Freelancer: jak pracuje, ile zarabia, skąd ma zlecenia?

Przeczytaj także: Freelancerzy rozchwytywani? Są najnowsze doniesienia z rynku

Obecnie na naszym rynku działa 330 tysięcy niezależnych specjalistów, co oznacza wzrost o 8,3 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim. A to dopiero początek – prognozujemy, że trend ten będzie trwał, a tempo wzrostu tego rynku utrzyma się na podobnym poziomie – komentuje Natalia Zielińska, Head Of Marketing w Useme i twórczyni raportu. – Nasz raport pokazuje dużą elastyczność freelancerów, dzięki czemu tak świetnie reagują na zmieniające się warunki gospodarcze. Być może właśnie dlatego ich rola nie tylko na krajowym, ale też globalnym rynku rośnie w tak szybkim tempie – dodaje.

Kim jest polski freelancer?

Chociaż stereotypowy obraz freelancera przedstawia raczej młodego człowieka, zaraz po studiach, szukającego dodatkowej pracy, to z badania wynika, że w przeważającej liczbie są to ludzie w przedziale wieku 26-35 lat (46,6 proc. odpowiedzi). Kolejne dwie grupy wiekowe niezależnych specjalistów to osoby mające 36-45 lat (23,4 proc.) i 18-25 lat (18,7 proc.). Co dziesiąty freelancer pochodzi się z grupy wiekowej 46-55 lat i powyżej.

Znaczna większość wolnych strzelców ma wykształcenie wyższe (67,3 proc.). Duża liczba niezależnych specjalistów przed rozpoczęciem freelancingu pracowała na etacie – 77,3 proc., natomiast dla 22,7 proc. ankietowanych praca na zlecenie jest pierwszym wyborem ścieżki kariery.

Ile wynosi staż niezależnych specjalistów? Dwie najliczniejsze grupy wolnych strzelców to osoby mające doświadczenie we freelancingu od 3 do 5 lat (26,9 proc.) oraz takie, które podejmują zlecenia poniżej roku (26,4 proc.) Z kolei specjaliści związani z freelancingiem od ponad 10 lat to 12,8 proc. ankietowanych.

Zdecydowana większość polskich freelancerów to mieszkańcy dużych ośrodków miejskich powyżej 500 tys. mieszkańców — 38,1 proc., a poniżej poniżej 500 tysięcy – 21,2 proc. Jak się okazuje, praca na zlecenie to atrakcyjna opcja również dla wykonawców żyjących w średnich miejscowościach (do 100 tysięcy osób) i na wsiach. W każdej z tych grup jest odpowiednio 15,5 proc. oraz 16 proc. ankietowanych specjalistów. Natomiast ponad 2 proc. wolnych strzelców z Polski wykonuje swoje obowiązki za granicą.

Freelancing w Polsce jest popularny wśród obu płci, a ten podział utrzymuje się konsekwentnie od kilku lat. W badaniu wzięło udział 50,4 proc. kobiet, 49,2 proc. mężczyzn, natomiast niewielki odsetek badanych wskazał inną płeć (0,4 proc.). Co ciekawe, większość ankietowanych freelancerów jest bezdzietna – taką sytuację deklaruje 66,7 proc. specjalistów.

Ile i gdzie pracują polscy freelancerzy?

Freelancerzy najczęściej wybierają pracę z domu (90 proc. badanych), a praca nad zleceniami zajmuje im zwykle mniej niż 4 godziny dziennie (48,5 proc.). Łącznie tylko 11,2 proc. respondentów przyznało, że pracuje dłużej niż na etacie lub powyżej 10 godzin dziennie. Wolni strzelcy często pracują w weekendy – aż 90 proc. specjalistów wykonuje swoje obowiązki również w sobotę i niedzielę, z czego 34,4 proc. robi to często, a 54,9 proc. sporadycznie.

A co z urlopem? Jak pokazuje badanie, na chwilę wytchnienia pozwala sobie 80 proc. specjalistów. Największa liczba z nich korzysta z wypoczynku trwającego od tygodnia do dwóch (27,7 proc.), a 26.3 proc. wolnych strzelców decyduje się na ponad dwutygodniowe wakacje, natomiast 25,8 proc. korzysta z tygodniowego lub kilkudniowego urlopu.

Freelancerzy od lat stosują w praktyce dewizę work smart, not hard. To, że wolni strzelcy pracują coraz mniej godzin i mają więcej czasu na klasyczny urlop, jeszcze mocniej pokazuje całemu rynkowi pracy, że można wykonywać jakościową pracę sprawniej niż w standardowym trybie “nine to five” - komentuje Michał Szum, Head of Customer Care z portalu pracy Just Join IT.

Gdzie szukają zleceń i dla kogo pracują freelancerzy?

Jednym z największych wyzwań, zwłaszcza dla początkujących freelancerów jest pozyskanie nowych klientów. Znaczna liczba ankietowanych wskazała stałe współprace (69 proc.) oraz polecenia i rekomendacje (60,8 proc.) jako źródło swoich zleceń. W poszukiwaniu pracy wolni strzelcy chętnie korzystają z mediów społecznościowych (35,3 proc.) oraz polskich portali ogłoszeniowych (33,8 proc.). Niewielu z nich decyduje się na płatną reklamę – wskazuje na to 5,5 proc. freelancerów. Co ciekawe, ankietowani przyznają, że klienci często zgłaszają się do nich sami, zachęceni portfolio, stroną internetową lub ogłoszeniami na bezpłatnych portalach usługowych (38,1 proc.).

Liczba zleceń zależy w dużej mierze od specyfiki branży, w której specjalizują się freelancerzy oraz tego, jak traktują oni tę formę zarobkowania. Według raportu większość wolnych strzelców (61,9 proc.) realizuje w ciągu miesiąca do 5 zleceń. Tylko co dziesiąty niezależny specjalista zamyka swój miesięczny bilans projektów na 10, a kolejne 12,1 proc. wykonuje powyżej 10 na miesiąc. Liczną grupę freelancerów stanowią również osoby, które wykonują projekty sporadycznie, czyli raz na kilka miesięcy – wskazuje to 15,7 proc. badanych.
Z usług freelancerów korzystają głównie mikroprzedsiębiorcy, czyli jednoosobowe działalności gospodarcze i firmy zatrudniające do 10 pracowników – 40,7 proc. oraz małe i średnie przedsiębiorstwa — 35,1 proc. Czy polscy freelancerzy współpracują z firmami spoza Polski? Jak się okazuje aż 39 proc. badanych wskazało, że wykonuje zlecenia dla klientów zagranicznych, natomiast najtrudniej im pozyskać zlecenia od dużych korporacji. Kontrakty z większymi firmami zawiera tylko 8,2 proc. ankietowanych.

Projekty dedykowane freelancerom często dotyczą wyspecjalizowanych obszarów, gdzie potrzebne są krótkotrwałe umiejętności. Praca zdalna umożliwia firmom współpracę z freelancerami z różnych regionów, co wprowadza różnorodność umiejętności do zespołu – tłumaczy Justyna Krzewska, HR Generalist w portalu pracy RocketJobs.pl

Zarobki polskich freelancerów

Freelancing nie dla wszystkich specjalistów oznacza rezygnację z etatu i przejście całkowicie na własny rachunek. Freelancerzy z powodzeniem korzystają z elastyczności, jaką daje ta forma pracy i często łączą projekty realizowane dla klientów z zatrudnieniem na etacie lub na jego części. Aż 59,9 proc. badanych wskazało, że freelancing jest ich dodatkowym źródłem zarobków, kolejną grupą są osoby traktujące tę formę pracy, jako główne, ale nie jedyne źródło dochodów – 16,8 proc., natomiast z samych zleceń utrzymuje się 23,2 proc. ankietowanych.

Ile średnio wolni strzelcy zarabiają na wykonywanych projektach? Osoby deklarujące zarobki poniżej 1000 złotych (37,6 proc.) i do 3000 złotych (27,8 proc.) miesięcznie to grupy, które najczęściej traktują pracę wolnego strzelca jako dodatkowe zajęcie (odpowiednio 63 proc. i 56 proc. ankietowanych). Z kolei freelancerzy osiągający zarobki w przedziale do 5000 złotych miesięcznie (18,7 proc.) oraz powyżej tej sumy (11,9 proc.) w dużej mierze deklarują utrzymywanie się głównie lub tylko z freelancingu.

Co ciekawe, ponad 80 proc. ankietowanych freelancerów zauważa, że ich zarobki w porównaniu do zeszłego roku zwiększyły się lub pozostały na tym samym poziomie – taki stan deklaruje odpowiednio 40,2 proc. i 40,7 proc. badanych. Zaledwie 19,1 proc. freelancerów mówi o obniżeniu dochodów.

Nasz najnowszy raport dotyczący sytuacji polskich freelancerów rozprawia się ze stereotypem wolnego strzelca, który po studiach zaczyna pracę dla wielu firm jednocześnie. Wolni strzelcy to przeważnie osoby w wieku 26-35 lat, posiadające wyższe wykształcenie i doświadczenie w swojej branży. To co jest charakterystyczne dla polskiego rynku freelancingu, to fakt, że są oni podzieleni niemal równo pod względem płci. Freelancerzy są elastyczni i dostosowują swoje usługi do potrzeb przedsiębiorstw, co jest w szczególnie korzystne dla jednoosobowych działalności gospodarczych i sektora Małych i Średnich Przedsiębiorstw, które doświadczają częstych zmian w skali działalności. Bez wątpienia zatrudnienie freelancerów może być nie tylko ekonomiczne, ale również wprowadza różnorodność umiejętności i nowe spojrzenie na działalność zleceniodawców – podsumowuje Natalia Zielińska, Head Of Marketing w Useme i twórczyni raportu.

O badaniu:
Raport „Freelancing w Polsce 2023” został opracowany przez Useme na podstawie badania, które zostało zrealizowane z wykorzystaniem metody CAWI (Computer Assisted Web Interview) - standaryzowanego kwestionariusza ankietowego dystrybuowanego i wypełnianego drogą elektroniczną w czerwcu 2023 roku, na próbie 1110 polskich freelancerów. Badanie rynku freelancingu w Polsce realizowane jest corocznie od 2017 roku.