Gabinet Cieni BCC: najnowsze rekomendacje dla rządu

Przeczytaj także: Gabinet Cieni BCC publikuje nowe wskazania dla rządu

ZP BCC widzi potrzebę gruntownej reformy prawa pracy. Jednocześnie Związek zgłasza, co znalazło odzwierciedlenie w naszym finalnym stanowisku, wiele poważnych zastrzeżeń do „urobku” Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy. Wniosek jest oczywisty: prace nad reformą należy kontynuować; jeśli korzystając z wyników prac Komisji – to z daleko posuniętą rezerwą.

ZP BCC uznaje – zgodnie z deklaracją MRPiPS – że projekty nowego prawa pracy stanowią materiał ekspercki. Ma on być kierunkiem, punktem wyjścia do dalszych prac w procesie legislacyjnym, w którym, podobnie jak w pracach Komisji, ZP BCC zamierza aktywnie uczestniczyć.

Warunkowe „tak” ZP BCC oznacza poparcie, przyjętych w kodeksach, wielu rozwiązań, szczególnie tych prorozwojowych. Oznacza równocześnie gotowość do dyskusji na każdy temat i poszukiwanie kompromisów, możliwych do zaakceptowania. Oznacza także oczekiwanie na zniesienie szeregu przepisów, stojących w kontrze do działań prorozwojowych, hamujących rozwój i przedsiębiorczość.

Warunkowe „tak” ZP BCC nie oznacza gotowości do kompromisu za wszelką cenę, do „kompromisu dla kompromisu”. Takie kompromisy zwykle są nietrwałe i w konsekwencji nieskuteczne.

Warunkowe „tak” ZP BCC oznacza odpowiedzialność i gotowość do poważnej kompleksowej debaty nad przyszłością prawa pracy w Polsce. Prawa tworzonego nie dla spełnienia interesu jakiejkolwiek grupy społecznej lecz prawa optymalnego z punktu widzenia całej polskiej gospodarki dziś oraz perspektyw jej rozwoju w bliższej i dalszej przyszłości.
Otwarcia takiej debaty i uzyskania w jej wyniku konsensusu opartego na obiektywnych racjach ekonomicznych i uwzględniających te realne, możliwe do spełnienia racje społeczne oczekujemy od Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Miejscem debaty powinna być Rada Dialogu Społecznego. Uwzględniając poważne zastrzeżenia do wyników prac Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy, jakie zostały zgłoszone zarówno przez organizacje pracodawców jak i związki zawodowe – w pierwszym etapie proponujemy podjęcie rozmów autonomicznych. Na początku tych rozmów należy przyjąć założenia systemowe. Wynik tych rozmów - odpowiedzi na szereg kwestii, dotyczących stosunków pracy w Polsce, problemów z zakresu tak indywidualnego jak zbiorowego prawa pracy zostałby poddany analizie na forum RDS.

Ubezpieczenia społeczne

DR WOJCIECH NAGEL, minister ds. ubezpieczeń społecznych Gospodarczy Gabinet Cieni BCC

Kluczowym zagadnieniem w I kwartale, w obszarze zabezpieczenia społecznego, w części dotyczącej stworzenia dodatkowego mechanizmu oszczędzania na cel emerytalny, pozostawały działania na rzecz wdrożenia ustawy o Pracowniczych Planach Kapitałowych. W trakcie konsultacji społecznych, które zakończyły się 21 marca br., Związek Pracodawców Business Centre Club zgłosił szereg uwag o charakter generalnym i kilkanaście szczegółowych, dotyczących konkretnych przepisów ustawy.

Sprowadzają się one do następujących faktów:

I. Proponowany sposób tworzenia i funkcjonowania PPK w zakładach pracy akcentuje potrzebę, wręcz konieczność, współdziałania pracodawców i pracowników. Ta pryncypialna zasada jest akceptowana przez członków ZP BCC jako ważna w prowadzeniu działalności gospodarczych. Z badania ankietowego, przeprowadzonego przez BCC w lutym br., wynika że ponad połowa respondentów – członków organizacji, ocenia przedłożony projekt rządowy negatywnie. Zastrzeżenia przedsiębiorców wzbudziły: wzrost pozapłacowych kosztów pracy oraz zamysł surowych kar, zawierających sugestię domyślnej nieuczciwości pracodawców w stosunku do pracowników.

II. Dotychczasowe pomysły rozwinięcia w ramach systemu ubezpieczeń społecznych, tzw. III, dobrowolnego filara emerytalnego, nie powiodły się. W PPE od 2000 r. zgromadzono niespełna 400 tys. uczestników, indywidulane konta emerytalne gromadzą ok. 5% zatrudnionych. PPK jest nowym mechanizmem oszczędzania i nie jest elementem systemu emerytalnego, co zasadniczo odróżnia je od OFE.

III. Przedłożony projekt dotyczący tworzenia oszczędności uczestników na cel emerytalny u pracodawcy, ma na uwadze kondycję systemu emerytalnego osłabionego przez działania kolejnych rządów, począwszy od 2012 r. Wówczas to rozpoczęto demontaż OFE, co stanowiło radykalne odejście od umowy społecznej przyjętej w 1999 r. i podważyło zaufanie obywateli do państwa.

IV. Prywatna własność, dla tworzonych w ramach PPK aktywów składkowych uczestników, jest niezbędna dla odbudowy tego zaufania. Tę zmianę trzeba zagwarantować prawnie, wprost na poziomie ustawy, w sposób nie budzący wątpliwości.

Działania szczegółowe, zwłaszcza w obszarze informacyjnym i edukacyjnym:

1. Podniesienie świadomości o spodziewanym silnym spadku tzw. stopy zastąpienia (stosunek wysokości emerytury do pobieranego wynagrodzenia) i konieczności dodatkowego oszczędzania na cel emerytalny w okresie aktywności zawodowej osób zatrudnionych.

2. Precyzyjnie wyjaśnienie dlaczego proponowany mechanizm PPK, oparty o metodę kapitałową, jest dobrym instrumentem prywatnego oszczędzania na cel emerytalny i tworzenia oszczędności własnych na okres po zakończeniu aktywności zawodowej.

3. Należy obniżyć koszty administracyjne nakładane na pracodawcę, związane z prowadzeniem planu; proponowane wdrożenie dodatkowego komponentu oszczędzania na cel emerytalny w postaci PPK zachowuje charakter dobrowolny po stronie uczestników programu i przymusowy po stronie pracodawców. Wkład finansowy ze strony pracodawców będzie jednak dominujący, potencjalnie znacznie powiększającym koszt pracy.

Aktywa gromadzone w PPK będą bardzo znaczące (ok. 5 mld zł, przy ostrożnym szacunku uczestnictwa, już w pierwszym roku funkcjonowania ustawy). Kluczowy będzie sposób ich inwestowania. Od jakości decyzji inwestycyjnych zależeć będzie zaufanie pracowników do PPK. Ew. powierzenie zarządzania aktywami zarówno towarzystwom funduszy inwestycyjnych, jak i powszechnym towarzystwom emerytalnym oraz towarzystwom ubezpieczeń na życie należy pozostawić regulatorowi, uwzględniając efekt konsultacji społecznych.

BCC wskazał, iż szeroki zakres ujawnionych mankamentów i braków w projekcie ustawy o PPK skłania do ich pilnego wyeliminowania, a opinia do projektu w przedstawionym brzmieniu nie może być pozytywna. Oczekujemy na konstruktywne efekty pracy Zespołu Problemowego ds. Ubezpieczeń Społecznych RDS w celu wyeliminowania braków wymienionej regulacji na zasadzie porozumienia partnerów społecznych i przedstawicieli rządu. Przedstawiono szczegółowe propozycje zmian do projektu ustawy, celem ich uwzględnienia.

Spółki Skarbu Państwa i prywatyzacja

DR GRAŻYNA MAGDZIAK, minister skarbu i prywatyzacji Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC

1. Ostatni kwartał był kolejnym okresem zmian w zarządach spółek Skarbu Państwa i to zarówno w wielu firmach średnich i małych, jak i spółkach o kluczowym znaczeniu dla gospodarki, jak PKN ORLEN, PKP Cargo, KGHM, Kopalnia Węgla Bogdanka. W niektórych przypadkach była to już czwarta zmiana po wyborach w 2015 r. Poza najwyższą kadrą menadżerską, zmieniono również dużą część składu rad nadzorczych tych firm. BCC wielokrotnie zwracał uwagę, że takie postępowanie bardzo destrukcyjnie wpływa na funkcjonowanie przedsiębiorstw, bo każda nowa ekipa przez jakiś czas poznaje firmę i zwykle wymienia niektórych członków średniego kierownictwa, a to spowalnia procesy decyzyjne, przerwana też zostaje ciągłość działań strategicznych. Priorytetem rządu powinno być jak najszybsze zaniechanie tej praktyki. Inaczej spółki państwowe nigdy nie będą w stanie zrealizować swoich celów długookresowych, gdyż cele te będą co chwila inne. Pomijamy tutaj ocenę kompetencji nowych menadżerów. W konsekwencji, spółki państwowe tracą wiarygodność u swoich partnerów biznesowych, a także u inwestorów, zwłaszcza zagranicznych, bo część z nich to przecież podmioty giełdowe. Przykładem właściwego postępowania w tym obszarze są dobrze prosperujące spółki zagraniczne, w których kadencje prezesów trwają nawet po kilkanaście lat.

2. Kluczem do sukcesu działania podmiotów komercyjnych jest podejmowanie decyzji gospodarczych na podstawie przeanalizowanych i jasno zdefiniowanych przesłanek o charakterze ekonomicznym. Osiągany przez te podmioty rozwój jest wówczas systematyczny i stabilny. Zasada ta nie jest przestrzegana w spółkach państwowych. Ich obecny wzrost jest przede wszystkim konsekwencją dobrej koniunktury na rynkach europejskich oraz zwiększania się popytu konsumpcyjnego ze strony odbiorców krajowych, a względy efektywnościowe lub długofalowe cele strategiczne nie są wyznacznikiem sposobu ich funkcjonowania. Firmy te działają pod dyktando decyzji politycznych, które nakazują obecnie utrzymywanie „przy życiu” – bez względu na koszty – każdą spółkę lub przedsiębiorstwo państwowe oraz zakazują (nieformalnie) przeprowadzania dużych zwolnień pracowników, nawet wówczas gdy jest to w pełni uzasadnione ekonomicznie. W takiej sytuacji zachwianie koniunktury u odbiorców europejskich lub osłabienie zapotrzebowania konsumpcyjnego na rynku polskim bardzo szybko przełoży się na załamanie rozwoju spółek państwowych.

Priorytetem rządu powinna być zatem jak najszybsza rezygnacja z zarządzania firmami państwowymi poprzez cele polityczne i wprowadzanie zasad zarządzania bazujących na kryteriach ekonomicznych, tak jak ma to miejsce w przedsiębiorstwach prywatnych. Kontynuacja obecnego stylu postepowania ze spółkami państwowymi może narazić je na poważne perturbacje finansowe, a Skarb Państwa na duże dodatkowe koszty.