Korupcja w Polsce i na świecie 2006

Przeczytaj także: Korupcja w Polsce i na świecie 2008

Komentując działania podjęte przez rząd Transparency International podkreśla, że samo ściganie przestępców nie doprowadzi do znaczącego ograniczenia korupcji. W tym celu potrzebna jest generalna naprawa państwa, polegająca na uporządkowaniu funkcjonowania organów władzy, agencji, funduszy i przedsiębiorstw państwowych. Z tego punktu widzenia bardzo istotne jest przeprowadzenie reformy finansów publicznych odkładanej od kilkunastu lat ad acta. Konsolidacja wydatków wszystkich podmiotów publicznych w budżecie państwa, oraz wprowadzenie ścisłych reguł wydatkowania pieniędzy publicznych i przejrzystości w tym względzie zahamowałoby niekontrolowany wyciek miliardów złotych z budżetu, prowadząc do znaczącego wzrostu zamożności społeczeństwa. Równie ważne dla przeciwdziałania korupcji i ukrócenia marnotrawstwa jest ograniczenie możliwości i pokus korupcyjnych, występujących na wszystkich szczeblach władzy. Do wprowadzania koniecznych zmian w tej dziedzinie można przystąpić natychmiast, natomiast środki służące zapobieganiu korupcji, w postaci zmian legislacyjnych, organizacyjnych i proceduralnych są już od dawna rozpoznane.

Słaby wynik wielu krajów wskazuje na to, że elity polityczne wciąż mogą uzyskać wsparcie w zakresie prania brudnych pieniędzy, przechowywania i innego korzystania z nieuczciwie pozyskanego bogactwa, które często obejmuje przejęty majątek państwowy. Obecność chętnych pośredników – często przeszkolonych w krajach o wiodących gospodarkach lub działających z tych krajów – wspiera korupcję, co oznacza, że osoby popełniające akty korupcji wiedzą, że znajdą specjalistów w zakresie bankowości, księgowych, prawników lub innych ekspertów, gotowych do zapewnienia pomocy w uzyskaniu, przekazaniu lub przechowaniu nielegalnego dochodu.

Według dawnego kenijskiego aktywisty ruchu przeciwko korupcji, Johna Githongo, kenijski skandal Anglo-Leasing i powiązane przypadki mogą być przykładem sytuacji, gdy niewłaściwe wykorzystanie funduszy publicznych możliwe było dzięki oszukańczym kontraktom z udziałem podstawionych spółek i rachunkom bankowym w jurysdykcjach europejskich i innych. Według Indeksu Przekupstwa w Kenii opracowanego przez TI, łapówki kosztują Kenijczyków około 1 miliarda USD rocznie, chociaż ponad połowa obywateli Kenii ma mniej niż 2 USD dziennie na utrzymanie.

Akty korupcji wymagają strony dającej (podażowej) i strony biorącej (popytowej). TI popiera zdecydowane działania ograniczające stronę podażową łapówek, w tym uznanie łapówek zagranicznych za przestępstwo karne zgodnie z Konwencją OECD o zwalczaniu przekupstwa, a także ograniczające stronę popytową, w tym ujawnianie majątku urzędników publicznych i przyjęcie kodeksów postępowania.

Transakcje są jednak często możliwe dzięki specjalistom z różnych obszarów. Pośrednicy korupcyjni łączą strony dające i odbiorców, tworząc atmosferę zaufania i wzajemności; próbują zapewnić wrażenie legalności transakcji korupcyjnych, opracowując kontrakty, które zgodnie z prawem są wykonalnej. Poza tym, w przypadku wykrycia korupcji, pośrednicy starają się znaleźć kozła ofiarnego.

– Firmy i stowarzyszenia profesjonalne prawników, księgowych i specjalistów z dziedziny bankowości ponoszą szczególną odpowiedzialność za podjęcie bardziej zdecydowanych działań przeciwko korupcji – stwierdził David Nussbaum, dyrektor wykonawczy Transparency International. – wykorzystując prokuratorów, audytorów specjalizujących się w wykrywaniu nadużyć gospodarczych i specjalistów w zakresie zgodności z przepisami, mogą one stać się wiernymi zwolennikami walki z korupcją.