Przemysł paliwowy mniej dynamiczny?

Przeczytaj także: Magazyny paliw: czy jest zapotrzebowanie?

Umowa patronacka sprowadzała się głównie do zobowiązania zakupu paliwa u jednego z producentów, nie pozwalała natomiast na wizualną identyfikację z siecią własną danego koncernu. Stąd stacje patronackie Orlenu działają pod biało-niebieskim logo nieistniejącej od lat Petrochemii Płock, a Lotosu pod marką Rafinerii Gdańskiej.

Jak się dowiedzieliśmy, 1 stycznia 2009 r. wygasło 46 umów patronackich Lotosu. Spowodowało to spadek łącznej liczby stacji w sieci gdańskiej firmy z 355 do 309 obiektów. Od tego czasu sieć Lotosu powiększyła się o 9 placówek i obecnie funkcjonuje w niej 318 stacji. 142 z nich to stacje ajencyjne, czyli należące do spółki Lotos Paliwa, a zarządzane przez ajentów, 86 ma status stacji partnerskich, a 90 pozostałych to wciąż obiekty patronackie.

Umowy patronackie będą wygasały aż do roku 2013, w którym sieć Lotosu powinna się już składać wyłącznie ze stacji ajencyjnych i partnerskich. Obecnie spółka ma podpisane 99 umów partnerskich w ramach programu "Rodzina Lotos" (wliczając już działające stacje partnerskie). To oznacza, że 13 kolejnych stacji powinno w najbliższym czasie stopniowo zasilać segment partnerski Lotosu. Zanim stacja wejdzie do sieci partnerskiej, musi przeprowadzić m.in. określone umową inwestycje.

Z kolei w przypadku PKN Orlen w 2008 roku wygasło 105 umów patronackich. W Orlenie umowy te rozwiązywane są jednak nie tylko na koniec roku. 30 kwietnia tego roku w całej sieci PKN funkcjonowało jeszcze 110 stacji tego typu, a 12 maja było ich już jedynie 107. Jak się dowiedzieliśmy, ostatnia umowa patronacka w PKN Orlen wygasa w listopadzie 2015 roku.

Z dotychczasowej praktyki wynika, że tylko niewielka część właścicieli byłych stacji patronackich Orlenu i Lotosu decyduje się po wygaśnięciu tej umowy na podpisanie bardziej nowoczesnej umowy franczyzowej (w przypadku Orlenu) lub partnerskiej (w przypadku Lotosu), które gwarantują już, że wizualnie stacja nie różni się od innych placówek danej sieci. Niektórym z nich nie proponują tego same koncerny, uznając, że stacje generują zbyt małe przychody, ale częściej to właściciele stacji decydują się zmienić partnera, zwykle nawiązując współpracę z którymś z koncernów zagranicznych.

BP, Shell, kto jeszcze?

Najczęściej korzysta na tym sieć firmy BP Polska, od ubiegłego roku druga co do wielkości na polskim rynku, która od dłuższego czasu praktycznie nie uruchamia w Polsce stacji własnych, a koncentruje się właśnie na znacznie tańszym rozwoju sieci partnerskiej. W ostatnich latach firma BP uruchamiała przeciętnie 20-30 tego typu stacji rocznie i prezes Jerzy Brniak szacuje, że nie inaczej będzie i w tym roku.

Od kilku lat firmą, która najszybciej rozwija swoją sieć stacji na polskim rynku, jest natomiast Shell Polska. W 2008 roku przybyło 38 stacji wyposażonych w logo Shell, w porównaniu z 34 stacjami w roku 2007. Przy takiej dynamice rozwoju sieci tylko kwestią czasu było wyprzedzenie przez Shell Lotosu na trzeciej pozycji pod względem liczby posiadanych stacji, nawet gdyby sieć gdańskiego koncernu nie zmniejszyła się jednorazowo ze względu na patronat.

W czołówce największych sieci utrzymuje się także norweski Statoil, którego jednak od liderów dzieli już kilkadziesiąt stacji. Pomimo nieustających od kilku lat spekulacji na ten temat, do grona zdecydowanych liderów na polskim rynku wciąż nie dołącza natomiast rosyjski Lukoil ani żaden inny operator z kraju naszego wschodniego sąsiada. Co jakiś czas branżę elektryzują pogłoski o przejęciu przez Rosjan którejś z największych działających w Polsce sieci, ale do tej pory żadna z nich się nie sprawdziła. A Lukoil zarządzający 111 placówkami musi się zadowalać szóstą największą siecią na krajowym rynku.