Molestowanie seksualne w miejscu pracy

Przeczytaj także: Molestowanie w pracy: problem czy nie?

O dobrach osobistych człowieka i jego poszanowaniu mowa jest w Konstytucji RP, Kodeksie karnym, Kodeksie cywilnym, Kodeksie pracy oraz w umowach międzynarodowych ratyfikowanych przez Polskę, m.in. Konwencjach Międzynarodowej Organizacji Pracy (ILO).

Ustawa z 14 listopada 2003r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U nr 213, poz. 2081) zawiera nowe artykuły o wszelkiej dyskryminacji w miejscu pracy, o równym traktowaniu w zatrudnieniu (Art. 113, 18 3a,b,d), o obowiązkach pracodawcy w oddziaływaniu na kształtowanie w miejscu pracy poprawnych zasad współżycia społecznego, w tym dobrych obyczajów, przeciwdziałania sytuacjom patologicznym, mobbingowi i molestowaniu seksualnemu (Art.94, 941,2,3), a na pracowniku spoczywa obowiązek przestrzegania tych zasad.

Molestowanie seksualne to nieakceptowane zachowanie o podłożu seksualnym naruszające godność osoby molestowanej lub wywołujące atmosferę zastraszenia, upokorzenia bądź wrogości, w szczególności, gdy akceptacja takiego zachowania lub jej brak będzie stanowić podstawę podjęcia decyzji dotyczącej osoby molestowanej.[1] Zachowania o cechach molestowania seksualnego mogą przybierać różne formy, np. : zniewagi i obelgi, niestosowne uwagi na temat wyglądu, wieku, sytuacji rodzinnej, lubieżne spojrzenia, dotykanie, głaskanie, czy innego rodzaju pieszczoty lub gesty o charakterze seksualnym.

Molestowanie może występować w dwóch formach:

- quid pro quo - "coś za coś", nazywane także "szantażem seksualnym" i występuje wtedy, gdy osoba molestująca sprawuje funkcję przełożonego wobec swojej ofiary lub jest przedstawicielem pracodawcy. Poddanie się lub nie zachowaniom szefa, to podstawa do podjęcia przezeń decyzji o ewentualnym awansie, czy zatrudnieniu bądź nie, osoby atakowanej;

- stwarzanie nieprzyjaznych warunków pracy - gdzie osobą molestującą może być przełożony, ale także kolega z pracy, lub osoba niezwiązana bezpośrednio z danym miejscem pracy, np. petent w urzędzie, pacjent w szpitalu.

Molestowanie seksualne w miejscu pracy może być też kwalifikowane jako jedna z postaci mobbingu, oznacza bowiem instrumentalne i przedmiotowe traktowanie pracownika, połączone z przymusem psychicznym bądź fizycznym.

Molestowanie seksualne kwalifikuje się jako dwa rodzaje zachowań:

1. niepożądane zainteresowanie seksualne, obejmujące m.in. takie zachowanie jak: dotykanie mające charakter seksualny, komentarze i żarty o tematyce seksualnej, eksponowanie przedmiotów lub materiałów o charakterze seksualnym (kalendarze, fotografie), osobiste uwagi dotyczące seksu lub seksualności, komentarze dotyczące wyglądu o charakterze seksualnym, rozmowa o osobie w terminach seksualnych w jej obecności lub udając, że nie dostrzega się jej obecności;

2. molestowanie z uwagi na przynależność do danej płci, to forma molestowania skierowana przeciwko osobie jako reprezentantowi określonej płci, niekoniecznie dotycząca seksualności, a osoby z uwagi na jej przynależność do grupy kobiet lub mężczyzn. Klasyfikuje się tutaj takie zachowania jak: obraźliwe komentarze o zdolnościach (kobiet lub mężczyzn) np. wypowiedzi o tym, że kobiety nie posiadają technicznych kwalifikacji, obraźliwe komentarze o zachowaniach, np. o tym, że kobiety nie są dobrymi menedżerami, zniewagi lub przekleństwa.