Zarządzanie jakością: rozwój i znaczenie

Przeczytaj także: Jakość i zarządzanie jakością

Kraj ten bazował na zakupionych licencjach na produkcję elektroniki konsumpcyjnej (telewizory, radioodbiorniki, magnetofony), wideokaset, samochodów, obwodów scalonych czy też na licencjach na rozwój techniki laserowej, nie ograniczając się przy tym tylko do danego poziomu rozwoju techniki. Wytwarzano udoskonalone produkty na podstawie posiadanych licencji. Innowacyjność, wprowadzana przez japońskich inżynierów, miała na celu przede wszystkim zmianę cech i funkcji wyrobów, które powodują podnoszenie obecnej na rynku jakości danego produktu.

Sam rozwój zarządzania jakością w Japonii nastąpił po cyklu wykładów prowadzonych najpierw przez C. Protzmana i H. Sarasohna, następnie przez W. E. Deminga, a na końcu przez J.M. Jurana. Protzman i Sarasohn przybliżyli Japończykom treści statystyczne zawarte w dziele W. Shewharta. Powtarzali również na każdym seminarium, że podstawową sprawą dla firmy jest produkcja wyrobów o najwyżej jakości, co wymusza wprowadzanie nowych koncepcji dla tych samych produktów.

Z kolei E. Deming przedstawił swoje 14 zasad i obecnie jest uważany za prekursora i inicjatora japońskich sukcesów w dziedzinie jakości. Wpływ wykładów Deminga wynikał przede wszystkim z faktu, że jego idea oraz 14 zasad zyskały duży rozgłos oraz dotarły do czołowych menedżerów najważniejszych japońskich firm i wzbudziły wielkie zainteresowanie. Uznano, że dbanie o jakość zagwarantuje sukces wyrobom japońskim i tak też się stało w niedługim czasie. Następnie J.M. Juran, w cztery lata po przybyciu Deminga do Japonii, przedstawił trzy zasadnicze elementy, które razem stanowią nierozłączne czynniki gwarantujące produkcję wyrobów znakomitej jakości. Należą do nich planowanie jakości, kontrolowanie jakości oraz ulepszanie jakości.

Należy zwrócić uwagę, że sukces japońskich firm był uwarunkowany nie tylko wdrożeniem w życie zasad przedstawionych przez wspomnianych naukowców, ale także dzięki specyficznym kulturowym uwarunkowaniom. W przedsiębiorstwach japońskich na pierwszym miejscu stawia się człowieka, jako główny i podstawowy element każdej organizacji, przed wyposażeniem technicznym, a nawet zyskiem. Wyznaje się zasadę, że organizacja nie może być lepsza, niż pracownicy ją tworzący. Dzięki temu w Japonii świetnie sprawdzają się takie metody zarządzania jakością jak koła jakości, których wprowadzanie w innych państwach nie przynosi tak dużych rezultatów i nie sprawdza się.

Rozwój zarządzania jakością

D.A. Garvin zaproponował podział całego procesu rozwoju zarządzania jakością na „cztery ery zarządzania jakością”, do których należą:

• inspekcja jakości (ang. quality inspection – QI),
• kontrola (statystyczna) jakości (ang. quality control – QC),
• zapewnienie jakości (ang. quality assurence – QA),
• strategiczne (kompleksowe) zarządzanie jakością (ang. total quality management – TQM).

Ogólną charakterystykę przedstawia poniższa tabela, w której zamieszczono nazwiska prekursorów, przybliżony rok rozpoczęcia kolejnej fazy oraz elementy, na jakie zwracano wówczas uwagę. Należy dodać, że podane lata są tylko datowaniem umownym, ponieważ każdy z tych etapów przebiegał różnie w zależności od kraju, regionu, gałęzi gospodarki czy przedsiębiorstwa.