Zatrudnienie niepełnosprawnych 1993-2009

Przeczytaj także: Zatrudnienie osoby niepełnosprawnej. O czym powinien wiedzieć pracodawca?

Z raportu wynika, że od 1997 r. w spada w Polsce liczba osób niepełnosprawnych, których niepełnosprawność potwierdzona jest wydanym przez właściwy organ orzeczeniem. Liczba ta, wśród osób niepełnosprawnych w wieku 15 lat lub więcej, zmniejszyła się o 1 mln osób. Główną przyczyną tego spadku jest brak zainteresowania uzyskiwaniem orzeczeń przez osoby niepełnosprawne pozostające w zatrudnieniu. Oznacza to, że najskuteczniejszym narzędziem ich rehabilitacji jest zatrudnienie, a wsparcie publiczne pracodawców przynosi lepsze efekty, niż jakiekolwiek inne formy wspierania osób niepełnosprawnych.
Ponadto od czterech lat spada liczba osób niepełnosprawnych biernych zawodowo. Tendencja ta zarysowała się w 2005 roku, gdy zaczęły być realizowane pierwsze programy Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich, który obecnie jest kontynuowany przez Program Operacyjny Kapitał Ludzki. Wówczas też PFRON zadania z zakresu rehabilitacji i aktywizacji zawodowej zlecał organizacjom pozarządowym. Chodzi tu o takie przedsięwzięcia, jak na przykład realizowane przez POPON Centra Aktywizacji Osób Niepełnosprawnych, Centra Pracy itp. Powyższe przekonuje do zasadności i skuteczności realizowanych w tym czasie programów.
Raport uwidacznia, że zatrudnienie osób niepełnosprawnych w Polsce rośnie dzięki uproszczeniu systemu obsługi dofinansowań. Wzrost zatrudnienia niepełnosprawnych w 2009 roku, w firmach korzystających z dofinansowań do wynagrodzeń pracowników, o 37 tys. osób, pokazuje, że System Obsługi Dofinansowań i Refundacji jest skutecznym narzędziem przyczyniającym się do zmniejszania bezrobocia osób niepełnosprawnych, aktywizowania i rehabilitowania, zarówno w sensie zawodowym, jak i społecznym. Sprawia, że liczba pracodawców zainteresowanych zatrudnianiem niepełnosprawnych rośnie, osiągając obecnie stan 12 669 firm, w tym 10 580 firm rynku otwartego oraz 2084 firmy chronionego rynku pracy. Dane PFRON potwierdza również BAEL, który ukazuje w trzecim kwartale wzrost zatrudnienia także w grupie osób, które pozbawione były dotąd jakichkolwiek źródeł dochodu.

POPON podaje, iż wzrost zatrudnienia w pierwszych dwóch kwartałach 2009 roku dokonał się głównie o osoby, które dotąd miały szansę znaleźć pracę jedynie w oparciu o umowy cywilnoprawne, a więc nie dające uprawnień pracowniczych i poczucia bezpieczeństwa zawodowego, a także o osoby posiadające uprawnienia emerytalne, objęte wcześniej systemem refundacji składek na ubezpieczenia społeczne. Dowodzi to tezy, że System Obsługi Dofinansowań jest obecnie nie tylko dobrym narzędziem służącym pobudzaniu zatrudnienia, ale przede wszystkim walki z patologiami występującymi na rynku pracy. Jak pokazuje niniejszy raport, pracodawcy korzystający z dofinansowań zatrudniają niepełnosprawnych w pełnym wymiarze czasu pracy, respektują uprawnienia pracownicze i odprowadzają wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne. Zyskują na tym sami niepełnosprawni, ale także Państwo, któremu SOD pomaga w usprawnieniu systemu ubezpieczeń społecznych.

Wśród pracodawców nadal dominuje zatrudnienie na rynku chronionym, wynoszące około 183 tys. osób. Należy tu wskazać na istotną rolę zakładów pracy chronionej, które oprócz zapewnienia osobom niepełnosprawnym środków utrzymania umożliwiają korzystanie z rehabilitacji społecznej i leczniczej.