Oprogramowanie w chmurze - czy jest się czego obawiać?

Przeczytaj także: Prawo nie nadąża za cloud computing

W informatyce często jedna technologia ma wiele nazw – tak jest i w tym przypadku. Oprogramowanie, które coraz częściej określane jest mianem oprogramowania w chmurze (Cloud Computing), w początkach swojego rozwoju było nazywane „oprogramowaniem w modelu ASP” (Aplication Service Provider). Obecnie zwykle stosuje się wymiennie terminy SaaS (Software as a Service) oraz „chmura”. O ile jednak SaaS oznacza stricte oprogramowanie, o tyle „chmura” może równie dobrze dotyczyć samej infrastruktury, czyli powiązanych ze sobą serwerów. Z punktu widzenia zwykłego użytkownika, nazwy te jednak przeważnie są traktowane jako synonimy.

Własne pudełko, własny serwer

W przypadku oprogramowania pudełkowego stajemy się właścicielami licencji na oprogramowanie i płacimy za nią jednorazowo. Ponosimy zazwyczaj większy koszt, ale z przekonaniem, że jest to wydatek jednorazowy. Niestety, w praktyce może się okazać, że taki program będzie wymagał okresowej i odpłatnej aktualizacji.

Problem może się pojawić także wtedy, jeśli oprogramowanie – na przykład do zarządzania zamówieniami – ma być dostępne na wielu komputerach. Wtedy konieczny może się okazać zakup fizycznego serwera, który będzie zajmował miejsce i zużywał prąd. A ponieważ takie urządzenie działa non-stop, może to mieć istotny wpływ na koszty.

Przewidując wydatki, często zapomina się o takich sprawach jak serwisowanie serwera. Wyobraźmy sobie jednak, że zepsuł się dysk, w wyniku czego trzeba przywrócić utracone dane. Do czasu naprawienia serwera korzystanie z oprogramowania może być niemożliwe, a rozwiązaniem zapobiegającym takiemu problemowi może być zakup dodatkowego serwera do wykonywania kopii zapasowych.

Chmura – czyli oprogramowanie na odległość

W modelu „Cloud computing” nie jesteśmy właścicielami oprogramowania, a jedynie je wynajmujemy. Oznacza to niższe koszty początkowe i stałe opłaty abonamentowe. Oprogramowanie w chmurze znajduje się poza naszą firmą, na serwerach dostawcy usługi. Rodzi to pytanie o bezpieczeństwo danych przechowywanych poza firmą.

Wydaje się, że ludzie intuicyjnie za bezpieczniejsze uważają to, nad czym mogą mieć fizyczną kontrolę. Tymczasem zwróćmy uwagę, że nasze dane w chmurze przechowywane są zwykle w wyspecjalizowanych serwerowniach, gdzie osoby postronne nie mają dostępu. Serwerownie takie zabezpieczone są w określony sposób – np. poprzez kraty w oknach (lub nawet brak okien), wzmacniane drzwi ognioodporne, monitoring i służbę ochrony 24 godziny na dobę oraz stały dyżur specjalisty.

Choćbyśmy bardzo chcieli, takiego poziomu zabezpieczeń nie zastosujemy w małej firmie – byłoby to po prostu nieopłacalne. A jeśli nasz pudełkowy program zainstalujemy na laptopie, który codziennie zabieramy z pracy do domu, to o bezpieczeństwie przechowywanych danych możemy zapomnieć. Wystarczy laptopa zgubić, niechcący uszkodzić podczas przenoszenia, czy zalać poranną kawą.

Dane w chmurze są dostępne na login i hasło, co oznacza, że teoretycznie osoba, która posiada nasz login i hasło, może te dane wykraść lub zniszczyć (np. skasować). Problem jednak można łatwo rozwiązać – np. program w chmurze Systim można ustawić tak, aby logowanie do niego było możliwe tylko z wybranych adresów IP. W ten sposób można mieć pewność, że żadna osoba spoza firmy nie zaloguje się do programu, choćby znała login i hasło.

Aby zminimalizować ryzyko dostępu do danych firmowych przez osoby z zewnątrz, należy sprawdzić, czy połączenie z programem jest szyfrowane. Warto również upewnić się, jak długo dany program jest dostępny na rynku. Większym ryzykiem będzie inwestycja w nowość niż w sprawdzone rozwiązanie.