Sektor MŚP: ocena II kw. 2011 i prognoza III kw. 2011

Przeczytaj także: Koniunktura gospodarcza wg MŚP II kw. 2011

W tym kwartale spadają oba wskaźniki obrazujące kondycję mikro, małych i średnich firm w Polsce (zatrudniających od 1 do 250 osób, MŚP to ok. 99 proc. wszystkich firm w Polsce). Wskaźnik nastrojów KERNA spadł do -56,37 pkt., gdy - dla porównania - rok temu o tej samej porze wynosił - 40,7 pkt. A Index ZAIR ukazujący skłonność zakupową firm zmalał do - 69,5 pkt. Odkąd prowadzone jest badanie Index ZAIR nigdy nie był tak niski.

Alarmująco też - do 14,2 proc., spadł udział firm planujących zatrudnianie pracowników w trzecim kwartale, wobec 18,8 proc. kwartał wcześniej oraz 19,2 proc. rok temu w analogicznym okresie.

Z badania Instytutu Keralla wynika, że podstawowym podłożem obecnych nastrojów i odkładania poważniejszych decyzji zakupowych sektora MŚP nie jest realnie występujący kryzys czy doświadczanie recesji, lecz olbrzymia niepewność, co będzie dalej. Przedsiębiorcy zarówno wobec kondycji kraju, jak i kondycji własnej firmy wyrażają dużą dozę sceptycyzmu i obawę „w jakim kierunku wszystko pójdzie”. Polepszenia sytuacji gospodarczej Polski w tym kwartale spodziewa się tylko 17,7 proc. badanych. To mniej nawet niż na początku roku, kiedy optymistów było zaledwie 18,5 proc. Co gorsza stopniał też odsetek optymistów oceniających sytuację swojej firmy. Tylko 30 proc. mówi, że sytuacja będzie lepsza. Spadek optymistów r/r wyniósł więc, aż 11,1 proc.

Trudno dziwić się zgłaszanym obawom, skoro zwalniają wszystkie gospodarki strefy euro, w tym kluczowy dla nas odbiorca eksportu Niemcy. Wśród firm sektora MŚP podmiotów eksportujących – zależnie od zatrudnienia - jest średnio ok. 35 procent. Najwięcej eksporterów w small biznesie - 45,8 proc. przypada na firmy zatrudniające od 50 do 249 osób. Tymczasem dane Eurostatu o spadkach tempa wzrostu PKB w II kwartale w całej UE do 1,7 proc. wielu przedsiębiorców MŚP odczuło kilka tygodni wcześniej. Zwłaszcza ci, którzy dużą część swoich przychodów generowali ze sprzedaży eksportowej.

Wpływ na wyrażane obawy ma również fakt, że po roku odrabiania strat (cały 2010 należał w sektorze MŚP do odbudowywania potencjału) wielu przedsiębiorców spodziewało się rekompensujących nakłady przychodów. Nakłady na środki trwałe realizowało w 2010 – przypomnijmy - ok. 66 proc. małych firm. GUS wyliczył ich wartość na 11,7 mld zł. Blisko połowę tych pieniędzy wydano na inwestycje w budynki i nowe maszyny, a za 1,5 mld zł łącznie zakupiono środków transportu. Inwestowały głównie firmy branży handlowej, napraw pojazdów, przetwórstwa przemysłowego oraz budownictwa. Problem w tym, że spodziewane pobudzenie sprzedaży wcale nie nastąpiło. Rejestrowane nastroje sektora MŚP nie odbiegają też znacząco od ocen wyrażanych przez firmy działające także na większą skalę w różnych gałęziach gospodarki. GUS, badający co miesiąc nastroje i koniunkturę w firmach, podał, że w lipcu br. tylko 8,1 proc. przedsiębiorców deklarowało brak barier w prowadzeniu swojej bieżącej działalności. W pozostałych firmach najczęściej zgłaszanymi barierami były: niedostateczny popyt na rynku krajowym (56 proc.), wysokie obciążenia na rzecz budżetu (45 proc.), koszty zatrudnienia (42 proc.), niepewność ogólnej sytuacji gospodarczej (41 proc.). W handlu detalicznym w lipcu wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury był ujemny wobec pozytywnych ocen w trzech poprzednich miesiącach.

Analizując wyniki z tej edycji badania Instytutu Keralla, należy zauważyć, że nadal blisko 40 proc. small biznesu krytycznie ocenia sytuację gospodarczą kraju. Natomiast oceniając kondycję własnej firmy w tym kwartale przedsiębiorcy MŚP wystawiali noty zbliżone do ocen wyrażanych w poprzednim pomiarze.
Aktualnie, co czwarty badany ocenia, że sytuacja ekonomiczna, jego firmy polepszyła się (24,5 proc.) Kwartał wcześniej tego samego zdania było 22,7 proc. badanych.

W odniesieniu do przyszłości small biznes nie wykazuje niestety już optymizmu. Silne są zwłaszcza obawy wobec przyszłości krajowej gospodarki. Obecnie już tylko 17,7 proc. badanych wierzy, że kondycja gospodarki poprawi się w trzecim kwartale. W poprzednim badaniu wierzyło w poprawę 24,3 proc. To najniższy udział optymistów w całym tym roku oraz mniej o całe 13,3 proc. licząc r/r.

Równocześnie, blisko 1/3 firm spodziewa się pogorszenia sytuacji gospodarczej w Polsce. Pesymistów jest obecnie 28,2 proc., czyli niewiele mniej niż w minionym kwartale (29,7 proc. ).