Polacy o zarobkach: niezadowoleni z pensji, ale o podwyżki nie proszą

Przeczytaj także: Jak negocjować podwyżkę wynagrodzenia w czasie i po pandemii?

Czy dla Polaków praca jest satysfakcją finansową?

Połowa Polaków (51%) pracuje na etat (cały lub część) i przeważają wśród tych osób mężczyźni (56% vs. 46% kobiet) oraz osoby w wieku 34-54 lata i osoby z wykształceniem wyższym (58%).

Wśród pracujących Polaków 44% jest zadowolona ze swoich zarobków (jednak osób bardzo zadowolonych jest zaledwie 9%). Podobna grupa (46%) jest niezadowolona. Reszta (10%) nie umie się określić, czy jest zadowolona, czy też nie. Bardziej z zarobków niezadowolone są kobiety (50%) niż mężczyźni (43%).

Zadowolenie z zarobków w Polsce jest też bardzo zależne od wieku – najbardziej zadowolone są osoby w wieku 35-44 lata, a zarówno nieco młodsi, jak i starsi wyraźnie mniej. Natomiast osoby w wieku 18-24 lata, czyli dopiero wchodzące w rynek pracy, najczęściej nie są w stanie określić stopnia swojego zadowolenia z zarobków (26% odpowiedziało „trudno powiedzieć”).

Czy potrafimy walczyć o swoje?

Dla wielu Polaków zarobki są cały czas tematem, o którym się nie rozmawia z innymi, a szczególnie z pracodawcą. Jeżeli już rozmawiamy o zarobkach, to ze znajomymi lub rodziną (81%), wyraźnie mniej z innymi pracownikami (63%), a zdecydowanie najmniej z pracodawcą. Tylko 54% pracujących Polaków miało doświadczenie zainicjowania rozmowy z pracodawcą o podwyżce.
Do rozmowy ze współpracownikami o własnych zarobkach najmniej skłonne są osoby powyżej 55 roku życia (49%), natomiast aż 69% osób w wieku 35-54 lat deklaruje przynajmniej czasami prowadzenie takich rozmów ze współpracownikami. Najczęściej natomiast z innymi pracownikami rozmawiają osoby niezadowolone ze swojego wynagrodzenia (73% niezadowolonych vs. 58% zadowolonych).

Jak pokazują wyniki rozmowa o podwyżce z pracodawcą jest dużym wyzwaniem. Takie doświadczenie miało niewiele ponad połowa pracujących Polaków (54%). Wśród nich wyraźnie przeważają mężczyźni (59% vs. 49% kobiety). Również inicjowanie rozmowy o podwyżce z pracodawcą to częściej domena osób młodych. Wśród osób poniżej 34 roku życia takie doświadczenie miało 62% osób, natomiast wśród 55-latków i osób starszych jest ich tylko 39%.

Przedstawione wyniki pokazują, że rozmowa o zarobkach jest cały czas tematem tabu dla wielu Polaków. Widać jednak pewne różnice w otwartości na prowadzenie rozmów o zarobkach. Po pierwsze, widać różnice pokoleniowe – rozmowy o podwyżce z pracodawcą zdecydowanie najczęściej inicjuje pokolenie Z i Millennialsi (wśród pracujących w wieku 18-34 lata ma takie doświadczenie ponad 60%), natomiast najmniej otwarte na taką rozmowę są osoby powyżej 45 roku życia. W pokoleniu X i takie doświadczenie miało 47% osób (45-54 lata), a w pokoleniu Baby Boomers tylko 39% pracujących (w wieku powyżej 55 roku życia). Po drugie, widać różnice w rozmowach o zarobkach z innymi współpracownikami. Okazuje się, że zdecydowanie częściej takie rozmowy podejmują osoby niezadowolone ze swoich zarobków. I tu pojawia się ważne pytanie, czy to niezadowolenie z zarobków motywuje ludzi do rozmów z innymi, czy też może konfrontacja z tym, ile inne osoby zarabiają powoduje frustrację i niezadowolenie? – mówi prof. Dominika Maison.

Czy wiemy, ile zarabiamy? Netto, brutto i koszt pracodawcy

Większość pracujących Polaków wie, ile zarabia netto (tzw. „na rękę”), natomiast już dużo gorzej jest ze świadomością, ile to jest brutto. Wśród 83% pracujących Polaków, którzy twierdzą, że wiedzą, ile zarabiają brutto przeważają kobiety (87% vs. 80% mężczyźni) oraz osoby z wyższym wykształceniem (86% vs. 70% osób z wykształceniem podstawowym).

Jeszcze większym problemem dla pracujących Polaków jest wiedza na temat tego jaki jest pełen koszt pracodawcy. Tylko 42% pracujących Polaków twierdzi, że wie, ile ich praca kosztuje pracodawcę, czyli ma świadomość dodatkowych obciążeń finansowych dla pracodawcy. Największą świadomość tego faktu mają osoby najstarsze – 58% osób powyżej 55 roku życia ma świadomość, że ich praca kosztuje pracodawcę więcej niż ich pensja. Taką świadomość mają również częściej osoby z wyższym wykształceniem (49%), niż z podstawowym (31%).

Interesujące jest porównanie otrzymanych wyników z danymi z 2017 roku. Okazuje się, że wiedza pracujących Polaków na temat wszystkich rodzajów kosztów wynagrodzenia wzrosła w ciągu ostatnich 6 lat. Jednak, jak widać, cały czas wiedza ta (szczególnie w zakresie kosztów pracodawcy) jest mała co wskazuje na konieczność edukacji w tym zakresie – mówi prof. Dominika Maison.

Ponad połowa pracujących Polaków nie ma świadomości, ile wynoszą dodatkowe koszty ich pracy dla pracodawcy. Ten brak świadomości finansowych mechanizmów zatrudnienia pracownika nie jest dobrym zjawiskiem i może mieć konsekwencje w większym niezadowoleniu. Potwierdziły to wyniki przeprowadzonego badania – osoby, które mają świadomość kosztów ich zatrudnienia, jakie ponoszą pracodawcy, są częściej zadowolone ze swoich zarobków (53% w tej grupie), niż osoby, które nie mają takiej świadomości (tylko 36% wśród niezadowolonych) – mówi prof. Dominika Maison.

Nota metodologiczna:
Badanie przeprowadzone na ogólnopolskim panelu badawczym Ariadna. Próba ogólnopolska losowo-kwotowa N=1046 osób w wieku od 18 lat wzwyż. Kwoty dobrane wg reprezentacji w populacji dla płci, wieku i wielkości miejscowości zamieszkania. Termin realizacji: 15 - 18 września 2023 roku. Metoda: CAWI.