Korupcja w sądownictwie na świecie

Przeczytaj także: Korupcja w Polsce 2007

Zwalczanie korupcji w sądzie

Raport obejmujący 32 kraje pokazuje, że korupcja w sądownictwie przyjmuje wiele form i jest warunkowana przez wiele czynników prawnych, społecznych, kulturowych, gospodarczych i politycznych. Zależności te można w rzeczywistości sprowadzić do kilku cech wspólnych, którymi należy się kierować przy planowaniu reform. Do problemów najczęściej pojawiających się w badanych krajach należą:

1. Ustanawianie sędziów: Zaniechanie selekcji sędziów pod względem merytorycznym może prowadzić do wyboru osób skorumpowanych oraz podatnych na wpływy.
2. Warunki pracy: Niskie płace, brak pewności zatrudnienia, m. in. niesprawiedliwe decyzje o awansach i przeniesieniach oraz brak możliwości kształcenia ustawicznego sędziów przyczynia się do podatności pracowników sądu na korupcję.
3. Odpowiedzialność i dyscyplina: Niesprawiedliwe bądź nieskuteczne działania dyscyplinarne oraz brak zwolnień skorumpowanych sędziów mogą prowadzić do odwoływania niezawisłych sędziów w celu zapewnienia korzyści politycznych.
4. Przejrzystość: Brak przejrzystości procesów sądowych zniechęca media i społeczeństwo do nadzorowania działalności sądów oraz wykrywania korupcji w sądownictwie.

W powyższych punktach zdecydowanie brak jest odniesień do programów reform sądownictwa przeprowadzanych w ciągu ostatnich dwóch dekad. W ramach tych programów koncentrowano się głównie na administracji sądowej oraz usprawnianiu prac sądu. Ignorowano problemy związane z niezawisłością oraz odpowiedzialnością sądów. Wiele pieniędzy wydano na szkolenia sędziów nie uwzględniając przy tym ich oczekiwań oraz nie zwracając szczególnej uwagi na uczciwość.

Zalecenia

Poniższe zalecenia są odzwierciedleniem najskuteczniejszych działań podejmowanych w zwalczaniu korupcji oraz obejmują wnioski wyciągnięte z analiz przeprowadzonych w ramach niniejszego raportu. Poniższe zalecenia odnoszą się do czterech kluczowych przedstawionych powyżej problemów: ustanawiania sędziów, warunków pracy, odpowiedzialności i dyscypliny oraz przejrzystości.

Ustanawianie sędziów

1. 
   Niezależny organ ustanawiający sędziów. Obiektywny i przejrzysty proces ustanawiania sędziów gwarantuje, że wyselekcjonowani zostaną jedynie kandydaci o najwyższych kwalifikacjach oraz że nie będą oni czuli się dłużni wobec polityka czy starszego sędziego, który ich wybrał. Kluczową rolę w całym procesie odgrywa organ ustanawiający, który działa niezależnie od władzy wykonawczej i ustawodawczej oraz którego członkowie ustanawiani są na zasadach bezstronności i przejrzystości. Przedstawiciele organów władzy wykonawczej i ustawodawczej nie powinni stanowić większości powyższego organu.
2. Kwalifikacje i zasługi kandydatów głównym kryterium wyboru sędziów. Kryteria wyboru powinny być jasno sformułowane, aby kandydaci, osoby dokonujące wyboru oraz inni zainteresowani dobrze wiedzieli, jak wysoko postawiona jest poprzeczka. Kandydaci powinni być zobowiązani do dowiedzenia swoich kwalifikacji oraz swej uczciwości.
3. Aktywny udział społeczeństwa obywatelskiego. Należy konsultować się z grupami społecznymi, np. ze związkami zawodowymi powiązanymi z sądownictwem, w kwestii kwalifikacji kandydatów.