Przedsiębiorcy o tym, co hamuje rozwój firm

Przeczytaj także: Koszty pracy i biurokracja hamują przedsiębiorczość

PODATKI

O tym, że system podatkowy oraz stosowanie jego przepisów to jedno z największych utrudnień dla prowadzenia działalności gospodarczej w naszym kraju, wiadomo jest nie od dziś. Potwierdzają to również wyniki najnowszego badania BCC. Podatki są nadal problemem i to niezależnie od wielkości firmy i branży, w jakiej ona działa. Podobnie jak w sondażu z 2014 roku, przedsiębiorcy najczęściej wskazują, że kluczową barierą są przepisy prawa podatkowego, poziom ich skomplikowania i niespójność (64,2 proc.), brak jednolitych interpretacji (57,1 proc.), a także nazbyt częste zmiany przepisów 45,2 proc.).

Przedsiębiorcom doskwierają także podwójne opodatkowanie, np. zysku sp. z o.o. i jego wypłaty w formie dywidendy czy konieczność odprowadzania podwójnej składki ZUS jeśli ktoś pracuje na etacie i jednocześnie prowadzi firmę (40,5 proc.), zbyt duży katalog wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów (35,7 proc.) oraz ograniczenie odliczenia VAT przy zakupie samochodu osobowego i paliwa (28,6 proc.).

Komentarz:

Negatywnym skutkiem opisanego powyższymi wynikami badań sposobu postrzegania systemu podatkowego w Polsce jest nie tylko poczucie braku stabilizacji i pewności co do poprawności rozliczeń podatkowych, ale również głębokiej niesprawiedliwości i różnego traktowania (dyskryminacji) przedsiębiorców. Wynika ono z przyjmowania przez różne urzędy skarbowe różnych interpretacji tych samych przepisów i ich stosowania w relacjach z przedsiębiorcami, działającymi na terenie właściwym dla danego urzędu skarbowego.
Brak przejrzystych przepisów oraz ujednoliconej ich interpretacji destabilizuje również pracę urzędników i negatywnie wpływa na ich rzetelność. Niepewność co do trafności (poprawności) odczytania konkretnego przepisu powoduje przyjęcie rozwiązania przede wszystkim bezpiecznego dla urzędnika, które nie musi być bezstronne i odpowiedzialne. Następstwem takiej sytuacji jest postrzeganie przedstawicieli aparatu państwa jako niekompetentnych i unikających odpowiedzialności za podejmowane decyzje.

Zdaniem przedsiębiorców, problemy firm w tej dziedzinie rozwiązałoby m.in.:

• uproszczenie prawa podatkowego. np. powszechny podatek liniowy i regulowana kwota wolna od podatku dla indywidualnych osób,
• integracja podatku ze składkami zdrowotną i do ZUS,
• wparcie dla windykacji należności przez urzędy skarbowe,
• wprowadzenie jednolitej interpretacji wszelkich przepisów podatkowych przez Ministerstwo Finansów,
• brak zmian w przepisach podatkowych w okresie dłuższym niż 2 lata.

PRAWO PRACY

Główne przeszkody w prowadzeniu działalności gospodarczej wynikające ze stosowania prawa pracy to wysokość pozapłacowych kosztów zatrudnienia (78,6 proc.), nieelastyczne przepisy Kodeksu pracy (61,9 proc.) , wysokość kosztów zwalniania pracownika z przyczyn zakładu pracy (42,9 proc.) oraz konieczność zapłaty składek ZUS w sytuacji, gdy firma nie generuje przychodu (40,5 proc.).

W dalszej kolejności przedsiębiorcy wymieniają organizację systemu ochrony zdrowia (33,3 proc.), przywileje emerytalne różnych grup społecznych (30,1 proc.), zmiany dotyczące OFE i brak zachęt do oszczędzania na emeryturę w III filarze oraz wysokość płacy minimalnej (po 23,8 proc.).

Komentarz:

Pozapłacowe koszty pracy są postrzegane jako ukryty podatek, z jednej strony obniżający rentowność ekonomiczną działalności, zaś z drugiej zmniejszający siłę nabywczą konsumentów (tym samym ograniczający popyt wewnętrzny). Zbyt wysokie pozapłacowe koszty zatrudnienia ograniczają tworzenie nowych miejsc pracy i zatrudnianie w oparciu o umowę o pracę.

Zdaniem przedsiębiorców, problemy firm w tej dziedzinie rozwiązałoby m.in.:

• obniżenie wysokości pozapłacowych kosztów zatrudnienia,
• obniżenie liczby składowych pozapłacowych kosztów zatrudnienia,
• nowy Kodeks pracy i bardziej elastyczne przepisy,
• niższe składki do ZUS, albo zniesienie konieczności ich zapłaty, gdy firma nie ma przychodu.

REGULACJE / BARIERY INSTYTUCJONALNE

Biurokracja, obowiązki sprawozdawcze wobec instytucji państwowych takich jak GUS, ZUS, US (69,1 proc.), przewlekłość postępowań sądowych (66,7 proc.), praktyki instytucji kontrolnych nieprzyjazne dla kontrolowanych podmiotów (61,3 proc.), a także liczba i czas trwania kontroli w firmach (58,4 proc.) – to największe bariery w obszarze regulacji i problemów instytucjonalnych z jakimi borykają się przedsiębiorcy.

W dalszej kolejności przedsiębiorcy wymieniają ograniczoną odpowiedzialność urzędników za podejmowane decyzje (54,8 proc.) przy jednoczesnej możliwości zbyt dowolnej interpretacji przez nich przepisów (50 proc.), nieprzyjazne procedury uzyskiwania różnych zezwoleń i licencji (48,9 proc.); a także skomplikowane, powolne i kosztowne procedury ściągania należności od dłużników oraz niekompetencję sędziów, prokuratorów i biegłych decydujących w sprawach gospodarczych (po 42,9 proc.).

Spośród innych barier najbardziej, pracodawcom najbardziej doskwiera niedostosowanie systemu edukacji zawodowej do potrzeb (54,8 proc.), z czym wiąże się exodus młodych ludzi na Zachód (42,9 proc.), utrudniony dostęp do źródeł finansowania, a dokładnie wysoki koszt kredytu i wymagania zabezpieczające ze strony banków (47,6 proc.) oraz brak jednolitej reprezentacji biznesu wobec władz (42,9 proc.).

Komentarz:

Państwo różnicuje warunki i ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej w zależności od specyficznych cech przedsiębiorstw, grup nacisku, preferowanych strategii rozwoju i sektorów rynku. Wtórnym efektem nadmiernego zainteresowania państwa bieżącym funkcjonowaniem przedsiębiorstw jest zbyt duża liczba kontroli oraz nadmiernie rozbudowany system obligatoryjnej sprawozdawczości.
Nierówności wynikające z istniejących przepisów prawa powodują, że przedsiębiorcy działający na tym samym rynku, lub prowadzący tego samego rodzaju działalność, w różnym stopniu ponoszą ryzyko działalności gospodarczej. Niezależnie od wyboru narzędzi (stymulujących lub demotywujących do podejmowania aktywności), tego typu działania są ryzykowne w długim okresie. Nadmierny interwencjonizm godzi w fundamenty wolnego rynku i najczęściej skutkuje występowaniem zjawisk patologicznych.

Jeżeli przedsiębiorcy byliby skłonni akceptować istnienie mechanizmów dyskryminujących, to pod warunkiem, że służyć one będą eliminacji z rynku podmiotów nieuczciwych, działających na szkodę swych klientów lub na szkodę innych przedsiębiorców.

Zdaniem przedsiębiorców, problemy firm w tej dziedzinie rozwiązałoby m.in.:

• ujednolicenie zasad prowadzenia działalności gospodarczej (systemu prawnego) dla wszystkich podmiotów funkcjonujących na rynku polskim (lub mających taki zamiar),
• przygotowanie kodeksu postępowania urzędników państwowych gwarantującego równe traktowanie wszystkich przedsiębiorców,
• eliminacja przepisów prawa prowokujących przedsiębiorców do działania na granicy uczciwości lub przenoszenia działalności poza granice kraju,
• ograniczenie pomocy publicznej dla wybranych przedsiębiorstw.

Informacje o badaniu
Badanie przeprowadzone w sierpniu wśród 2000 przedsiębiorców-członków BCC. Jego wyniki zostaną przedstawione wicepremierowi, ministrowi rozwoju – Mateuszowi Morawieckiemu.