być znaczenie wyższy – przynajmniej 27-28%. Oznacza to, że inwestycje są ciągle za małe w stosunku do potrzeb rozwijającej się gospodarki (tak inwestycje przedsiębiorstw, jak i inwestycje sektora publicznego).

Przedsiębiorcy natrafiają na wiele barier, które wpływają na ich decyzje o niepodejmowaniu, albo o ograniczaniu skali inwestycji – bariery związane z samym procesem inwestycyjnym (brak planów zagospodarowania przestrzennego, niedostosowane do potrzeb prawo budowlane, czasochłonne i kosztowne procedury administracyjne, etc.), z brakiem przejrzystości i ciągłą zmiennością przepisów prawa, z reglamentacją działalności gospodarczej (np. budowa autostrad), ze sztywnym kodeksem pracy, brakiem możliwości stosowania elastycznych form zatrudnienia. Powodują one wzrost ryzyka działalności gospodarczej i ograniczają skłonność przedsiębiorstw do inwestowania (np. ustawa o tworzeniu i działaniu wielkopowierzchniowych obiektów handlowych zatrzymała planowane inwestycje w sektorze handlowym).

Rentowność przedsiębiorstw jest wysoka – rentowność ze sprzedaży wynosi 6%, a rentowność obrotu netto 5,2%. Co ważne, coraz więcej przedsiębiorstw wykazuje dodatni wynik finansowy netto (77,8%). Płynność krótkoterminowa jest bardzo wysoka (33,1%), co potwierdza że skala inwestycji przedsiębiorstw nie odpowiada ich potencjalnym możliwościom (oczywiście ważne są potrzeby inwestycyjne, a nie możliwości sfinansowania inwestycji, ale o potrzebach inwestycyjnych świadczy wyraźnie bardzo wysoki, ponad 80-procentowy, stopień wykorzystania mocy wytwórczych, i to we wszystkich branżach).

W grupie przedsiębiorstw średnich i dużych rośnie odsetek przedsiębiorstw sprzedających na eksport. Wynosi on 49,9%. Rośnie także udział przychodów z eksportu w przychodach ogółem, co oznacza nie tylko wzrost ilościowy, ale także wartościowy eksportu tych przedsiębiorstw. Jednak dynamika tego wzrostu słabnie. Mimo silnego złotego ciągle bardziej opłaca się być eksporterem – odsetek firm-eksporterów osiągających dodatni wynik finansowy jest wyższy niż odsetek firm ogółem osiągających dodatni wynik finansowy (odpowiednio – 80,6% i 77,8%). Eksporterzy osiągają także lepsze wyniki finansowe.