Tydzień 4/2006 (23-29.01.2006)

Przeczytaj także: Tydzień 2/2006 (09-15.01.2006)

• Deficyt budżetowy w 2005 roku wyniósł 28,5 mld zł, czyli o 6,5 mld zł mniej w stosunku do przyjętego przez Sejm na ten rok budżetu (35 mld zł). Nowy budżet na 2006 rok przyjęto z deficytem na poziomie 31,5 mld zł.
• Poważne konsekwencje może wywołać zahamowanie prac prywatyzacyjnych (brak ministra skarbu). Brak postępu w łagodzeniu sporu z Eureko o PZU, oraz nowy konflikt z UniCredito o fuzję Pekao S.A. i BPH to problemy wymagające poważnego zajęcia się. Wstrzymane prywatyzacje w energetyce (w listopadzie miała być już na giełdzie Elektrownia Kozienice i Enea). W grudniu miał też być przedstawiony nowy program dla energetyki i program dywersyfikacji dostaw gazu. Ocenę skutków tych kilku miesięcy dopełnia brak prezesa PGNiG, nowego kierownictwa Agencji Rozwoju Przemysłu oraz Agencji Modernizacji i Restrukturyzacji Rolnictwa. Uff!
• Gdyby zaliczyć otwarte fundusze do sektora finansów publicznych, to sytuację gospodarczą 2005 roku można uznać za korzystną, bo deficyt wyniósłby 2,9% PKB, a dług publiczny byłby na poziomie 42%PKB. Na taki sposób liczenia mamy zgodę Komisji Europejskiej do 2007 roku. Liczenie według unijnych reguł pogarsza poziom deficytu o 2 punkty procentowe, a długu publicznego o 5,1 punktu procentowego.
• W 2005 roku napłynęły do Polski bezpośrednie inwestycje zagraniczne o wartości ok. 6-7 mld USD. W tym roku prze­widuje się wzrost do 10 mld USD. Jakie będą wyniki w końcu roku, zobaczymy.
• Słabnie koniunktura na węgiel. Zmniejszają się szanse szybkiej spłaty długów kopalń. Wzrasta niebezpieczeństwo spadku wydobycia i powrotu do rozważań o likwidacji kopalń. Kompania Węglowa naciska na rząd, by długi kopalń zostały anulowane (dziś jest to kwota ponad 3 mld zł).
• W ocenie M. Pietrewicza (RPP) przy braku zagrożenia inflacyjnego istnieje jeszcze przestrzeń dla obniżenia stóp procentowych o 50 punktów procentowych.
• W grudniu według GUS produkcja przemysłowa wzrosła o 9,2% r/r (w listopadzie był wzrost o 8,5%). Wzrost wy­kazało 20 z 29 gałęzi przemysłu.
• Wzrost gospodarczy w 2005 miał różne okresy: w I kwartale-2,1%, w II kwartale -2,8%, w III kwartale –3,7%, a w IV kwartale szacuje się go na 4,2-4,5%. W całym 2005 roku przewiduje się roczny wskaźnik wzrostu na poziomie 3,2-3,4% (wobec poziomu 5,4% w całym 2004 roku). Prognozy ekspertów na 2006 rok są na poziomie 4,2-4,4%.
• Nakłady firm na modernizację swoich produktów w 2004 roku wyniosły ok. 15,4 mld zł. Objęło to ok. 19,6% polskich produktów.
• Eureko konsekwentnie realizuje swoją politykę wobec PZU. Po zakupie od Manchester Securities Corporation 1,2% akcji oświadczyło, że obecnie ma już 33% akcji minus jedna akcja. Zwrócił się do Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy emerytalnych o zgodę na dalsze zakupy od MSC kolejnych 3,13% akcji i przekroczenie granicy 33%. Mając 33% będzie Eureko będzie mogło dysponować 50% głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. Jeśli uzyska zgodę i dokończy transakcję, będzie miało ponad 36% akcji. Nic nie wskazuje na to, by Holendrzy mieli ochotę zrezygnować z 21% akcji, których sprzedaż obiecał mu rząd premiera Buzka. W tej sprawie jest niekorzystny dla nas werdykt międzynarodowego arbitrażu i trwają rozprawy sądowe, a skarżące firmy żądają odszkodowania (Eureko-6 mld zł, a Achmea-600 mln euro).
• Mamy kolejny spór z Lokheedem o program offsetowy (w zamian za kontrakt na dostawę F-16 ustalono amerykańskie zobowiązania na poziomie 6 mld zł). Tym razem przedmiotem sporu jest wartość nowoczesnej technologii produkcji prochu do amunicji dla Zakładu Produkcji Specjalnej w Pionkach. Amerykanie wycenili ją wstępnie na ponad miliard USD. Polska nie akceptuje tej ceny. W ramach tego projektu do Pionek ma trafić technologia, maszyny i pomoc marketingowa. Polska oczekuje też prawa do rozwoju technologii oraz zniesienia ograniczeń np. eksportowych.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

PANOWIE! PORZUĆCIE PROWINCJONALNY TEATR, ZAJMIJCIE SIĘ NASZYMI BARANAMI!

Jestem podobnego zdania, co jeden z liczących się specjalistów od gospodarki, że gdy ministrami finansów byli Balce­rowicz, Kołodko, czy Osiatyński to wiadomym było „gdzie ten pilot leci”. Można było nie do końca rozumieć ich stanowisko w jakiejś pojedynczej sprawie, można też było się z nimi nie zgadzać w jakiejś decyzji czy opinii, ale mieli poglądy po­wszechnie znane i byli przewidywalni!

Znajomość poglądów decydenta i jego przewidywalność jest bardzo ważna tak we współpracy biznesowej między firmami, jak i między po­szczególnymi krajami. Dziś niewiele można powiedzieć o polityce gospodarczej rządu, tak o jego koncepcji pobudzenia krajowej przedsiębiorczości, jak i jego stosunku do kluczowych problemów unijnych i międzynarodowych. Jedna gigantyczna improwizacja (celowo unikam tu powiedzenia „wielka improwizacja”, by nie narazić się wieszczowi)!

Ludwik STOMMA w swoim felietonie na przełomie 2005 i 2006 zwięźle ocenił sytuację polityczną na szczytach polskiej władzy mówiąc, że „chleb musi poczekać, bo na razie rządzący oferują nam igrzyska”. Jeśli ma on rację i to, co się dzieje nazwiemy igrzyskami, to niestety są to igrzyska w bardzo kiepskim stylu. Jednak zawężając te oceny do spraw polityki gospodarczej można ująć to następująco: „na początku był chaos i niestety wygląda na to, że będzie trwał dalej”. Jak długo, nie wiadomo. Nie widać, by obecnie nasi politycy zbytnio interesowali się dalszym strojeniem precyzyjnych mechanizmów naszej gospodarki czyli tym, co w innych krajach uważane jest za problem bardzo wa­żny, a nawet najważniejszy. A strojenie to wymaga zaawansowanej wiedzy, dużego doświadczenia, wyobraźni, ale także spokoju połączonego z rozwagą. A czas ucieka i jak pokazuje historia, nie jest on nigdy sojusznikiem słabszych i mających ambicję dogonienia tych na przedzie. Trywialnym jest przypominanie, że dziś wokół gospodarki wszystko się kręci i w dłuższym horyzoncie czasowym społeczna ocena działalności polityków w każdym kraju zależy od tego, jak sobie z tymi problemami radzą.

Dla nikogo nie jest tajemnicą, że każdego dnia ludzie nadający ton rozwojowi gospodarczemu świata obserwują to, co dzieje się prawie w każdym jego za­kątku i w oparciu o wyniki tych obserwacji prezentują swoje opinie i podejmują decyzje. Nie jest odkrywczym stwierdzenie, że opinię pozytywną buduje się długo, natomiast psuje się ją w znacznie szybszym tempie. Ważnym problemem tak dla inwestorów, jak i przedsiębiorców jest odpowiedź na pytanie, jak ukształtuje się szeroko rozumiane otoczenie biznesowe w naszym kraju. Musimy też zdawać sobie sprawę z tego, że środki inwestycyjne w Polsce są zbyt małe, by przyczynić się do stabilnego, a przy tym wysokiego tempa wzrostu gospodarczego. Musimy dbać o to, by zagraniczni inwestorzy byli zainteresowaniu lokowaniem w naszym kraju swoich środków. Głównym więc problemem rządzących powinno stać się budowanie konkurencyjności międzynarodowej Polski i zaufania do jej stabilności politycznej. Inwestorzy tak zagraniczni, jak i krajowi muszą mieć zaufanie do tej stabilności i do planu dalszego działania rządzących. Trudno dziś mówić o stabilności w perspektywie kilkuletniej i o wiarygodnym planie działania.

Ostatnio odbyło się seminarium PAN poświęcone sprawom polskiej gospodarki. Wnioski z dyskusji czołówki naszych ekonomistów nie są optymistyczne. Pozwolę sobie zacytować najważniejsze z nich:

• polska gospodarka będzie rozwijać się w najbliższym okresie w tempie 4-5% rocznie, lecz jest to za mało, by skutecznie doganiać unijną gospodarkę. Dziś nie ma też realnych szans na powtórzenie sukcesu rozwojowego Irlandii, która goniąc Europę miała wzrost gospodar­czy na poziomie 9%. Tempo naszego rozwoju gospodarczego (w roku 2005-3,4%, a w tym roku 4,2-4,4%) jest obecnie poniżej naszych możliwości, a na wzrost 6-7% nie jest nas stać bez przeprowadzenia niezbędnego pakietu reform systemowych,
• w dalszym ciągu motorem napędowym naszej gospodarki będzie eksport, tylko on rozwijając się w tempie powyżej 10% rocznie nie będzie powodował wewnętrznych zagrożeń dla gospodarki, jednak dalszy wzrost gospodarczy będzie wymagał szybkiego rozwoju sektora przetwórstwa przemysłowego, a to wymaga ol­brzymich inwestycji i napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ),
• bez nabrania przez naszą gospodarkę cech skrótowo zwanych „dynamizmem innowacyjnym” oraz bez dużych inwestycji w B+R i we wspomaganie procesów innowacyjnych nie mamy zbyt wielkich szans na szybki roz­wój gospodarczy,
• jesteśmy obecnie lepszej części cyklu koniunkturalnego, lecz co będzie, gdy on się skończy?

Pozwalam sobie pozostawić te problemy moim Czytelnikom bez komentarza.

A teraz na chwilę zajmijmy się naszymi tradycyjnymi baranami.

1. Dzisiaj nic nie wskazuje na to, by nasz rząd widział możliwość i celowość poszukiwania skutecznej poprawy stosunków po­litycznych z Rosją, więc warto zastanowić się nad realnymi sposobami dostaw gazu spoza Rosji. Widać tu tylko trzy rozwi­ązania dostawy gazu z krajów Azji Środkowej, z Norwegii, lub przez terminal dla sprowadzania skroplonego gazu drogą morską. Rozwój sytuacji na rynku azjatyckim przy dużej aktywności Rosji i Gazpromu wydaje się raczej mało prawdopodobny. Także dostawy z Norwegii to tylko temat medialny, a nie fachowy. Możliwości zwiększenia wydobycia gazu są tam ograniczone do 3 mld m sześciennych w stosunku do obecnego poziomu wydobycia. Polska kupuje obecnie 0,5 mld m sześciennych gazu z Norwegii za pośrednictwem niemieckich rurociągów i jest on niestety znacznie droższy niż gaz z Rosji.

Szanse realizacyjne ma trzeci projekt, który jest także rozpatrywany przez Holandię, Niemcy i Szwecję. Ten sposób zaopatrzenia w gaz stanowi już 10-12% rynku. Prognozy wskazują, że do 2010 roku wskaźnik ten wzrośnie do 20%. Do tej inwestycji konkuruje Gdańsk i Świnoujście. Dziś wydaje się, że tą drogą moglibyśmy otrzymywać do 5 mld m sześcien­nych gazu. Czy tak jak w poprzednich latach „para pójdzie w gwizdek”, czyli czy znowu zakończy się to medialnym hałasem?

2. Pojawił się nowy konflikt. Polski rząd nie zgodził się na fuzję Pekao i BPH. Na taka operację naciska włoskie UniCredito. Było ono dotąd właścicielem Pekao, a w posiadanie BPH weszło poprzez przejęcie niemieckiego HBV, na co uzyskało zgodę Komisji Europejskiej. Taka fuzja stworzyłaby w Polsce siłę finansową kontrolującą 20% polskiego rynku, zagrażającą pierwszej pozycji PKO SA, w którym 51% udziałów ma rząd. Po stronie włoskiej stanęła Bruksela, która ma kompetencje rozstrzygania problemów fuzji transgranicznych, a sprawę opisał wpływowy Financial Times, akcentując narastające tendencje protekcjonistyczne w polskiej polityce. Po naszej stronie jest zapis z 1999 roku w którym Włosi kupując Pekao zobowiązują się nie inwestować w konkurencyjny bank na polskim rynku, lecz wobec wejścia Polski do Unii to zobowiązanie jest w konflikcie ze wspólnotowym prawem. Jeśli obie strony usztywnią swoje stanowiska, grozi nam powtórka podobna do sporu z Eureko o PZU. Na razie spór ten psuje nam „tylko” opinię na międzynarodowym rynku inwestycyjnym. Jeśli go przegramy, możemy mieć na głowie kolejne ogniwko do „kolekcji” kosztownych wydatków, o których pisaliśmy na przełomie 2005 i 2006 roku...