E-podpis: historia i stan obecny

Przeczytaj także: Podpis elektroniczny znów odsunięty

Ustawę o podpisie elektronicznym podpisał 11. października 2001 roku prezydent Aleksander Kwaśniewski sposobem tradycyjnym oraz elektronicznie. 15 listopada 2001 r. została opublikowana (Dz. U 130 poz. 1450) . Z mocy art. 59 ust. 1 Ustawa weszła w życie 9 miesięcy po opublikowaniu, czyli 16 sierpnia 2002 i od tej chwili stała się ona obowiązującym prawem. Praktycznie już od chwili opracowania ostatecznej wersji przez Sejm, liczne środowiska sygnalizowały potrzebę rychłej nowelizacji tej regulacji.

Stan obecny

Podpis elektroniczny w Polsce jest obecnie wykorzystywany wyłącznie w ograniczonym zakresie, w zamkniętych grupach użytkowników (ZUS, bankowość, e-przetargi). Stosowanie podpisu w skali całego kraju między różnorodnymi podmiotami jest obecnie nieopłacalne i niepraktyczne. Z tego powodu wykorzystanie podpisu w biznesie jest marginalne.

Grupą szczególnie zagrożoną obecnym stanem prawnym jest administracja publiczna, która nie ma wyboru co do stosowania bądź niestosowania podpisu, ponieważ zgodnie z obowiązującym prawem już od 16 sierpnia tego roku będzie miła obowiązek przyjmowania dokumenty podpisanych elektroniczne.

Jednak wdrożenie podpisu elektronicznego w administracji publicznej wydaje się obecnie niemożliwe, ponieważ wzajemnie wykluczające się przepisy i bezzasadnie wysokie wymogi wobec elementów systemu blokują opracowanie spójnych specyfikacji zamówień, niezbędnych przy realizacji aplikacji w instytucjach publicznych.

Tylko 10 proc. urzędów samorządu terytorialnego (czyli około 300) jest gotowe by przyjmować podania i wnioski opatrzone podpisem elektronicznym. Udało się to urzędom m.in.: na Śląsku, w Poznaniu, w Krakowie, na Opolszczyźnie, w Łodzi i w Warszawie. Największe problemy z wdrożeniem e-podpisu mają jednak gminy wiejskie.

Obecnie już wiadomo, że przedsiębiorcy z pewnością nie będą mogli składać deklaracji podatkowych przez internet od 16 sierpnia. Resort finansów planuje bowiem przesunięcie terminu uruchomienia systemu e-deklaracje na 1 stycznia 2007. Zdaniem "Rzeczpospolitej", resort finansów twierdzi, że budowanie systemu elektronicznego obsługującego deklaracje, który zostanie niebawem zmieniony lub zlikwidowany jest nieopłacalne.

MSWiA przygotowuje obecnie nowelizację ustawy o podpisie elektronicznym i chce przesunąć termin wdrożenia e-podpisu o kolejne dwa lata, czyli na kwiecień 2008 r. Zmiany postulowane przez MSWiA mają znacznie obniżyć koszt wdrożenia podpisu elektronicznego oraz uporządkować stronę techniczną jego wdrażania.

Przyczyny znacznych opóźnień w praktycznej realizacji podpisu elektronicznego w instytucjach publicznych są dość złożone. Główną barierą są koszty, które wahają się od kilkudziesięciu do kilkuset tysięcy złotych, wynikają one jednak z narzuconych przez prawo warunków wdrażania e-podpisu. Szerzej o tych przyczynach – wkrótce.