Emigracja z Polski 2004-2014

Przeczytaj także: Emigracja zarobkowa jest rządzącym na rękę?

Dane zaprezentowane w opracowaniu obejmują szacunkową liczbę mieszkańców Polski przebywających w końcu danego roku czasowo za granicą. Mają one obrazować wielkość tzw. zasobów imigracyjnych Polaków w innych krajach – według stanu w końcu każdego roku (w okresie 2004-2014), nie jest to zatem liczba wyjazdów w danym roku.

Dane te obejmują osoby, które – zachowując zameldowanie na pobyt stały w Polsce – przebywają poza krajem. Często zdarza się, że osoby te przebywają za granicą przez wiele lat, ale w związku z tym, że nie dokonały wymeldowania z pobytu stałego w Polsce, można przypuszczać, że wyjazd ten nie jest definitywny.

Migracje zagraniczne są zjawiskiem społeczno-ekonomicznym na trwałe wpisanym we współczesną historię Polski. Po zauważalnym spadku liczby Polaków przebywających czasowo za granicą w latach 2008-2010, rok 2014 był kolejnym rokiem zwiększenia się zasobu imigracyjnego Polaków w innych krajach – przy czym wzrost ten był większy niż w roku poprzednim.

Głównym powodem wyjazdów za granicę jest chęć podjęcia tam pracy. Wniosek taki wynika zarówno z danych NSP 2011 jak i innych badań statystycznych prowadzonych w gospodarstwach domowych.

W wyborze kraju emigracji odgrywają znaczną rolę nie tylko warunki życia w kraju przyjmującym i stosunek do imigrantów mieszkańców tego kraju, ale również uwarunkowania historyczne, bliskość kraju oraz w ogromnej mierze ukształtowane sieci migracyjne – informacje o doświadczeniach krewnych, sąsiadów i znajomych.

Wyniki szacunku

Jak zaznaczono powyżej, szacunki emigracji opracowane przez GUS (p. tabl. 1) przedstawiają liczbę emigrantów z Polski przebywających czasowo za granicą w latach 2004-2014 – według stanu w końcu każdego roku. Wobec pojawiających się niekiedy mylnych interpretacji prezentowanych danych należy podkreślić, że nie są to strumienie emigracji w poszczególnych latach – dane te nie mogą być sumowane. Dane za lata 2007-2014 dotyczą osób przebywających czasowo za granicą powyżej 3 miesięcy, natomiast dane do 2006 r. obejmują osoby przebywające czasowo powyżej 2 miesięcy. Warto nadmienić, że różnice wyników tych badań, wynikające ze zmiany kryterium okresu nieobecności są jednak bardzo niewielkie i dane te mogą być porównywane w czasie.

Wyniki szacunków z założenia nie obejmują emigracji sezonowych Polaków, które z uwagi na czas ich trwania – najczęściej do trzech miesięcy – w większości krajów Wspólnoty podlegają uproszczonym procedurom formalno-prawnym lub w ogóle nie są rejestrowane.

Podobnie jak w poprzednich latach, prezentowana tabela zawiera szacunkowe dane dla krajów „starej UE-15” (poza Luksemburgiem) oraz – spośród krajów, które wstąpiły do UE po 2004 roku – Republiki Czeskiej i Cypru. Z krajów nienależących do UE pokazano Norwegię (kraj należący do obszaru EEA), która stała się ważnym kierunkiem polskiej emigracji.

W 2014 r. odnotowano znaczący wzrost liczby Polaków przebywających w Niemczech oraz w Wielkiej Brytanii, czyli w głównych krajach docelowych emigracji z Polski w ostatnich latach. W przypadku Niemiec liczba ta wzrosła o 54 tys. tj. prawie o 10%. Pełne otwarcie niemieckiego rynku pracy, sąsiedztwo z Polską, niska stopa bezrobocia w Niemczech (w grudniu 2014 – 4,8%) sprawiają, że Polacy coraz chętniej wyjeżdżają do tego kraju. W Wielkiej Brytanii odnotowano wzrost o 43 tys. (6,7 %). Wielka Brytania w dalszym ciągu pozostaje na pierwszym miejscu ale różnica liczebności przebywających czasowo Polaków w obydwu krajach zmniejsza się. Spośród krajów UE dalszy wzrost liczby Polaków zaobserwowano również w Holandii.

Jednocześnie nastąpił dalszy wzrost liczby osób przebywających w krajach europejskich nienależących do UE, w tym do Norwegii – w 2014 r. przebywało w tym kraju 79 tys. osób.