Świat: wydarzenia tygodnia 32/2013

Przeczytaj także: Świat: wydarzenia tygodnia 31/2013

• Penetrowania internetu przez służby specjalne USA, a właściwie szpiegostwa w internecie i łączności telefonicznej ciąg dalszy. Tym razem prezydent Barack Obama rozmawiał w czwartek z czołowymi osobistościami z branży technicznego zabezpieczenia sieci. W spotkaniu uczestniczyli między innymi kierujący firmą komputerową Apple Tim Cook, szef telekomunikacyjnego giganta AT&T Randall Stevenson oraz pracujący obecnie dla koncernu Google jeden ze współwynalazców internetu Vint Cerf. Mówi się, że program PRISM ulegnie modyfikacji.
• Według chińskiego Krajowego Stowarzyszenia Pośredników Obrotu Nieruchomości Chińczycy kupili już w USA nieruchomości za 68,2 mld USD, co stanowi 18 proc. wszystkich transakcji dokonanych na tym rynku przez cudzoziemców w ciągu roku.
• Według Departamentu Handlu deficyt handlowy Stanów Zjednoczonych spadł w czerwcu do 34,2 mld USD, z 44,1 mld USD w maju.
• Jest szansa na większy eksport taniego amerykańskiego gazu łupkowego. Administracja Baracka Obamy wydała już trzecie pozwolenie na sprzedaż LNG do Europy i Azji. Obecnie USA za 1000 metrów sześciennych gazu trzeba zapłacić ok. 130 dolarów, podczas gdy w Europie trzy razy więcej.
• Inflacja w Chinach w lipcu 2013 r. wyniosła 2,7 proc. r/r, a więc tyle samo co w czerwcu. Ceny produkcji spadły w lipcu o 2,3 proc. r/r. W czerwcu ceny konsumpcyjne spadły m/m o 2,7 proc. Według rządowych prognoz, sprzedaż detaliczna w całym 2013 r. w Chinach może wzrosnąć nominalnie o 13 proc., co oznacza, że realna stopa wzrostu wyniesie 11,3 proc.
• Z projektu japońskiego budżetu wynika, że rząd zakłada obcięcie wydatków publicznych o równowartość 62 mld euro w ciągu nadchodzących dwóch lat budżetowych. Przedstawiony średnioterminowy projekt obejmujący okres do marca 2016 roku ma na celu uniknięcie dalszego zadłużenia Japonii, które według MFW w 2013 roku wynosi już 245 proc. PKB. Przyjęty plan zakłada obcięcie wydatków na bezpieczeństwo socjalne i kosztów robót publicznych o 10 proc. Dotąd japoński rząd w swojej reformatorskiej koncepcji koncentrował się na zwiększaniu wydatków w celu stymulacji wzrostu i walki z deflacją.
• Ujawniane przez byłego zewnętrznego współpracownika amerykańskiej Agencji Bezpieczeństwa Narodowego (NSA) Edwarda Snowdena materiały w dalszym ciągu wywołują wrażenie. Jak wiadomo ta podległa rządowi instytucja według swego własnej oceny przeglądała i gromadziła dane na temat użytkowników internetu. Natomiast firmy odpowiedzialne za techniczne zaplecze internetu zdecydowanie zaprzeczają, by pozwalały władzom USA na bezpośredni dostęp do swych serwerów.
• Według danych Głównego Urzędu Celnego Chin eksport tego kraju wzrósł w lipcu o 5,1 proc. r/r, do wartości ok. 186 mld USD. W tym samym miesiącu import wzrósł o 10,9 procent do 168,17 mld USD. Łączny obrót handlu zagranicznego zwiększył się w lipcu o 7,8 proc., do 354,16 mld USD (po czerwcowym spadku o 2 proc.). Nadwyżka w handlu zagranicznym Chin w lipcu spadła do 17,8 mld USD z 27,1 mld USD przed miesiącem.
• Chińczycy są zadowoleni z ugody z Unią Europejską w sprawie paneli słonecznych. Zgodnie z zawartym porozumieniem, chińscy producenci urządzeń nie płacą już wysokich ceł antydumpingowych. Uniknięto więc wojny celnej, bo w Pekinie poważnie rozważano wprowadzenie w rewanżu podobnych opłat na niektóre towary produkowane w Europie (np. francuskie wino). Zawarta ugoda kończy unijne śledztwo w sprawie stosowania przez Chiny zakazanych praktyk, a zawarte porozumienie ma obowiązywać do końca 2015 roku. Jednak Europejskie stowarzyszenie producentów paneli zapowiedziało złożenie odwołania od ugody do sądu w Luksemburgu.
• Według pekińskiego rządu w Chinach nielegalne wydobyto w 2012 r. ok. 40 tys. ton pierwiastków ziem rzadkich, a nielegalny obrót nimi - 50 tys. ton. Zdecydowano więc, że powstanie nowy system kontroli, będą też w tym zakresie wprowadzone przemysłowe standardy zarządzania. Normy emisji zanieczyszczeń oraz systemy opłat podatkowych dotyczące zasobów pierwiastków ziem rzadkich wprowadzono w Chinach dwa lata temu, by uregulować politykę państwa w gospodarowaniu tymi surowcami.
• Japońska korporacja paliwowa JOGMEC otrzymała licencję na przeprowadzenie prac poszukiwawczych na dwóch polach zawierających uran w Uzbekistanie Licencja została wydana na okres pięciu lat. Inwestorzy są zobowiązani do wkładu finansowego w projekt poszukiwawczy, który wynosi 3 mld USD. Po odnalezieniu złóż uranu, Japończycy otrzymają prawo do bezpośrednich rozmów i zawarcia porozumienia o podziale produkcji z władzami Uzbekistanu. Japończycy będą działać z uzbeckim przedsiębiorstwem górniczo-hutniczym NGMK, które ma monopol na wydobycie i eksport uranu. Jest to pierwsze porozumienie dotyczące poszukiwania i zagospodarowania uzbeckich złóż uranu z udziałem inwestorów zagranicznych. Rząd Uzbekistanu szacuje złoża uranu wynoszą na 185,8 tys. ton, z czego 138,8 tys. ton - to złoża piaskowcowe, zaś 47 tys. ton uranu zalega w czarnych łupkach.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

JAPOŃSKA GOSPODARKA - CIĄG DALSZY REFORM

Japonia jest dziś na etapie wprowadzania gruntownych reform w swoją gospodarkę. Z podejmowanych decyzji wynika, że tokijski rząd bierze przykład i wyciąga wnioski z doświadczeń amerykańskich i europejskich. Ich celem jest wprowadzenie japońskiej gospodarki (po wielu latach stagnacji) na ścieżkę szybkiego rozwoju. Pierwsze wyniki realizowanego programu są obiecujące. Nic więc dziwnego, że tak kierunki wprowadzanych zmian, jak i ich skutki są bacznie obserwowane przez światowych polityków i czołowe instytucje finansowe. Nic dziwnego, japońska gospodarka jest trzecią co do wielkości gospodarką globu...

Analitycy wydarzeń zachodzących w światowej gospodarce z uwagą obserwują decyzje rządu w Tokio podjęte w ostatnich dniach. Wynika z nich, że w nowym budżecie zakłada on obcięcie wydatków publicznych o równowartość 62 mld euro w ciągu nadchodzących dwóch lat budżetowych. Przedstawiony średnioterminowy projekt obejmujący okres do marca 2016 roku ma na celu uniknięcie dalszego zadłużenia Japonii, które według MFW w 2013 roku wynosi już 245 proc. PKB!

Przyjęty plan zakłada obcięcie wydatków na bezpieczeństwo socjalne i kosztów robót publicznych o 10 proc. To nowy element strategii japońskiego rządu, bo dotąd koncentrował się on na zwiększaniu wydatków w celu stymulowania wzrostu gospodarczego i na walce z deflacją.

Mówiąc o kolejnych decyzjach japońskiego rządu warto przypomnieć, że w końcu ubiegłego roku nowy rząd zaczął wprowadzać w życie program ożywienia gospodarczego oparty na trzech filarach (nazywany też planem trzech strzał). W tym zakresie:
- uruchomiono pakiet stymulacyjny o wartości 105 mld USD
- wprowadzono nową politykę banku centralnego, która zakłada wprowadzanie do gospodarki dużych sum pieniędzy tak, aby w ciągu dwóch lat osiągać inflację na poziomie 2 proc.

W ostatnich dniach przyjęto założenia do tzw. długoterminowej strategii wzrostu. Ten program ma pełne poparcie takich instytucji finansowych - Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy.

Dotychczasowe działania banku centralnego mające charakter luzowania polityki monetarnej w połączeniu z programem stymulacji gospodarki dały już pozytywne wyniki. Władze skupują aktywa (miesięcznie jest to ok. 75 mld USD). Osłabiono jena wobec USD co zwiększyło konkurencyjność japońskich towarów na międzynarodowych rynkach (ma to duże znaczenie dla japońskiej gospodarki w dużym stopniu uzależnionej od eksportu).

Zachęcony pozytywnymi wynikami dotychczasowych działań rząd w ostatnich dniach ogłosił programową "trzecią strzałę", którą jest nowa strategia wzrostu gospodarczego. Wśród wielu elementów znajdują się w niej ułatwienia dla przedsiębiorców, uproszczenia deregulacyjne, a także rozwiązania umożliwiające większe wykorzystanie potencjału wytwórczego kobiet. Dodatkowym impulsem dla gospodarki ma być stworzenie lepszych warunków dla rozwoju partnerstw publiczno-prywatnych np. w realizacji inwestycji infrastrukturalnych.

Japonia aktywnie włączyła się też w globalną rywalizację o środki inwestycyjne. By je przyciągnąć ogłosiła program rozwoju specjalnych stref ekonomicznych.
Rząd podjął także działania na rzecz zdynamizowania sektora żywnościowego.

W rezultacie PKB Japonii wzrósł w I kw. 2013 r. o 4,1 proc. r/r (w IV kw. 2012 r. wyniósł on o 1,0 proc. r/r) i o 1 proc. kw/kw (w IV kw. 2012 r. wzrósł o 0,3 proc. kw/kw). Jest to znacząca zmiana w stosunku do roku ubiegłego (w III kw. PKB spadł o 3,6 proc. r/r). Wzrasta także nadwyżka handlowa (w kwietniu była dwukrotnie większa niż przed rokiem). Ożywienie gospodarcze potwierdza też od trzech lat nie odnotowany tam tak duży przyrost nowych kredytów.

Wysoko ocenia działania japońskiego rządu Międzynarodowy Fundusz Walutowy. W tej ocenie eksperci Funduszu zwracają uwagę na to, że dzięki bezprecedensowemu poluzowaniu polityki pieniężnej przez Bank of Japan i przyjętym programom stymulowania koniunktury Japonia uzyska w 2013 roku 2-procentowy wzrost gospodarczy, a prognoza na 2014 rok przewiduje wzrost na poziomie 1,2 proc. MFW zachęca jednak do kolejnych kroków. I tak dodaje, że dla zapewnienia trwałego wzrostu gospodarczego w Japonii potrzebne jest wprowadzenie jeszcze m.in. deregulacji rynku rolnego i sektora usług i reforma rynku pracy. MFW zwraca również uwagę na japońskie problemy demograficzne oraz ich konsekwencje, a chodzi tu o starzenie się społeczeństwa i brak rąk do pracy w wielu dziedzinach gospodarki. Eksperci Funduszu widzą więc potrzebę złagodzenia ograniczeń dotyczących imigracji.

MFW zwrócił też uwagę na jeden z najważniejszych dziś problemów Japonii, na ogromne zadłużenie państwa i zaleca jak najszybsze opracowanie średnioterminowego planu fiskalnego. W swoich ostatnich decyzjach rząd zapowiada podniesienie podatku od sprzedaży w dwóch etapach z 5 do 10 proc. i należy to traktować jako "pierwszy krok" do redukcji zadłużenia państwa. Jednak jeśli nie będzie dalszych działań w tym zakresie, to na rynkach może powstać wrażenie, że realizowane obecnie skupowanie obligacji państwowych przez Bank of Japan służy jedynie "monetaryzacji zadłużenia państwa". Rynki mogą też zwątpić w gotowość japońskiego rządu do konsekwentnego uzdrawiania japońskiej gospodarki co grozi "podważeniem krajowej i globalnej stabilności finansowej" i w konsekwencji odpływem kapitału".