Tydzień 44/2009 (26.10-01.11.2009)

Przeczytaj także: Tydzień 43/2009 (19-25.10.2009)

• Miał miejsce szczyt przywódców unijnych. Przygotowano stanowisko UE w sprawie ochrony klimatu na grudniową konferencję w Kopenhadze. Omówiono działania zmierzające do zamknięcia procesu ratyfikacji Traktatu Lizbońskiego
• Rośnie bezrobocie w strefie euro. We wrześniu stopa bezrobocia w strefie euro wzrosła do 9,7%, a w całej UE - 9,2%. Według Eurostatu liczba bezrobotnych w Unii wynosi 22,1 mln osób, czyli o 5 mln więcej niż rok temu. Rekordowy poziom bezrobocia mają Łotwa (19,7%), Hiszpania (19,3%) i Estonia (13,3%). Najmniejsze bezrobocie jest w Holandii (3,6%) i Austrii (4,8%). Według Eurostatu bezrobocie u nas we wrześniu wynosiło 8,2%.
• W całej Unii miał miejsce spadek cen, w październiku wyniósł on 0,1% (we wrześniu był na poziomie 0,3%, a w lipcu nawet 0,7%).
• Rosyjski bank centralny zmniejszył w czwartek wartość głównej stopy benchmarkowej o 50 punktów bazowych, do poziomu 9,5%. To najniższa wartość stóp procentowych we współczesnej historii Rosji. Ta decyzja ma wzmocnić działania prorozwojowe. Inflacja w Rosji jest obecnie bliska zera. W III kw. Rosja wyszła z recesji, bo jej PKB wzrósł o 0,6% kw/kw. Rząd prognozuje, że w tym roku rosyjska gospodarka skurczy się o 8,5%.
• Belgijski bank centralny poinformował, że gospodarka tego kraju urosła w III kwartale o 0,5% kw/kw (w III kw. 2008 roku PKB Belgii skurczyło się o 3,5%, także ujemny wynik zanotowała belgijska gospodarka w I i w II kw. 2009 roku). Oznacza to, że kolejny europejski kraj wydostał się z recesji (jako pierwsze poinformowały o tym Niemcy i Francja).
• Bank centralny Norwegii jako pierwszy w Europie podwyższył stopy procentowe o 25 pkt bazowych (główna stopa procentowa wynosi obecnie 1,5%). Norwegia uniknęła poważnych skutków kryzysu dzięki wykorzystaniu środków ze specjalnego funduszu tworzonego z zysku ze sprzedaży ropy i gazu (wydano 26 mld USD).
• Produkt krajowy brutto Litwy w III kw. spadł o 14,3% r/r (w II kw. spadek wyniósł 19,5%, chociaż wzrósł o 6% kw/kw (w II kw. spadek wyniósł 7,7% kw/kw).
• Pod znakiem zapytania jest przejęcie Opla przez konsorcjum zawiązane przez austriacko-kanadyjską firmę Magna z rosyjskim państwowym bankiem Sbierbank. Sprawa ta będzie powtórnie rozpatrywana przez nowy rząd Niemiec, stworzony przez chadeków z CDU/CSU oraz liberałów z FDP. Problemem jest też zgodność obiecanej przez niemiecki rząd pomocy w wysokości 4,5 mld euro.
• Finlandia ostatecznie poinformowała, że zgodzi się na budowę na swoich wodach Gazociągu Północnego.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

BRUKSELSKI SZCZYT PRZYWÓDCÓW UNIJNYCH

Ostatnie spotkanie szefów państw i rządów krajów unijnych miało dwa cele: wypracowanie wspólnego stanowiska unijnego w sprawie grudniowego spotkania w Kopenhadze poświęconego ochronie klimatu i poszukiwanie kompromisu w sprawie ostatecznego przyjęcia Traktatu Lizbońskiego. W pierwszym przypadku chodziło o rozstrzygnięcie problemu uczestnictwa poszczególnych krajów Unii Europejskiej w specjalnym „funduszu klimatycznym”. Wiadomo, że grudniowa konferencja w Kopenhadze ma podpisać nowy dokument, który ma być kontynuacją dotychczasowego protokołu z Kioto. Drugą sprawa było pokonanie oporu prezydenta Czech, by ten złożył swój podpis pod traktatem, który przeszedł ścieżkę ratyfikacyjną w czeskim parlamencie...

Polska też miała swój cel, bo na pewno jesteśmy jednym z większych trucicieli (nasza energetyka jest w ponad dziewięćdziesięciu procentach oparta na węglu), ale stan naszej gospodarki wymusza na rządzie starania, aby składka na ten specjalny fundusz obciążała nasz budżet w jak najmniejszym stopniu.

Decyzje brukselskie poprzedziło opublikowanie przygotowanego przez Bank Światowy specjalnego raportu opisującego zmiany klimatyczne w państwach naszego regionu. Wynika z niego, że według danych z ostatnich 800 tys. lat nigdy wzrost temperatury nie był tak szybki jak obecnie. W regionie Europy i Azji Centralnej wzrost ten wyniósł już 0,5 stopnia na południu i 1,6 stopnia na północy, natomiast kolejny wzrost o 1 stopień jest spodziewany w ciągu najbliższych 20 lat. Jest to problem o strategicznym znaczeniu tak dla Europy, jak i dla Polski. Z raportu wynika, że należy liczyć się z poważnymi zmianami klimatycznymi oraz skutkami tych zmian (będzie znacznie więcej powodzi i okresów suszy). Wynika z niego też, że zadaniami głównymi są obniżenie emisji gazów cieplarnianych (i tym samym zmniejszenie prawdopodobieństwa szybkiego wzrostu temperatury) oraz zagwarantowanie wsparcia finansowego dla biedniejszych krajów świata w dostosowywaniu się do nieuniknionych zmian klimatycznych. Realizacja tych celów wg Banku Światowego wymaga inwestycji 170-230 mld USD rocznie w okresie najbliższych 20 lat. Trudnym do rozstrzygnięcia problemem jest wysokość wkładu Unii do tego funduszu i jego podział na poszczególne kraje. Jako pierwszy oficjalną deklarację złożył chiński rząd, który zamierza na ten cel przeznaczyć 221 mld USD (w subwencjach, ulgach podatkowych itp.). Bez odpowiedzi pozostają jeszcze pytania dotyczące wkładu w ten fundusz ze strony USA, Japonii, a także... Europy. Unia postanowiła tylko ustalić reguły rozdziału tej składki na poszczególne kraje z możliwością korekty (w dół) dla tych, których sytuacja gospodarcza nie pozwala na zbyt duże wydatki na ten cel. Szczegółowa analiza przyjętego w Brukseli dokumentu wskazuje, że ta ostatnia klauzula chroni także polskie interesy...

Zbliżający się koniec roku wymuszał też przyspieszenie ratyfikacji Traktatu z Lizbony. W ostatnim czasie pokonano przeszkody w Irlandii (referendum) i w Polsce (długo czekano na podpis prezydenta). Został jeszcze tylko problem uzyskania podpisu prezydenta Klausa. Jego opór wiązał się z możliwością wejścia w życie dokumentu dot. praw podstawowych, który groził niebezpieczeństwem odwrócenia procesów związanych z przesiedleniem Niemców Sudeckich (przeprowadzonego po wojnie przez rząd Benesa). W trakcie szczytu podjęto decyzję uwzględniającą stanowisko Pragi i wszystko wskazuje na to, że ten etap mamy już za sobą...