Unijny rynek pracy. Kobiety mają gorzej?

Przeczytaj także: Walka o równouprawnienie płci na rynku pracy jeszcze trwa

Unijnemu rynkowi pracy widzianemu z kobiecej perspektywy przyjrzeli się eksperci internetowej bazy firm ALEO.com. Najnowszy raport serwisu na podstawie danych m.in. Eurostatu, OECD i GUS opisuje uwarunkowania, jakie w ostatnich latach kształtują gospodarkę pracowniczą krajów Wspólnoty - pod uwagę wzięte zostały bowiem informacje z terenu całej UE.

Raport opisuje przede wszystkim twarde dane: różnice w zarobkach pracowniczek i pracowników (gender pay gap), odsetek aktywnych zawodowo kobiet na tle całej populacji, a także poziom wyższego wykształcenia obydwu płci.

Bardziej drobiazgowe porównania uwzględniają też m.in. wiek emerytalny kobiet w poszczególnych krajach, ilość tygodni urlopów macierzyńskich w państwach wspólnoty. Autorzy przyjrzeli się również odsetkowi kobiet zasiadających na stanowiskach menadżerskich oraz procentowej ilości parlamentarzystek i członkiń rządów krajowych.

Opracowanie niesie kilka głównych wniosków. Nadrzędnym z nich wydaje się być kwestia nierówności płacowych: kobiety za tę samą pracę otrzymują średnio o 16% niższe wynagrodzenie niż mężczyźni, chociaż częściej są lepiej wykształcone (30% absolwentek studiów wyższych względem 26,5% absolwentów). Na powszechną lukę płacową zwraca uwagę również Anna Górska, ekspertka Akademii Leona Koźmińskiego:

“Wzrost poziomu wykształcenia kobiet sprzyja ich zatrudnieniu i zmniejszeniu luki płacowej, natomiast wciąż pozycja kobiet na rynku pracy pozostaje gorsza od sytuacji mężczyzn. Pomimo lepszego wykształcenia wskaźnik bezrobocia jest wyższy wśród kobiet bez względu na ich poziom edukacji, a różnica w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn w Unii Europejskiej jest największa wśród pracowników z wykształceniem wyższym.”

Mniejsze płace kobiet idą w parze z mniejszą obecnością na rynkach pracy. Unijna średnia aktywności zawodowej pań to 63,4% - dla porównania w całej UE tylko co 4 mężczyzna nie ma pracy. Pod tym względem najlepiej jest w Szwecji i Holandii, gdzie bezrobotnych pozostaje jedynie 25% kobiet. Najsłabiej obecne w gospodarce są zaś mieszkanki południa Europy: w Grecji jedynie 45% obywatelek znalazło zatrudnienie, a w drugich od końca Włoszech pracuje niespełna połowa pań z całej populacji.

Jak na tym tle wygląda sytuacja Polek? Z jednej strony całkiem nieźle, bo nierówności płacowe nad Wisłą należą do najmniejszych w Europie (5. miejsce z wynikiem siedmioprocentowej luki płacowej). Polscy pracodawcy zapewniają również jeden z najdłuższych urlopów macierzyńskich w Europie, który obejmuje aż 20 tygodni (to daje nam 4. miejsce w UE, ex aequo z Estonią). Uwagę zwraca również odsetek kobiet na stanowiskach menedżerskich (48% wszystkich menedżerów) oraz ilość właścicielek firm (30%) - obydwa te wskaźniki plasują Polskę powyżej unijnych średnich, wynoszących odpowiednio 37% i 27%.

Gorzej jest jednak pod względem udziału kobiet w sumie wszystkich pracowników. W Polsce aktywnych zawodowo jest 6 na 10 kobiet i 7 na 10 mężczyzn, co plasuje nasz kraj na 7. pozycji od końca w tym zestawieniu.

Zarówno autorzy raportu, jak też komentujące go ekspertki, wskazują na konieczność większej asertywności kobiet w walce o równe traktowanie: jeśli pracowniczki będą się godzić na obecną sytuację, zmiany zachodzić będą zbyt wolno lub nawet nie dojdzie do nich w ogóle. Przyczyny obecnej sytuacji mogą leżeć w uwarunkowaniach społeczno-kulturowych, które związane są przede wszystkim z tradycyjnym obrazem miejsca kobiety w społeczeństwie.

“Niestety często my kobiety same sobie robimy szkodę, zaniżając wartość swojej pracy. Dlatego zanim droga kobieto podasz stawkę swojego wynagrodzenia, zadzwoń do kilku mężczyzn i zapytaj, ile oni oczekiwaliby za taką pracę. [...] Zacznijmy gremialnie oczekiwać oddania pola kobietom w życiu zawodowym oraz sprawiedliwego udziału w obowiązkach rodzinnych dla mężczyzn. Wtedy wypracujemy sprawiedliwe rozwiązanie na tę samą płacę za tę samą pracę - podsumowuje Angelika Chimkowska, autorka książki "Psychologia zmiany w życiu i biznesie".

Pełna treść raportu “Rynek pracy w UE z kobiecej perspektywy” jest dostępna na stronach serwisu