Zwyczaje zakupowe: gdzie kupują Polacy?

Przeczytaj także: Polscy konsumenci na zakupach

2. Miejsca zakupów – terytorium Polski

Jak pokazano w punkcie 1, oddziaływania różnych ośrodków miejskich stanowią złożony wzór, którego nie sposób zaprezentować w tym opisie szczegółowo na poziomie całego kraju. Dlatego w tym miejscu pokazane zostaną strefy oddziaływania największych miast oraz obszary, w których relatywnie najwięcej jest gospodarstw domowych dokonujących zakupów droższych kategorii wyposażenia mieszkania głównie za pośrednictwem Internetu.

Na rysunku 5 kontrastującymi barwami oznaczono strefy wpływu miast powyżej 100 tysięcy mieszkańców. Każdą z gmin przypisano do tego miasta, które stanowi główne miejsce zakupów dla większego odsetka gospodarstw domowych z tej gminy. Każdy wybór progu wielkości miast wybranych do analizy pomija oczywiście siatkę wpływów miast mniejszych, których oddziaływanie jest lokalnie istotne, ale zarazem pozwala skoncentrować uwagę na wpływie głównych ośrodków.

Rysunek 5 pokazuje, że w wielu przypadkach granice wpływów dużych miast w dużym stopniu odpowiadają granicom województw. Granice województwa pomorskiego w dużym stopniu pokrywają się z obszarem, na którym dominującym dużym handlowym ośrodkiem centralnym jest Trójmiasto, województwa podkarpackiego – ze strefą wpływów Rzeszowa, świętokrzyskiego – z obszarem oddziaływania Kielc. W nieco mniejszym stopniu dotyczy to też niektórych innych województw. Wynika to przede wszystkim z dobrze zidentyfikowanych przez twórców reformy administracyjnej relacji przestrzennych, pewne znaczenie może mieć też wpływ funkcjonowania od kilkunastu lat aktualnego podziału administracyjnego na decyzje ludzi.

Między układem stref wpływu dużych miast a podziałem administracyjnym istnieją jednak w niektórych miejscach istotne różnice. Największa dotyczy strefy oddziaływania Częstochowy. W różnych wariantach projektowanej w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych reformy przewidywano różne przyporządkowania tego blisko 240-tysięcznego miasta i jego okolic (m.in. projekt województwa staropolskiego). Przypisanie Częstochowy i jej bezpośrednich okolic do województwa śląskiego pozostawiło jednocześnie znaczną część strefy jej oddziaływania – głównie w okolicach Radomska, Pajęczna i Wielunia – w województwie łódzkim.

Przesunięcie stref widoczne jest także we wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w okolicach Ełku, Gołdapi, Olecka. Lokalnym centrum przyciągającym mieszkańców okolic jest tam przede wszystkim Ełk, ale jeśli już mieszkańcy udają się w trochę dłużą podróż, jej celem nieco częściej jest Białystok niż Olsztyn.

W województwie dolnośląskim obszary leżące 40 – 80 kilometrów na zachód od Wrocławia obsługiwane są przede wszystkim przez Legnicę i Wałbrzych. Mieszkańcy obszarów leżących dalej na zachód kupują przede wszystkim w bezpośredniej bliskości swojego miejsca zamieszkania lub w Jeleniej Górze, jeśli jednak decydują się na wyjazd do większego miasta, znacznie częściej jest nim Wrocław niż leżące bliżej Legnica i Wałbrzych. Wrocław przyciąga też mieszkańców niektórych granicznych gmin województwa wielkopolskiego, opolskiego, a nawet łódzkiego nieco częściej, niż duże miasta z obszaru tych województw.

Tego typu poszerzenie wpływów jest też widoczne w przypadku Warszawy; oddziaływanie stolicy przekracza zwłaszcza granicę województwa lubelskiego i łódzkiego. Łódź z kolei jest wybierana nieco częściej niż Poznań czy Kalisz przez mieszkańców okolic Turku i Koła w województwie wielkopolskim.