Koniunktura konsumencka VII-IX 2009

Przeczytaj także: Koniunktura konsumencka IX 2009

Bieżący wskaźnik ufności konsumenckiej (BWUK), syntetycznie opisujący bieżące tendencje konsumpcji indywidualnej, ukształtował się na poziomie –20,5 p.proc. i był wyższy o 4,0 p.proc. niż w II kwartale oraz o 4,7 p.proc. niż w I kwartale. Podobnie kształtowały się zmiany wyprzedzającego wskaźnika ufności konsumenckiej (WWUK), syntetycznie opisującego tendencje konsumpcji indywidualnej oczekiwanej w najbliższych miesiącach, który w III kwartale 2009 r. zwiększył się o 5,3 p.proc. w stosunku do II kw. oraz o 9,2 p.proc. w stosunku do I kw. osiągając poziom –29,1 p.proc.

Obydwa wskaźniki ufności konsumenckiej, pomimo wzrostu w II i III kwartale, nie osiągnęły jeszcze poziomu z IV kwartału 2008 r.

Zaobserwowana od II kwartału, początkowo nieznaczna, ale już w III kwartale 2009 r. bardziej wyraźna poprawa ogólnych nastrojów konsumenckich jest wynikiem pozytywnych zmian wszystkich podstawowych czynników wpływających na kształtowanie się dynamiki konsumpcji gospodarstw domowych.

W III kwartale 2009 r. wskaźnik ocen zaistniałych zmian w sytuacji finansowej gospodarstw domowych (które miały miejsce w ostatnich 12 miesiącach) ukształtował się na poziomie –17,5 p.proc. i był wyższy o 1,2 p.proc. niż w II kwartale oraz o 0,6 p.proc. niż w I kwartale tego roku. Natomiast wskaźnik ocen oczekiwanych zmian sytuacji finansowej gospodarstw domowych (w najbliższych 12 miesiącach) przyjął wartość –8,8 p.proc. i był wyższy o 3,0 p.proc. niż w poprzednim kwartale oraz o 7,1 p.proc. niż I kwartale. Pomimo pozytywnych zmian obydwa wskaźniki nie osiągnęły poziomu z IV kwartału 2008 r.

Kierunki tendencji konsumenckich ocen zmian w sytuacji finansowej gospodarstw domowych wskazują, że społeczeństwo polskie wyraźnie odczuło spowolnienie wzrostu dochodów w I półroczu 2009 r. i zaczyna ponownie oczekiwać wyższego poziomu poprawy swojej sytuacji finansowej.

Wskaźnik ocen zaistniałych zmian w sytuacji gospodarczej kraju (które miały miejsce w ostatnich 12 miesiącach) ukształtował się w III kwartale 2009 r. na poziomie –39,9 p.proc. i był wyższy niż w poprzednim kwartale o 3,9 p.proc., ale nie osiągnął jeszcze poziomu z I kwartału. Natomiast wskaźnik ocen oczekiwanych zmian sytuacji gospodarczej kraju (w najbliższych 12 miesiącach) w III kwartale 2009 r. był wyższy o 6,8 p.proc. niż w II kwartale i przyjął wartość –21,7 p.proc. przekraczając poziom z I kwartału o 14,5 p.proc.

Przedstawione kierunki tendencji konsumenckich ocen zmian w sytuacji gospodarczej kraju wskazują, że społeczeństwo polskie wyraźnie dostrzegało występujące spowolnienie dynamiki rozwoju gospodarczego kraju i jednocześnie jest coraz bardziej przekonane, że w najbliższej przyszłości dynamika poprawy tempa rozwoju gospodarczego kraju będzie coraz wyższa.

Szczególnie niekorzystnym obrazem tendencji nastrojów konsumenckich w ostatnich dwóch latach, w szczególności w IV kwartale 2008 r. i I kwartale 2009 r., były bardzo szybko narastające obawy przed wzrostem poziomu bezrobocia (w okresie najbliższych 12 miesięcy), które mogły być jednym z głównych czynników, obok negatywnych ocen zmian sytuacji gospodarczej kraju, skłaniających gospodarstwa domowe do ograniczania wydatków konsumpcyjnych. W III kwartale 2009 r., po zatrzymaniu szybko narastających niekorzystnych ocen przyszłej sytuacji na rynku pracy w I i II kwartale, wartość wskaźnika tych ocen poprawiła się i ukształtowania się na poziomie 49,1 p.proc. (pozytywna zmiana w stosunku do I kw. o 11,6 p.proc.). Niemniej jednak osiągnięty obecnie poziom wskaźników jest w dalszym ciągu wyjątkowo wysoki i niekorzystny z punktu widzenia skłonności do wydatków konsumpcyjnych.

W III kwartale 2009 r. pozytywnie poprawiły się także oceny obecnych warunków dokonywania ważnych zakupów przez gospodarstwa domowe. Wartość tego wskaźnika ukształtowała się na poziomie –14,7 p.proc. i była wyższa niż w poprzednim kwartale o 4,9 p.proc.

W III kwartale ponownie zaobserwowano dalszą nieznaczną poprawę konsumenckich ocen możliwości oszczędzania pieniędzy (w okresie najbliższych 12 miesięcy) przez gospodarstwa domowe. Wskaźnik syntetyczny zwiększył się o 0,8 p.proc. w stosunku do poprzedniego kwartału i osiągnął poziom –36,1 p.proc.

Osiągnięty poziom i tendencje zmian wartości wskaźników ufności konsumenckiej w ostatnich dwóch kwartałach, a zwłaszcza w III kwartale 2009 r. wskazują, że wystąpiło oczekiwane odwrócenie się niekorzystnych tendencji w dynamice konsumpcji gospodarstw domowych spowodowane znacznym spowolnieniem rozwoju gospodarczego.