Produkcja ogrodnicza w Polsce 2012

Przeczytaj także: Niższe ceny warzyw i owoców dopiero na jesieni?

Struktura odmianowa powierzchni uprawy drzew jabłoni w sadach jest zbliżona do tej z poprzedniego badania z 2007 r., lecz na przestrzeni lat (porównując wyniki badań z 1998, 2004, 2007 i 2012 r.) można zaobserwować, że niektóre odmiany nabierają coraz większego znaczenia (między innymi Jonagold, Szampion, Ligol, Golden Delicious czy Gala), inne tracą na ważności i stopniowo powierzchnia ich uprawy zmniejsza się (np. Cortland czy Lobo). Nadal najpowszechniejszą odmianą uprawianą w Polsce jest Idared, którego udział w strukturze odmianowej utrzymuje się mniej więcej na stałym poziomie ok. 20%. Drugie miejsce pod względem wielkości areału uprawy drzew jabłoni w sadach w 2012 r. zajmowała odmiana Jonagold (13,5%). Na trzecim miejscu znalazła się odmiana Szampion (10,7%), a odmiany Ligol, Gloster, Golden Delicious, Cortland, Gala i Lobo w 2012 r. zajmowały odpowiednio 6,5%, 4,4%, 3,8%, 3,2%, 3,1% oraz 3,0% powierzchni uprawy jabłoni w sadach. Należy przy tym podkreślić, że struktura odmianowa drzew uprawianych w sadach jest nieco inna od tej, którą obserwuje się poza plantacjami, gdzie częściej można spotkać odmiany starsze. Jednak także w sadach wciąż spotyka się w uprawie starsze odmiany, np. Antonówkę, której powierzchnia uprawy utrzymuje się na przestrzeni ostatnich lat na zbliżonym poziomie (w 2012 r. stanowiła 3,2% powierzchni uprawy jabłoni ogółem).

Wśród odmian starszych zdecydowany spadek znaczenia zanotowano dla odmian: Wealthy, McIntosh, Spartan i Jonatan. Dla tych odmian ponad połowę powierzchni uprawy w sadach stanowią drzewa 25 letnie i starsze. Udział tej grupy wiekowej w powierzchni uprawy wyżej wymienionych odmian wynosi 52,1% dla odmiany Wealthy, 60,0% dla odmiany McIntosh, 71,8% dla Spartana oraz 62,2% dla Jonatana. Należy przy tym podkreślić, że drzewa 15 letnie i starsze dla odmiany Wealthy stanowią aż 96,6% powierzchni ich uprawy w sadach, a dla Spartana - 89,4%.

Odmiana Idared, jak wyżej wspomniano, jest wciąż najpowszechniejsza wśród odmian jabłoni uprawianych w polskich sadach, udział powierzchni uprawy drzew najmłodszych odmiany Idared zwiększył się w stosunku do 2007 roku o ok. 2 p. proc., natomiast udział powierzchni uprawy drzew 15 letnich i starszych w 2012 r. był o 15,5 p. proc. większy niż w 2007 r.

W strukturze wiekowej odmian Jonagold i Szampion dominują drzewa w wieku 10 – 14 lat (stanowią odpowiednio 34,3 i 30,5% powierzchni uprawy tych odmian). W porównaniu do roku 2007 w strukturze tych odmian zmniejszył się jednak znacznie udział jabłoni w wieku 5 –9 lat, a zwiększył udział drzew 15 letnich i starszych.

Według badania reprezentacyjnego sadów przeprowadzonego w 2012 r. uprawa jabłoni w sadach była skoncentrowana głównie na terenie województwa mazowieckiego (42,4% powierzchni sadów zajętej pod uprawę jabłoni w Polsce). Dużą koncentrację sadów jabłoniowych zanotowano także w województwach: łódzkim (12,2%), lubelskim (11,1%) i świętokrzyskim (10,6%). W sumie na terenie tych czterech województw znajduje się 76,3% sadów jabłoniowych w Polsce.

Zagęszczenie nasadzeń jabłoni, grusz, moreli i brzoskwiń jest najniższe w grupie drzew 25 letnich i starszych, przy czym z wyjątkiem grupy drzew najmłodszych, zagęszczenie drzew na plantacjach jest odwrotnie proporcjonalne do wieku plantacji. W porównaniu do 2007 r., zaobserwowano natomiast spadek zagęszczenia nasadzeń w grupie drzew najmłodszych - do 4 lat.

Blisko 41% powierzchni jabłoni w sadach jest uprawianych w zagęszczeniu 800–1599 drzew na hektar. W podobnym zagęszczeniu jest uprawiane prawie 38% grusz, natomiast blisko 22% powierzchni grusz jest uprawiana w zagęszczeniu 400 – 799 drzew. Na przestrzeni ostatnich lat zwiększył się udział powierzchnia uprawy zarówno jabłoni, jak i grusz, uprawianych w zagęszczeniu 1600 drzew i więcej na hektar.

Według badania reprezentacyjnego sadów 2012 r. w uprawie grusz w Polsce dominują nadal trzy odmiany: Konferencja (29,5% łącznej powierzchni uprawy grusz w sadach), Lukasówka (21,7%) oraz Faworytka (klapsa) i jej czerwony sport (14,3% ).

W porównaniu do 2007 r. znacznie zmniejszył się udział odmiany Faworytka (klapsa) i jej sportu (z 24,7% w 2007 r. do 14,3% w 2012 r.), natomiast o 3,6 p. proc. zwiększył się udział powierzchni uprawy odmiany Konferencja.

Udział odmiany Lukasówka pozostał na zbliżonym poziomie w porównaniu do 2007 r.

Kierunki zagospodarowania zbiorów owoców

Wyniki reprezentacyjnego badania sadów wykazały, że w 2012 r. ok. 41% produkcji jabłek przeznaczono dla przemysłu, a tylko niespełna 60% stanowiły jabłka konsumpcyjne.

Z produkcji gruszek, uzyskanej w sadach w 2012 r., 83% było przeznaczone do konsumpcji, a jedynie 17% dla przemysłu. Zbiory śliwek w blisko jednej trzeciej zostały przeznaczone do przemysłu.

Do przemysłu przeznaczona została natomiast znaczna większość zbiorów agrestu (ponad 86%), porzeczek (ponad 85%), malin (81%) oraz wiśni (72%).