Grupa kapitałowa: strategia podatkowa dla firm

Przeczytaj także: Polski Ład wprowadza 10 proc. minimalny CIT dla firm i spółek

Strategia zwykłej grupy kapitałowej polega na tym, że kilka niezależnych pod względem prawnych spółek współpracuje ze sobą poprzez wyrównanie strat i zysków w taki sposób, aby nie powstał obowiązek podatkowy w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. W teorii, z uwagi na odrębną osobowość prawną, spółki wchodzące w skład grupy kapitałowej powinny być opodatkowane oddzielnie. Powoduje to określone skutki:

• muszą one traktować się wzajemnie jako podmioty niezależne, tzn. transakcje dokonywane między spółkami muszą być niezależne od wzajemnych powiązań kapitałowych i organizacyjnych;
• nie ma możliwości pokrywania strat jednej spółki dochodem innej spółki będącej członkiem grupy kapitałowej.

Stąd też podmioty działające w ramach grupy kapitałowej współpracują ze sobą, tworząc struktury umożliwiające dokonanie transferu uzyskiwanych dochodów za pośrednictwem wzajemnie świadczonych usług do innych członków grupy. Na przykład mogą one dotyczyć usług zarządzania, usług marketingowych, administracyjnych, usług w zakresie doradztwa ekonomicznego czy podatkowego. Z powodu swego charakteru usługi te traktowane są często jako narzędzie transferu zysków przez przedsiębiorstwa działające w grupie kapitałowej.

Bardziej zaawansowanym rozwiązaniem jest stworzenie strategii podatkowej grupy kapitałowej. W tym celu co najmniej dwie spółki prawa handlowego, mające osobowość prawną, muszą wejść ze sobą w związki kapitałowe tzn. jedna z nich posiada udziały w drugiej. W tym celu niezbędne jest spełnienie następujących warunków:

• podatnicy powiązani kapitałowo posiadają siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz:
  
  • przeciętny kapitał zakładowy przypadający na każdą z tych spółek jest nie mniejszy niż 1 000 000 zł,
  • jedna ze spółek, zwana spółką dominującą, ma bezpośredni 95-procentowy udział w kapitale zakładowym lub w tej części kapitału zakładowego pozostałych spółek, zwanych dalej spółkami zależnymi, która na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji nie została nieodpłatnie lub na zasadach preferencyjnych nabyta przez pracowników, rolników lub rybaków albo która nie stanowi rezerwy mienia skarbu państwa na cele reprywatyzacji,
  • spółki zależne nie mają udziałów w kapitale zakładowym innych spółek tworzących tę grupę,
• w spółkach tych nie występują zaległości we wpłatach podatków stanowiących dochód budżetu państwa;
• umowa o utworzeniu podatkowej grupy kapitałowej została zawarta między spółką dominującą i spółkami zależnymi w formie aktu notarialnego i zarejestrowana przez naczelnika urzędu skarbowego;
• spółki wchodzące w skład podatkowej grupy kapitałowej nie korzystają ze zwolnień od podatku dochodowego na podstawie odrębnych ustaw;
• spółki wchodzące w skład podatkowej grupy kapitałowej nie uczestniczą w zarządzaniu oraz kontroli działalności z podatnikami podatku dochodowego niewchodzącymi w skład podatkowej grupy kapitałowej;
• podatkowa grupa kapitałowa osiągnie za każdy rok podatkowy udział dochodów w przychodach w wysokości co najmniej 3%.

Zastosowanie tego rozwiązania umożliwia traktowanie całej grupy kapitałowej jako jednego podmiotu podatkowego. Przedmiotem opodatkowania jest zatem wtedy łączny dochód poszczególnych spółek grupy, określany jako nadwyżka całkowitych przychodów nad całkowitymi kosztami. Główną korzyścią podatkową wynikającą z utworzenia podatkowej grupy kapitałowej jest możliwość bieżącego pokrywania strat jednej ze spółek należących do grupy dochodami osiągniętymi przez inną spółkę tej samej grupy w danym roku podatkowym. Zastosowanie takiego rozwiązania w zakresie optymalizacji zobowiązania podatkowego ma ekonomiczny sens wówczas, gdy przynajmniej jedna ze spółek wchodzących w skład grupy generuje straty z tytułu prowadzonej działalności.

Przykład strategii rozliczania strat w podatkowej grupie kapitałowej (obliczenia wykonane zgodnie ze stanem prawnym na rok 2009): Trzy spółki prawa handlowego mające osobowość prawną zawiązały podatkową grupę kapitałową. Spółki osiągają następujące przychody z tytułu prowadzonej działalności: spółka X – przychód w wysokości 40 000 zł, spółka Z – przychód w wysokości 60 000 zł, natomiast spółka Y generuje straty w wysokości 20 000 zł. W odniesieniu do podatkowej grupy kapitałowej w ustalaniu podstawy opodatkowania stosuje się koncepcję łącznego dochodu. Łączny dochód podatkowej grupy kapitałowej wynosi 80 000 zł.