Polscy menedżerowie bliżej Unii

Przeczytaj także: Bezrobocie, inflacja, zmiany klimatu i hakerzy. Tego boją się polscy CEO

Raport z badań "CEE Leadership Study" prezentuje różnice w postrzeganiu przywództwa i stylu zarządzania firmą w krajach Europy Środkowej i Unii Europejskiej. Jak wynika z wywiadów, przeprowadzonych z przedstawicielami najwyższej kadry menedżerskiej, różnice te są widoczne, chociaż sukcesywnie niwelowane. Jest to skutek przeprowadzonych w ostatnich latach procesów reorganizacyjnych oraz istnienia świadomości potrzeby kształcenia umiejętności przywódczych wśród menedżerów z krajów Europy Środkowej.

Reorganizacja w polskich firmach przynosi spodziewane efekty

Badane polskie przedsiębiorstwa, które przeprowadziły w ciągu ostatnich lat liczne procesy reorganizacyjne, dostrzegają ich pozytywne skutki. Widoczne są one m.in. we wzroście efektywności i poprawie struktury kosztów. Menedżerowie z Europy Zachodniej są zdecydowanie mniej zadowoleni z efektów przeprowadzonych projektów reorganizacyjnych.

"Jest to przede wszystkim efekt uwolnienia przez badane przez nas polskie firmy potencjałów oszczędnościowych w zakresie likwidacji niektórych przerostów zatrudnienia. Natomiast proste rezerwy oszczędnościowe już się wyczerpały i dalszy wzrost konkurencyjności będzie wymagał poprawy efektywności procesów biznesowych, co nie jest już takie łatwe, jak dobitnie potwierdzają przykłady z Europy Zachodniej." – komentuje Artur Pielech, dyrektor zarządzający Rolanda Bergera w Polsce

Postrzeganie konkurencyjności firmy zależy od kraju

Menedżerowie w Unii Europejskiej na pierwszym miejscu wśród celów firmy stawiają jej konkurencyjność. Gwarantuje ona firmie odporność na wahania koniunktury rynkowej. Z kolei w krajach Europy Środkowej najważniejszym celem zarządzania jest osiągnięcie pozycji lidera rynku i podnoszenie wartości firmy. Najmniejsze znaczenie w opinii zarządzających największych środkowoeuropejskich firm ma krótkoterminowy wzrost wartości akcji.

Wschodnioeuropejscy menadżerowie bardziej przedsiębiorczy i pragmatyczni

W opinii menedżerów z Zachodniej Europy zarządzający w krajach kandydujących do UE są bardziej przedsiębiorczy, pragmatyczni i szybciej podejmują decyzje. Natomiast za negatywne aspekty stylu zarządzania w Europie Środkowej uważają m.in: zbytnią hierarchiczność i polityczny charakter podejmowanych decyzji. Menedżerowie środkowoeuropejscy są też mniej formalni, mniej zorganizowani, mniej skupieni na kwestiach strategicznych i mniej międzynarodowi.

Polscy menadżerowie bardziej elastyczni

Polscy menadżerowie pozytywnie ocenili umiejętności przystosowania się polskich pracowników do warunków rynkowych, przy czym większą elastyczność przypisują osobom na średnim szczeblu zarządzania niż szeregowym pracownikom. Z kolei pracownicy w krajach UE są mniej elastyczni i niechętnie akceptują rozwiązania ograniczające ich przywileje. Taka postawa odzwierciedla tendencję do nadmiernej ochrony pracowników, gwarantowaną przez prawo unijne.

"Umiejętności miękkie" wymagają doskonalenia

Rozwój kadry menedżerskiej postrzegany jest zarówno w Polsce, jak i w krajach UE jako priorytetowy czynnik konkurencyjności firm, jednak w opinii badanych wymaga dalszego doskonalenia. W Polsce "twarde umiejętności" są w stosunkowo wysokim stopniu rozwijane w procesie kształcenia menedżerów, natomiast nadal większej intensywności wymaga rozwój "umiejętności miękkich". Oznacza to potrzebę dalszego kształcenia zdolności przywódczych kadry zarządzającej krajów Środkowej Europy.

Badanie "CEE Leadership Study przeprowadzone zostało w okresie od sierpnia 2002 roku do lutego 2003 roku. Miało ono charakter eksploracyjny i było prowadzone w formie pogłębionych wywiadów indywidualnych. Celem wywiadów było sformułowanie wniosków odnośnie obecnego stanu i charakteru przywództwa oraz stylu zarządzania w Polsce i innych krajach kandydujących do UE – w porównaniu do UE. Wnioski z badań są efektem wywiadów ze 108 przedstawicielami najwyższej kadry zarządzającej największych przedsiębiorstw państwowych i prywatnych w wybranych krajach, w tym: z 15 prezesami polskich firm o obrotach powyżej 500 mln zł rocznie, 70 prezesami największych firm w wybranych krajach Europy Środkowej (Rumunia, Węgry, Czechy) oraz 25 partnerami Rolanda Bergera w 6 krajach Europy Zachodniej (Niemcy, Francja, Hiszpania, Wielka Brytania, Szwajcaria i Belgia).

W badaniach wzięły udział największe firmy, działające na rynku europejskim, a wśród nich m.in. BP, PKN Orlen, Hochtief, BRE Bank, Rolimpex, Polska Grupa Farmaceutyczna, Zakłady Azotowe Kędzierzyn, PKO BP, Mostostal Siedlce, Bank BPH-PBK, Górnośląski Zakład Elektroenergetyczny, Skoda, Vivendi, Henkel, Dacia, Raiffeisen Bank, British American Tobacco, Kraft, OMV.