Tydzień 21/2008 (19-25.05.2008)

Przeczytaj także: Tydzień 20/2008 (12-18.05.2008)

• Rezerwy dewizowe Rosji mają obecnie wartość 537 mld USD i są mniejsze tylko od rezerw Chin i Japonii.
• W Kijowie zaprezentowano czwarte studium wykonalności projektu wykorzystania ropociągu Odessa-Brody, którym za pięć lat ma płynąć w kierunku zachodnim 20 mln ton ropy naftowej.
• Stopa bezrobocia na Ukrainie w kwietniu wyniosła 2,2% (wobec 2,3% w marcu).
• PKB Węgier w 2009 r. wzrośnie o 3,5 do 4% - ocenił w czwartek Gordon Bajnai, minister gospodarki Węgier. W 2008 roku PKB może wzrosnąć zaś o ok. 2,5%. PKB Węgier wzrósł w I kw. 2008 o 1,6% r/r, po wzroście w IV kwartale 2007 o 0,8%.
• W kijowskim szczycie energetycznym wzięli udział prezydenci siedmiu krajów: Polski, Ukrainy, Litwy, Łotwy, Estonii, Azerbejdżanu i Gruzji. Podpisano wspólną deklarację dotyczącą bezpieczeństwa energetycznego, powstanie też grupa robocza, która zajmie się praktyczną realizacją ustaleń szczytu. Ma powstać wspólna przestrzeń energetyczna, której podstawą ma być ropociąg Odessa-Brody, którym ropa będzie tłoczona w kierunku zachodnim, wraz z otaczającą go infrastrukturą. Wbrew zapowiedziom nie przybyli przywódcy Rumunii i Mołdawii. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele Unii Europejskiej, Słowacji, Kazachstanu, Bułgarii i Stanów Zjednoczonych.
• Ukraina zamierza stworzyć nową organizację międzynarodową, która zajmie się transportem kaspijskiej ropy do UE, której głównym elementem będzie rurociąg Odessa-Brody-Płock. Pod pomysłem podpisuje się kancelaria polskiego prezydenta, ale Bruksela jest mocno sceptyczna. Nie podoba się jej to, że Ukraińcy próbują wciągnąć wybrane kraje UE do jakiejś zewnętrznej inicjatywy, podczas gdy Unia z dużym wysiłkiem próbuje zbudować wspólną unijną politykę energetyczną. To oczywiste, że działając wspólnie jako UE, a nie tworząc kolejne organizacje, mamy o wiele większą siłę. Projekt ten jest też sprzeczny w prawem unijnym, bo dotyczy spraw które leżą w kompetencji całej UE, a nie poszczególnych krajów.
• Centralny bank Rosji kupuje obligacje quasi-rządowych instytucji na rynku hipotecznym USA: korporacji Fannie Mae (Federal National Mortage Association), Freddie Mac (Federal Home Loan Mortage Corporation) oraz Federal Home Loan Bank (FHLB). Moskwa ma już ok. 4% wszystkich obligacji wyemitowanych przez te instytucje i "stała się jednym z kluczowych graczy na rynku tych papierów". Przed ostatnim kryzysem miały one bardzo wysoki rating AAA, gwarancje rządu USA i przynosiły większy zysk niż amerykańskie papiery skarbowe. Trwają spekulacje w jakim stopniu jest to wynikiem analiz i prognoz ekonomicznych, a w jakim stopniu ma to z powodów politycznych. Na początku 2008 r. Rosja miała ulokowane w tych papierach aż 100,8 mld USD, prawie jedną czwartą wszystkich swoich rezerw.
• Dotychczas w republikach nadbałtyckich rozwój gospodarczy był szybki, opierał sie na popycie wewnętrznym - szybko rosnącej konsumpcji i na boomie na rynku nieruchomości. Dziś estońska gospodarka jest bliska recesji. Jeszcze rok temu rozwijał się w tempie 10% rocznie, teraz musi stawić czoło poważnemu kryzysowi. W I kw. 2008 roku PKB wzrósł w skali roku tylko o 0,4%, a więc prawdopodobnie najmniej w całej Unii Europejskiej. Rozwój ten opierał się na dużym popycie wewnętrznym zaspokajanym importem, a finansowanym przez łatwo dostępne kredyty zagraniczne. Konsumpcja silnie finansowana z kredytów zaczęła ostatnio słabnąć, siadł też rynek nieruchomości, produkcja w marcu spadła o prawie 5% w skali roku. Wiążąc na sztywno swoją walutę z euro Europejski Bank Centralny nie może prowadzić swojej polityki pieniężnej np. podnosząc stopy procentowe (bo tu decyduje EBC). Spadają wpływy do budżetu, więc rząd zmuszony jest ciąć wydatki, co jeszcze bardziej pogłębia kłopoty, bo rząd stoi przed koniecznością podnoszenia bardzo niskich podatków.
• Litwa nie wyklucza, że jeśli elektrownia w Ignalinie będzie miała moc 3000 MW, to Polska otrzyma co najmniej 1000MW. Budowa siłowni w miejscu zamykanej w 2009 roku Ignalińskiej Elektrowni Atomowej rozpocznie się za 1,5-2 lata. Inwestorami będą firmy Polski, Litwy, Łotwy i Estonii.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

EKOLOGIA i BIOPALIWA, czyli CORAZ WIĘCEJ WĄTPLIWOŚCI

Komentując wnioski płynące z międzynarodowych dyskusji na temat skutków dotychczasowych sposobów ograniczania emisji CO2 warto przypomnieć starą i nieco złośliwą definicję szeroko rozumianego postępu w gospodarce. Mówi ona, że postęp w szeroko rozumianym życiu społecznym znamienny jest tym, że w miejsce stosowanych dotąd rozwiązań, których wady już zdążyliśmy poznać, wprowadza się rozwiązania nowe, w nadziei lepsze, a których (niestety) pełny zestaw wad dopiero poznamy...

Ale powróćmy do tematu. Ocieplenie klimatu i gospodarcze konsekwencje tego procesu stały się przyczyną dla poszukiwania nowych sposobów wytwarzania energii elektrycznej i paliw energetycznych. W zeszłym roku unijni przywódcy na szczycie w Brukseli w ramach bardzo ambitnego planu przyjęli kierunki działań, które mają pozwolić Unii Europejskiej ograniczyć do 2020 roku emisję CO2 o 20%.

Jednym z przyjętych kierunków działań był rozwój produkcji biopaliw. Obecnie w fazie produkcji są tzw. biopaliwa pierwszej generacji (bioetanol i biodiesel, produkowane np. z rzepaku, kukurydzy lub soi), chociaż coraz częściej mówi się już o paliwach drugiej generacji, które byłyby produkowane nie z plonów rolnych, ale np. resztek drewnianych albo celulozy, czy też poprzez tzw. upłynnianie biomasy. Mają dużo wyższą wydajność energetyczną niż paliwa pierwszej generacji, chociaż ich podstawową wadą jest wysoka cena. W dodatku technologia produkcji wciąż nie jest wystarczająco rozwinięta.

Póki co mamy na rynku biopaliwa pierwszej generacji i w stosunku do nich wzrastają wątpliwości ekologów, czy ten bilans jest pozytywny, jeśli weźmie się pod uwagę emisję CO2 powstałą przy produkcji i transporcie biopaliw. Dodatkowo zwracana jest uwaga na ryzyko ograniczenia tradycyjnych upraw, co grozi dalszą podwyżką cen żywności, podczas gdy miliony ludzi na świecie cierpią głód.

Wątpliwości polityków muszą mieć silną podstawę, skoro regionalny rząd Flandrii w trosce o ekologię podjął decyzję wycofania tych biopaliw z użytku. Także w Parlamencie sprawozdawca PE ds. wykorzystania odnawialnych źródeł energii w UE zaproponował w swoim raporcie wykreślenie kontrowersyjnego pułapu 10%, chociaż ten cel jako obowiązkowy dla krajów UE podtrzymuje Komisja Europejska, dla której biopaliwa to odnawialna alternatywa dla paliw kopalnych. Komisja Europejska uważa, że do 2020 roku technologie będą już bardziej rozwinięte i tańsze, tak że dopuszczone do użytku w UE biopaliwa będą spełniać surowe standardy środowiskowe i "zrównoważonego rozwoju".