PIP: przepisy o czasie pracy łamane

Przeczytaj także: PIP: kontrola zatrudnienia VII 2007-VI 2008

Podstawową przyczyną stwierdzanych przez inspektorów nieprawidłowości w zakresie przestrzegania przepisów o czasie pracy jest, jak stwierdził Główny Inspektor Pracy Tadeusz J. Zając, zbyt mała liczba zatrudnionych pracowników.

Najwięcej nieprawidłowości w zakresie przestrzegania przepisów o czasie pracy inspektorzy stwierdzają wśród pracodawców zatrudniających od 1 do 9 osób, głównie w handlu, naprawach i przetwórstwie przemysłowym. Najmniej uchybień występuje w dużych zakładach, zatrudniających więcej niż 250 osób. Najczęstsze naruszenia przepisów o czasie pracy dotyczą błędnego określania przepisów w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy, błędów związanych z systemami i rozkładami czasu pracy oraz przyjętymi okresami rozliczeniowymi. Jedną z nieprawidłowości jest zatrudnianie pracowników z naruszeniem przepisów o minimalnym odpoczynku dobowym i tygodniowym.

Wzrosła liczba przypadków niezapewniania pracownikom co najmniej 11-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku dobowego oraz co najmniej 35-godzinnego odpoczynku tygodniowego.

Uchybienia dotyczące udzielania nieprzerwanych odpoczynków dobowych i tygodniowych związane są przede wszystkim z planowaniem zbyt długiego dnia pracy, naruszaniem odpoczynków przez polecenie pełnienia zbyt długich dyżurów czy zlecaniem pracy w godzinach nadliczbowych. Kontrole wskazują na wysoką liczbę pracodawców, u których dochodzi do przekraczania dobowego i przeciętnie tygodniowego wymiaru czasu pracy. W praktyce, co często podkreślają pracodawcy, zapotrzebowanie na pracę jest tak duże, że w trakcie trwania okresu rozliczeniowego zlecana jest dodatkowa praca, aby zapewnić realizację podejmowanych zadań.

Wyniki przeprowadzonych kontroli pozwalają również stwierdzić, że wzrasta liczba nieprawidłowości dotyczących zatrudniania pracowników powyżej dopuszczalnej liczby godzin nadliczbowych.

Natomiast w ostatnim okresie zauważalna stała się tendencja malejąca, jeśli chodzi o liczbę nieprawidłowości związanych z nieprowadzeniem ewidencji czasu pracy. Podobnie liczba stwierdzonych nieprawidłowości w zakresie nieprawidłowo prowadzonej ewidencji czasu pracy sukcesywnie spada.

W firmach transportowych najwięcej nieprawidłowości inspektorzy zanotowali w zakresie nierzetelnego prowadzenia ewidencji czasu pracy. Najczęstsze nieprawidłowości polegały na niewykazywaniu faktycznie przeprowadzonej liczby godzin, a w szczególności na nieewidencjonowaniu pracy w godzinach nadliczbowych.

Kontrole wykazały również nieprawidłowości w zakresie zatrudniania pracowników z naruszeniem przepisów o minimalnym odpoczynku dobowym. Zdecydowanie mniejsza była natomiast liczba nieprawidłowości związanych z niezapewnieniem pracownikom minimalnego odpoczynku tygodniowego.

Nieprawidłowości polegające na naruszeniu przepisów o czasie pracy w branży transportowej spowodowane są najczęściej nieznajomością przepisów lub liczbą zlecanych zadań, których wykonanie nie jest możliwe w ramach powszechnie obowiązujących norm czasu pracy. Pracodawcy w wielu przypadkach nie rozróżniają również pojęcia czasu pracy i czasu prowadzenia pojazdu. W ocenie pracodawców jedynie czas prowadzenia pojazdu jest czasem pracy. Natomiast postoje, obsługa codzienna pojazdów oraz ustawowe przerwy w pracy pracodawcy traktują jako czas wolny i nie zaliczają tych czynności do czasu pracy kierowców, co jest niezgodne z przepisami.