Zarządzanie jakością: rozwój i znaczenie

Przeczytaj także: Jakość i zarządzanie jakością

Pojęcie zarządzania jakością

Chcąc zdefiniować zarządzanie jakością nie napotyka się tak dużych problemów, jak w przypadku samej jakości. Pomimo to można znaleźć szereg różnych określeń tej kategorii. A. Hamrol proponuje następującą definicję zarządzania jakością: „Są to skoordynowane działania dotyczące kierowania organizacją i jej nadzorowania w odniesieniu do jakości, gdzie kierowanie i nadzorowanie w odniesieniu do jakości zazwyczaj obejmuje ustanowienie polityki jakości i celów dotyczących jakości, planowanie jakości, sterowanie jakością, zapewnienie jakości i doskonalenie jakości.” Z kolei poszczególne z tych elementów są definiowane w następujący sposób:

• polityka jakości – stanowi wytyczną działań projakościowych i powinna być znana w całej organizacji, a także rozumiana,
• cele dotyczące jakości – przedmiot starań lub zamierzeń odniesiony do jakości, które powinny opierać się na polityce jakości,
• planowanie jakości – część zarządzania jakością ukierunkowana na ustalenie celów dotyczących jakości i określająca procesy operacyjne, a także związane z nimi zasoby niezbędne do osiągnięcia celów dotyczących jakości,
• zapewnienie jakości – część zarządzania jakością ukierunkowana na zapewnienie zaufania, że wymagania dotyczące jakością będą spełnione,
• sterowanie jakością – część zarządzania jakością ukierunkowana na spełnienie wymagań dotyczących jakości,
• doskonalenie jakości – część zarządzania jakością ukierunkowana na zwiększenie zdolności do spełnienia wymagań dotyczących jakości.

A. Hamrol definiując zarządzanie jakością nie podaje jednak celowości działań. Natomiast A. Iwasiewicz określa cel, dla którego istnieje zarządzanie jakością oraz określa to zjawisko jako proces. Według niego „proces zarządzania jakością jest ciągiem skoordynowanych działań mających na celu wzmocnienie, albo przynajmniej stabilizację, rynkowej pozycji firmy”. Wskazuje również, że zarządzanie jakością nie stanowi autonomicznego segmentu ogólnego systemu zarządzania organizacją. Przeciwnie, w ujęciu funkcjonalnym jest to aspekt zarządzania, który skupia się na stymulacji procesów projakościowych i odpowiednie sterowanie tymi procesami. Według Iwasiewicza „domeną zarządzania jakością są procesy kreowania i ochrony jakości produktu”.

Jeszcze inna definicja, proponowana przez E. Kozień, mówi, że „zarządzanie jakością to proces, który jest realizowany na wszystkich stanowiskach w przedsiębiorstwie”. Rozpoczęcie tego procesu jest uzależnione od oczekiwań klienta, zaś zakończenie następuje w momencie dostarczenia produktu do ostatecznego użytkownika, którym jest również klient. Jednakże zarządzanie jakością nie zależy tylko od jego oczekiwań i dostarczenia produktu do jego rąk. Jest to także szereg działań w organizacji, gdzie wszyscy członkowie biorą udział w jego kreowaniu i wiążą się one z „wszystkimi zaplanowanymi i systematycznie realizowanymi czynnościami, które gwarantują, że stworzony produkt spełni wymagania jakościowe”.

Definicje dotyczące zarządzania jakością koncentrują się ujmowaniu go jako ciągłego procesu oraz jego wielkiej roli w zarządzaniu, nie jako autonomicznej części zarządzania, tylko jako jednego z elementów całości zarządzania w danej organizacji. Istotne jest, aby nie rozdzielać zarządzania w różnych aspektach, takich jak zarządzanie zasobami ludzkimi, zarządzanie finansami, zarządzanie projektami czy zarządzanie zmianą od zarządzania jakością, ponieważ często wywiera ono wpływ na pozostałe elementy.