Świat: wydarzenia tygodnia 48/2013

Przeczytaj także: Świat: wydarzenia tygodnia 47/2013

• W Japonii stopa bezrobocia w październiku 2013 r. wyniosła 4,0 proc. (podobnie jak miesiąc wcześniej). We wcześniejszych miesiącach na początku roku stopa bezrobocia utrzymywała się powyżej 4 proc. aż do lipca, gdy spadła do 3,8 proc. (w maju była na poziomie 4,1 proc.). Według Ministerstwa Gospodarki, Handlu i Przemysłu produkcja przemysłowa w Japonii w październiku 2013 r. wzrosła o 0,5 proc. m/m, po wzroście miesiąc wcześniej o 1,3 proc. Licząc r/r produkcja przemysłowa wzrosła w październiku o 4,7 proc. (we wrześniu wzrost wyniósł 5,1 proc. r/r).
• W Bukareszcie odbył się szczyt przywódców Chin (z udziałem m.in. premiera Chin Li Keqianga) i krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Chiny udostępnią krajom Europy Środkowej i Wschodniej kredyt w wysokości 10 mld dolarów, aby wesprzeć rozbudowę infrastruktury w tym regionie. Jednocześnie Państwo Środka chce zwiększyć import żywności - zadeklarował chiński premier Li Keqiang.
• Po osiągniętym porozumieniu w sprawie irańskiego programu nuklearnego Unia Europejska rozpoczyna przygotowania do złagodzenia niektórych sankcji wobec Iranu. Tzw. grupa 5+1 (USA, Chiny, Rosja, Wielka Brytania, Francja i Niemcy) osiągnęła przejściowe porozumienie dotyczące irańskiego programu nuklearnego. Irańczycy zobowiązali się ograniczyć swój program nuklearny w zamian za pewne złagodzenie sankcji gospodarczych, dotyczących sprzedaży ropy i produktów petrochemicznych, złota i innych metali szlachetnych oraz sektora motoryzacyjnego.
• Pakiet kontraktów dotyczących eksportu ropy i gazu z irackiego Kurdystanu przez tureckie rurociągi podpisany został podczas spotkania premiera Turcji Recepa Tayyipa Erdogana i szefa kurdyjskiego rządu autonomicznego Neczerwana Barzaniego. Na pewno natrafi to na sprzeciw irackiego rządu centralnego. W kontrakcie zapisano, że płatności za kurdyjską ropę będą umieszczane na rachunku Escrow w tureckim banku państwowym i pozostaną nietknięte, póki autonomiczny rząd Kurdystanu nie ustali z władzami w Bagdadzie zasad podziału zysków. Dotąd Kurdowie wysyłają ropę do Bagdadu, który ją następnie sprzedaje, po czym każda ze stron bierze 50 proc. wpływów. Kurdowie twierdzą jednak, że Bagdad nie realizuje zobowiązań wynikających z tego porozumienia.
• Atak Samsunga na światowy rynek i na rynkowych konkurentów. Według "The International Business Times" koreański koncern Samsung Electronics wyda w tym roku na promocję produktów i działania marketingowe 14 mld USD.
• Według J. Piechocińskiego do końca roku 2014 wymiana handlowa Polski z Afryką wzrośnie trzykrotnie.
• Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) zaapelowała do swoich członków, by zapewnili utrzymanie poziomu życia osób najstarszych w czasie, gdy w większości krajów wydatki na emerytury spadają, a wiek emerytalny rośnie.
• Komisja Europejska zaproponowała nowelizację dyrektywy dot. opodatkowania spółek dominujących i zależnych, aby uniemożliwić międzynarodowym korporacjom unikanie płacenia podatków z tytułu tzw. pożyczek hybrydowych (z ang. hybrid loans). Okazuje się, że niektóre firmy wykorzystują niedopasowanie systemów prawnych różnych krajów UE i luki prawne, by nie w unijnych krajach nie płacić podatku w ogóle.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

CO DALEJ Z IRAŃSKIM PROGRAMEM JĄDROWYM

Tzw. grupa 5+1 (USA, Chiny, Rosja, Wielka Brytania, Francja i Niemcy) osiągnęła przejściowe porozumienie z władzami Iranu, dotyczące zakresu irańskiego programu nuklearnego. Irańczycy zobowiązali się ograniczyć program rozwoju technologii nuklearnych w zamian za pewne złagodzenie sankcji gospodarczych, dotyczących między innymi operacji finansowych, a także sprzedaży ropy i produktów petrochemicznych, a także złota i innych metali szlachetnych oraz sektora motoryzacyjnego. Po podpisaniu porozumienia Bruksela przygotowuje się teraz do złagodzenia niektórych sankcji wobec Teheranu...

Doprowadzenie do negocjacji w tej drażliwej sprawie i zakończenie ich podpisaniem porozumienia to niewątpliwie sukces polityczny dwóch głównych rozgrywających w światowej polityce, a więc Stanów Zjednoczonych i Rosji. W sensie politycznym za sukces należy uznać przyjęcie przez Iran ograniczeń w rozwoju technologii nuklearnych, których zastosowanie militarne mogło doprowadzić do dalszego wzrostu napięcia w tym regionie świata, a nawet mogło zakończyć się konfliktem zbrojnym. Wydaje się, że teraz powstały warunki dla obniżenia temperatury stosunków międzynarodowych w tym newralgicznym miejscu, skąd ropa i gaz są transportowane prawie na cały świat. Podpisane porozumienie to także dobra wiadomość dla światowej gospodarki, bo powstały warunki nawet dla obniżki cen surowców energetycznych, głównie ropy i gazu.

Podpisane porozumienie otwiera drogę do przynajmniej częściowego uchylenia sankcji gospodarczych, w ramach których Iran nie mógł eksportować ropy do Stanów Zjednoczonych i na Stary Kontynent. Wiele wskazuje też na to, że wkrótce do Iranu powrócą firmy europejskie, a także ponownie na ten rynek popłyną zachodnie środki inwestycyjne tak w formie finansowej, jak i w postaci maszyn i technologii.

Wiele wskazuje na to, że na tym porozumieniu zyskali także nowy, umiarkowany prezydent Iranu Hasan Rowhani i jego ekipa. W ostatnich latach społeczeństwo irańskie było wyraźnie podzielone na zwolenników skrzydła konserwatywnego kierowanego przez przywódców religijnych i młodego pokolenia, które kilkukrotnie zrywało się do protestów ulicznych przeciw licznym ograniczeniom dotyczącym życia społecznego. Wszyscy natomiast odczuwali niedostatek wynikający z sankcji gospodarczych. Teraz te sankcje zostaną poluzowane i prawdopodobnie obecne władze umocnią swoje wpływy i władzę w społeczeństwie. Nie ulega wątpliwości przyjęte porozumienie może otworzyć drogę do wyjścia z międzynarodowej izolacji.

Skorzysta na tym Rosja, bo powróci ona do negocjacji i dostaw tak broni, jak i technologii dla irańskiej energetyki nuklearnej. Rosja może też mieć interes w obniżeniu napięcia międzynarodowego na swojej południowej granicy. Jest to także sukces polityczny Kremla na arenie międzynarodowej, bo w ciągu ostatniej dekady rosyjskie władze skutecznie przeciwstawiały się interwencji militarnej tak w Iranie, jak i w Syrii, a także w Libii, chociaż bez pozytywnego skutku.

Jednak w opinii wielu analityków głównym beneficjentem zawartej ugody będą Chiny. W okresie obowiązywania sankcji narzuconych przez UE i USA pozycję głównego partnera handlowego Teheranu, zajęły Chiny. Dziś do tego kraju kierowane jest 25 proc. irańskiej ropy naftowej, a obroty handlowe między tymi dwoma krajami osiągnęły 50 mld USD. Chiny nie zrezygnują z dalszego umacniania swojej pozycji na irańskim rynku. Chińskie firmy, korzystając także z chińskich kredytów będą dalej uczestniczyły w realizacji dużych projektów infrastrukturalnych.

Henryk S. KOLKA-TUSZYŃSKI, Grupa Doradcza CGKL sp. z o.o.