Lewiatan: sektor małych i średnich przedsiębiorstw 2007

Przeczytaj także: Lewiatan: sektor małych i średnich przedsiębiorstw 2008

Zainteresowanie innowacyjnością wśród MSP zdecydowanie maleje. Dzisiaj mniej firm niż w 2005 r. widzi uzasadnienie dla działań innowacyjnych. Potwierdza to analiza czynników, które wg MSP mogłyby zwiększyć ich innowacyjność – mniejsze jest zainteresowanie dostępem do preferencyjnych kredytów na prowadzenie działań innowacyjnych. Maleje znaczenie innowacyjnego charakteru produktów i usług dla budowania pozycji konkurencyjnej.

Bariery rozwoju

Według badań nie udało się ograniczyć barier rozwoju MSP. Do długiej listy problemów związanych z pozapłacowymi kosztami pracy, brakiem przejrzystości i jednoznaczności regulacji podatkowych, nieelastycznym prawem pracy, etc. doszły nowe, przede wszystkim brak wykwalifikowanych pracowników.
W dalszym ciągu zbyt wysoki jest odsetek MSP oceniających negatywnie sposób obsługiwania firm przez pracowników urzędów. Ponownie najgorzej oceniana przez MSP jest współpraca z ZUS (33,2% złych ocen), jednak nastąpiła tu już znacząca poprawa. Nieznacznie pogorszyła się ocena pracy Urzędów Skarbowych i Urzędów Pracy.

Urzędy kontroli były w 2006 r. dla MSP nieco mniej uciążliwe niż w 2005 r. W roku 2006 w 46,1% MSP nie było żadnej inspekcji z podstawowych urzędów mających prawo do kontroli w przedsiębiorstwach (w 2005 r. – w 34,8%). W 2006 r. mniej MSP było kontrolowanych. Urzędy Skarbowe skontrolowały 31% MSP, PIP 16,9%, SANEPID 25,3%, Straż Pożarna 11,9%, UOKiK 3,3%, a Inspekcja Ochrony Środowiska 5,4% MSP. Ciągle zdarzają się kontrole prowadzone w firmie w tym samym czasie, przez różne instytucje kontrolne. W 2006 r. taka sytuacja miała miejsce w 5,8% firm, czyli w 22% kontrolowanych w ciągu roku przez dwie lub więcej instytucji przedsiębiorstwach.

Dla 50% MSP istnienie szarej strefy ma znaczenie dla prowadzenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy uważają, że gdyby nie było nieuczciwej konkurencji wynikającej z istnienia szarej strefy, ich przychody byłyby wyższe. Dla 1/3 MSP wzrost ten wyniósłby nawet ponad 20%. Z problemem korupcji w ostatnich 2-3 latach zetknęło się nieco ponad 33% małych i średnich przedsiębiorców, najczęściej w sytuacji związanej ze zdobywaniem zamówień od firm prywatnych, ale także z zamówieniami publicznymi i uzyskiwaniem zezwoleń na budowę czy rozbudowę firmy.

Z odpowiedzi MSP wynika, że Urzędy Skarbowe nie propagują zbyt aktywnie inicjatywy wiążącej interpretacji prawa podatkowego. W 2005 r. z wiążącej interpretacji prawa podatkowego skorzystało 11,7% MSP, a w 2006 r. 12,7%. Aktywność przedsiębiorstw na tym polu jest ograniczona obawami przed kontrolami, które mogą być efektem zapytań zgłaszanych do Urzędów Skarbowych.

Istotnym czynnikiem wpływającym na decyzje dotyczące inwestycji budowlanych są długotrwałe i uciążliwe procedury uzyskiwania pozwoleń na budowę. 62% MSP starających się o nie w 2006 r. uznało, że proces ten trwał dłużej i wymagał więcej formalności niż poprzednio.

Instytucjonalne przyczyny braku skłonności MSP do inwestycji koncentrują się na zbyt dużej niestabilności warunków gospodarowania, wynikającą z ciągłych zmian regulacji. Szefowie MSP musieli poświęcić załatwianiu administracyjnych formalności więcej czasu niż w roku poprzednim. Według badań czas potrzebny na dopełnianie formalności administracyjnych wzrósł do 1,5 godziny.