Gospodarstwa domowe w 2011 roku

Przeczytaj także: Gospodarstwa domowe: prognoza 2008 - 2035

Jak wynika z przedstawionych danych liczba gospodarstw domowych w miastach jest ponad dwa razy większa niż na wsi. Wynika to przede wszystkim z faktu, że w miastach mieszka więcej ludności niż na wsi oraz, że gospodarstwa w miastach są zdecydowanie mniejsze.

W latach 2002–2011 nieznacznemu zmniejszeniu uległa średnia liczba osób w gospodarstwach domowych – do poziomu 2,82 w 2011 r. (w 2002 r. średnia ta wynosiła 2,84 osoby). Zdecydowanie większe zmiany obserwowano w latach 1988 – 2002 (średnia liczba osób w gospodarstwie w 1988 r. wynosiła 3,1). Natomiast większe różnice zaobserwowano w miastach i na wsi (p. tabl. 1). Nadal utrzymuje się tendencja zmniejszania się wielkości gospodarstw domowych mieszkających na obszarach miejskich - średnia wynosi 2,54 osoby (w 2002 r. wynosiła 2,6), z kolei na obszarach wiejskich proces ten został zahamowany – średnia liczba osób na gospodarstwo zwiększyła się do poziomu 3,4 wobec 3,33 w 2002 r.

Spadek wielkości gospodarstw domowych szczególnie w miastach był spowodowany przede wszystkim zmniejszeniem się dzietności polskich rodzin oraz utrzymywaniem się wysokiego odsetka gospodarstw tworzonych przez jedną osobę.

Struktura gospodarstw domowych według wielkości

W 2011 roku gospodarstwa domowe tworzyło 38291 tys. osób (99,4% ludności kraju) z tego 23240 tys. osób w miastach (99,3% ludności miejskiej) oraz 15051 tys. na wsi (99,6%). W okresie 2002-2011 liczba osób w gospodarstwach domowych wzrosła o 478 tys. (1,3%), nieznacznie zmalała o 0,1% w miastach oraz zwiększyła się o 506 tys. (3,5%) w gospodarstwach zamieszkałych na terenach wiejskich.

W latach 2002-2011 zmniejszył się o 0,8 pkta procentowego odsetek gospodarstw jednoosobowych. Należy jednak pamiętać, że wyniki spisu 2002 wykazały bardzo duży przyrost tej grupy gospodarstw (o 6,5 pkta procentowego). Zmiany w liczbie gospodarstw jednoosobowych są
następstwem przede wszystkim zachowań ludzi młodych, którzy podejmują decyzje o usamodzielnianiu się, ale także odkładają decyzje matrymonialne i prorodzinne. Zmiany demograficzne jakie miały miejsce w ostatniej dekadzie bieżącego stulecia, a zwłaszcza w pierwszej jej połowie - są tego dowodem. Z drugiej strony jednoosobowe gospodarstwa domowe tworzą stosunkowo często osoby starsze, zwłaszcza kobiety. Powstawanie jednoosobowych gospodarstw osób starszych jest mocno powiązane z sytuacją ekonomiczną rodzin.

Największe zmiany wystąpiły w gospodarstwach dwuosobowych (przyrost odsetka o 2,5 pkta procentowego), tworzone najczęściej przez młode bezdzietne małżeństwa lub osoby pozostające w związku partnerskim, a także przez osoby starsze. Z kolei wzrost udziału gospodarstw trzyosobowych był praktycznie nieznaczący. Gospodarstwa takie tworzą najczęściej rodziny z jednym dzieckiem.
Poza odsetkiem gospodarstw jednoosobowych, który uległ zmniejszeniu – obniżył się znacząco udział gospodarstw czteroosobowych (o 1,8 pkta procentowego) oraz nieznacznie większych (o 0,2 pkta).

Zmniejszanie się odsetka gospodarstw 4 i więcej osobowych oraz nieznaczny wzrost udziału trzyosobowych w ogólnej strukturze gospodarstw domowych – jest związane ze zmniejszaniem się liczby zawieranych małżeństw i związanym z tym spadkiem liczby urodzeń.