Kondycja przedsiębiorstw - II kw. 2012 i prognoza III kw. 2012

Przeczytaj także: Sytuacja finansowa sektora przedsiębiorstw IV kw. 2011

Po korekcie w górę prognoz na II kw. przewidywania na kolejny kwartał, w tym zwłaszcza dotyczące popytu, pogorszyły się wyraźnie. Jeszcze mniej optymizmu ankietowani wykazali w ocenie oczekiwanych w ciągu następnych 12 miesięcy zmian koniunktury gospodarczej kraju, przy czym spodziewane jest raczej stopniowe obniżenie dynamiki wzrostu niż gwałtowne zmiany o charakterze kryzysowym. Gorsze nastroje przedsiębiorców przełożyły się na spadek aktywności inwestycyjnej oraz ograniczenie planów zwiększania zatrudnienia.

1. W II kw. odnotowano niewielki spadek stopnia wykorzystania mocy produkcyjnych, wzrost bariery popytowej oraz nasilenie się zjawiska nadmiernych zapasów zwłaszcza w handlu. Prognozy na III kw. br. sugerują ponadto możliwość dalszego i przy tym większego co do skali pogorszenia perspektyw zbytu. Niemal wszystkie wskaźniki oczekiwań w tym obszarze znacząco się obniżyły - spadł optymizm prognoz popytu, nowych zamówień, produkcji oraz nowych umów eksportowych. Na niezmienionym poziomie pozostał tylko wskaźnik prognoz eksportu. Może to wynikać zarówno ze wzrostu sprzedaży dla dotychczasowych zagranicznych kooperantów, jak i z oczekiwanych zwiększonych zysków z tytułu korzystnego z punktu widzenia eksporterów kształtowania się kursu złotego względem walut obcych.

2. Deprecjacja złotego obserwowana w II kw. br. była jednym z czynników pozwalających eksporterom osiągnąć wyższą opłacalność sprzedaży zagranicznej i co za tym idzie wyższe marże na tej sprzedaży niż w I kw. Między innymi dzięki tej poprawie oceny sytuacji w grupie eksportujących firm poprawiły się. Warto jednak odnotować, że wraz ze wzrostem wahań kursu złotego zauważalny jest też wzrost jego progowej wartości, zapewniającej eksporterom dodatnią rentowność. To zjawisko wynikać może z mniejszej presji na ograniczenie kosztów w tych przedsiębiorstwach, na co z kolei pozwala korzystny dla tej grupy kurs. Natomiast w grupie eksporterów zaopatrujących się w surowce i materiały importowane, przy nikłym wykorzystaniu naturalnego hedgingu, zwiększa się ryzyko nieuzyskania pełnej opłacalności przy niższym kursie i dużych jego wahaniach.

3. Marże na sprzedaży krajowej nadal wykazują lekką tendencję spadkową. O spadku marż krajowych informują najczęściej firmy budowlane. W grupie tej zdecydowanie częściej niż w innych branżach przedsiębiorstwa działają w warunkach silnej konkurencji rynkowej. Z wypowiedzi respondentów badań wynika, że problemy z osiągnięciem satysfakcjonujących wyników pojawiają się zwłaszcza wtedy, gdy kontrakty pozyskiwane są na drodze przetargów. Krytyce poddaje się nie tylko konsekwencje, które rodzi Ustawa Prawo Zamówień Publicznych, ale i postawę startujących w przetargach podmiotów, w tym zwłaszcza oferowanie cen dumpingowych. Sytuacja w grupie przedsiębiorstw budowlanych uległa w II kw. br. pogorszeniu. Branża budowlana zaczęła się kurczyć w 2011 r., po sześciu latach znaczącego wzrostu liczby firm budowlanych (o 100 tys. wg REGON). Gorsza sytuacja i gorsze perspektywy wzrostu wyraźnie odbijają się na planach przedsiębiorstw budowlanych.
4. Gorsze perspektywy zbytu oddziałują negatywnie na zainteresowanie przedsiębiorstw zwiększaniem zatrudnienia. Wskaźnik prognoz zatrudnienia wciąż kształtuje się wyraźnie powyżej swojej długookresowej średniej, głównie ze względu na relatywnie niewielki odsetek firm zmuszonych do przeprowadzenia redukcji liczby pracowników. Wyraźnie widać natomiast, że duża liczba respondentów wstrzymuje się ze zwiększaniem liczby etatów, co w dużej mierze można tłumaczyć niepewnością zmian koniunktury w przyszłości. Dokonanie znaczących korekt zatrudnienia ma w planach przede wszystkim budownictwo, gdzie dominują zamiary jego redukcji. W większości pozostałych klas można oczekiwać tylko niewielkich zmian.