Rozwój demograficzny Polski 2014

Przeczytaj także: Rozwój demograficzny Polski 2013

W ostatnich latach obserwowany jest także dalszy wzrost liczby osób w wieku poprodukcyjnym (mężczyźni 65 lat i więcej, kobiety 60 lat i więcej). Według wstępnych danych w końcu 2014 r. ludność w wieku poprodukcyjnym liczyła ponad 7 mln osób, a jej udział w ogólnej populacji wyniósł 19% (w 2000 r. było to 5,7 mln osób i prawie 15% udział, a w 1990 r. niespełna 13%). W stosunku do 2013 r. liczba osób w wieku poprodukcyjnym wzrosła o ponad 226 tys. (o 0,6 pkt. proc.).
Coraz bardziej istotne stają się relacje między poszczególnymi grupami wieku ekonomicznego ludności, co obrazuje współczynnik obciążenia demograficznego. Obecnie na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada 59 osób w wieku nieprodukcyjnym, podczas gdy w 2000 r. było ich 64 (w 1990 r. - 72). Znaczące zmiany można zaobserwować analizując wskaźniki cząstkowe, tj. relację liczby osób w wieku przedprodukcyjnym do będących w wieku produkcyjnym oraz - odrębnie – osób w wieku poprodukcyjnym w stosunku do liczby osób w wieku produkcyjnym. Generalnie, niekorzystne zmiany dotyczą wskaźnika dla grupy wieku przedprodukcyjnego, który - w wyniku malejącej liczby urodzeń – obecnie jest mniejszy o ok. 60% w stosunku do notowanego w 1990 r. W 2014 r. wartości współczynników cząstkowych są zbliżone, tj. na każde 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało 29 osób w wieku przedprodukcyjnym i 30 w wieku poprodukcyjnym, podczas gdy w 2000 r. było to odpowiednio 40 i 24, zaś w 1990 r. – 50 i 22.
Dzieci w wieku poniżej 15 roku życia stanowiły w 2014 r. ok. 15,0% ogólnej populacji wobec ponad 19% w 2000 r., natomiast w 1990 r. stanowiły ¼ ludności Polski. Natomiast zwiększa się odsetek osób starszych (w wieku 65 lat i więcej), szacuje się, że w 2014 r. ich udział w ogólnej populacji wyniósł 15% ogólnej populacji, w 2000 r. ich udział wynosił 12,4%, a w 1990 r. – 10,2%.

Obserwowane w ostatnich latach zmiany demograficzne wskazują, że sytuacja ludnościowa Polski jest nadal trudna, aczkolwiek nieco korzystniejsza niż na przełomie stuleci. Jednakże w najbliższej perspektywie nie należy oczekiwać znaczących zmian w rozwoju demograficznym kraju. Niska liczba zawieranych małżeństw oraz zmiany w kalendarzu urodzeń będą miały negatywny wpływ na przyszłą dzietność, zwłaszcza wobec utrzymującej się wysokiej skali emigracji Polaków za granicę (szczególnie emigracji czasowej ludzi młodych). Trwający proces starzenia się polskiego społeczeństwa będący wynikiem korzystnego zjawiska, jakim jest wydłużanie się trwania życia, jest pogłębiany niskim poziomem dzietności. W przyszłości będzie to powodować zmniejszanie się podaży pracy i utrudnienia w systemie zabezpieczenia społecznego w wyniku wzrostu liczby i odsetka ludzi w starszym wieku.

Prognoza ludności do 2050 roku

Zgodnie z najnowszą prognozą ludności na lata 2014-2050 w Polsce będzie następował systematyczny spadek liczby ludności w całym prognozowanym okresie. Prognoza przewiduje, że z wielkości 38,5 mln osób w 2013 r. ludność Polski spadnie do 36,5 mln w 2035 r., a w 2050 r. do niespełna 34 mln. Oznacza to, że w końcu horyzontu prognozy liczba ludności Polski będzie – w porównaniu z 2013 r. – mniejsza o 12% (o 4,5 mln osób). Przewidywany spadek wielkości populacji będzie dotyczył przede wszystkim miast, których liczba ludności zmniejszy się o 4,4 mln.

Główną przyczyną spadku liczby ludności będzie malejąca liczba urodzeń. W 2013 r. w Polsce urodziło się 370 tys. dzieci, w 2035 r. przewiduje się, że liczba urodzeń wyniesie 274 tys., a w 2050 r. – 255 tys., czyli o blisko jedną trzecią mniej niż obecnie. Spadek liczby urodzeń będzie następował pomimo zakładanego przez prognozę wzrostu współczynnika dzietności (z 1,26 w 2013 r. do 1,52 w 2050 r.). Wynika to z faktu, iż w kolejnych latach w wiek największego natężenia urodzeń (przypadający na okres od 25 do 35 roku życia) będą wchodzić coraz mniej liczne roczniki kobiet urodzonych w latach niżu demograficznego z lat 90. i początku obecnego stulecia.