eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plWiadomościGospodarkaRaporty i prognozy › Niewypłacalności firm w Polsce w 3 kwartałach 2022 roku

Niewypłacalności firm w Polsce w 3 kwartałach 2022 roku

2022-10-05 11:49

Niewypłacalności firm w Polsce w 3 kwartałach 2022 roku

Liczba niewypłacalności firm wzrosła © staras - Fotolia.com

PRZEJDŹ DO GALERII ZDJĘĆ (5)

Liczba niewypłacalności w okresie 9 miesięcy 2022 roku wyniosła 1926 przypadków. To o 4,6 proc. więcej w porównaniu z analogicznym okresem 2021 roku - wynika z raportu Coface. Zdaniem ekspertów liczba niewypłacalności przedsiębiorstw w Polsce będzie rosła.

Przeczytaj także: Coface: w I poł. 2022 roku o 3% mniej niewypłacalności, ale przed firmami wiele wyzwań

Z tego tekstu dowiesz się m.in.:


  • Ile niewypłacalności odnotowano w ciągu 9 miesięcy 2022 roku?
  • Ile niewypłacalności odnotowano w poszczególnych branżach?
  • W których regionach niewypłacalności było najwięcej?
  • Jakich postępowań sądowych ogłoszono najwięcej?


UWAGA ! W kolejnym raporcie kwartalnym kontynuujemy podejście do danych poparte precyzyjnym komentarzem ze względu na zmiany w regulacjach prawnych wprowadzone w wyniku pandemii i znowelizowane w grudniu ub.r. W roku 2020 duży wpływ na powstrzymanie wzrostu liczby niewypłacalności potwierdzanych na drodze sądowej miały programy pomocowe państwa, regulacje prawne zawarte w tarczach antykryzysowych oraz ograniczona praca sądów. Rok 2021 zamknął się wysokim wzrostem niewypłacalności ogółem, na co zdecydowany wpływ miała liczba nowych uproszczonych postępowań o zatwierdzenie układu, wprowadzonych ustawą covidową z 19.06.2020 r. obwieszczanych wyłącznie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym i nie rejestrowanych przez sąd. Z tego względu od III kwartału 2020 r., od rozpoczęcia ich stosowania, aby zachować rzetelność w ocenie bieżącej sytuacji dotyczącej niewypłacalności firm – w raporcie Coface dane o sprawach pozasądowych są dodawane do statystyk przedstawiających postępowania ogłoszone przez sądy.

Od 1 grudnia 2021 r. procedurę „covidową” wpisano, z pewnymi modyfikacjami, na stałe do polskiego systemu prawnego. Od tego czasu obowiązuje znowelizowane prawo upadłościowe i restrukturyzacyjne i działalność rozpoczął Krajowy Rejestr Zadłużonych (KRZ). Okres ten musimy uznawać za przejściowy, w związku z wdrażaniem nowych procedur, nowych systemów informatycznych oraz rosnącą świadomością przedsiębiorstw na temat nowych możliwości prawnych pozwalających na uregulowanie sytuacji związanej z niewypłacalnością.

  • Analizując dane na temat niewypłacalności w trzech kwartałach 2022 roku i porównując je z danymi sprzed roku należy uwzględnić wszystkie zmiany prawne i regulacyjne jakie nastąpiły w tym czasie i miały wpływ na statystyki.
  • Łączna liczba niewypłacalności polskich przedsiębiorstw w okresie 9 miesięcy 2022 r. (wg stanu wiedzy na 30 września br.) wyniosła 1.926 przypadków i jest wyższa o 4,6 proc. w porównaniu z analogicznym okresem 2021 roku. Na tę liczbę złożyły się postępowania sądowe i obwieszczenia pozasądowe:
    • w ciągu 9 miesięcy 2022 r. sądy ogłosiły postanowienia o upadłości i restrukturyzacji 767 polskich firm, czyli o 22,5 proc. więcej niż rok temu (wg danych na koniec września)
    • dodatkowo w ciągu 9 miesięcy br. w Krajowym Rejestrze Zadłużonych opublikowano 1.159 tzw. obwieszczeń o ustaleniu dnia układowego (bez rejestracji w sądzie) – spadek o 4,6%
  • Biorąc pod uwagę wszystkie zawarte w raporcie formy potwierdzenia niewypłacalności podmiotów gospodarczych, na pierwszym miejscu (60 proc.!) znalazły się obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego publikowane w KRZ, które od 1 grudnia 2021 zastąpiły publikowane w MSiG uproszczone postępowania o zatwierdzenie układu funkcjonujące na mocy ustawy covidowej od 19.06 2020 do 30.11.2021).
  • Wśród postępowań sądowych zdecydowanym liderem są postępowania o zatwierdzenie układu – 402 sprawy, a ich liczba wzrosła o 126% głównie w związku z popularnością stosowania procedury pozasądowej, w następstwie której sąd ogłasza tego typu decyzję. Wzrosła także liczba postępowań sanacyjnych, zmalała natomiast liczba upadłości likwidacyjnych oraz obu form postępowań układowych.
  • Statystyki branżowe wskazują na wzrost niewypłacalności w budownictwie, transporcie, handlu oraz w usługach. Mniej przypadków zanotowano z tylko w produkcji, a sytuacja w rolnictwie nie zmieniła się.
  • Analizując formy prawne niewypłacalności sądowych i pozasądowych obserwujemy utrzymujący się trend, w którym liczba niewypłacalności przedsiębiorców (ponad 2/3) znacznie przewyższa liczbę niewypłacalnych spółek z o.o., których wcześniej zawsze było najwięcej w zestawieniach – w okresie I-IX 2022 odpowiednio 1.294 i 489 przypadków. Wynika to m.in. z tego, że aż 64,5 proc. (747 przypadków) spośród 1.159 wszystkich pozasądowych obwieszczeń w KRZ dotyczyło przedsiębiorców (osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w tym rolniczą). Ta forma stała się bardzo popularna i coraz więcej przedsiębiorców chcących zyskać na czasie w trudnym dla siebie okresie, decyduje się na złożenie wniosku do KRZ o obwieszczeniu dnia układowego.


fot. mat. prasowe

Sądowe postanowienia upadłościowe i restrukturyzacyjne i pozasądowe postępowania uproszczone

W ciągu 9 miesięcy 2022 r. sądy ogłosiły postanowienia o upadłości i restrukturyzacji 767 polskich firm.


Komentarze ekspertów Coface

Sytuację ekonomiczną komentuje
Grzegorz Sielewicz, główny ekonomista Coface w Polsce
i w Regionie Europy Centralnej


Po trzech kwartałach tego roku liczba niewypłacalności przedsiębiorstw w Polsce zwiększyła się o 4,6% w porównaniu z tym samym okresem roku ubiegłego. Zgodnie z naszymi wcześniejszymi przypuszczeniami ustabilizowała się liczba postępowań pozasądowych, których udział wynosi 60% w łącznej liczbie niewypłacalności. Ta szybka i odformalizowana próba powrotu do efektywnej działalności biznesowej przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji płynnościowej stała się w obliczu konsekwencji gospodarczych pandemii dość szybko popularna od momentu jej wprowadzenia w czerwcu 2020 r., a w rezultacie ustawodawca zdecydował się na jej implementację na stałe do systemu prawnego (od XII 2021). Z analizy wyłącznie postępowań sądowych wyłania się obraz potwierdzający pogarszającą się sytuację płynnościową biznesu w Polsce. Liczba takich postanowień wzrosła o 22,5% w trzech kwartałach tego roku w porównaniu z tym samym okresem roku ubiegłego. W tej grupie ponad połowę stanowią postępowania o zatwierdzenie układu będące w wielu przypadkach kolejnym etapem postępowań pozasądowych, które nie zakończyły się sukcesem.

Należy oczekiwać, że liczba niewypłacalności przedsiębiorstw w Polsce będzie rosła. Sprzyjać temu będzie nie tylko dostępność różnych form przewidzianych prawem środków, po które mogą sięgać firmy w trudnej sytuacji płynnościowej, ale przede wszystkim pogorszenie koniunktury gospodarczej. Wysokie ceny surowców oraz żywności już obecnie spowodowały wzrost inflacji do poziomu najwyższego od 25 lat. Przedsiębiorstwa są zmuszone przenosić część wzrostu kosztów na finalnych odbiorców w związku ze znacznym zwiększeniem cen energii, surowców i komponentów używanych w produkcji, a także w związku z nadal ciężką dostępnością niektórych z nich w obliczu utrzymujących się zakłóceń w łańcuchach produkcyjnych. Ryzyko kryzysu gazowego nadal jest dosyć prawdopodobnym scenariuszem dla Europy, nawet jeśli zapasy gazu okażą się wystarczające tej zimy to wiele zakładów produkcyjnych będzie go wciąż potrzebowało także w późniejszych miesiącach. Przykładu materializowania się tego ryzyka doświadczyliśmy już gdy została wstrzymana produkcja nawozów, w której cena gazu stanowi większość kosztów produkcyjnych, co z kolei spowodowało trudności w powiązanym z branżą łańcuchu produkcyjnym.

W przeciwieństwie do poprzednich dwóch lat przedsiębiorstwa nie są już wspierane szerokim zakresem działań pomocowych, co jest to kolejnym powodem wzrostu liczby niewypłacalności. W pierwszych trzech kwartałach tego roku dwucyfrową dynamikę wzrostu liczby postanowień odnotowała branża transportowa, która jest papierkiem lakmusowym koniunktury gospodarczej, zazwyczaj jako pierwsza odnotowuje zarówno poprawę, jak również pogorszenie sytuacji ekonomicznej. Już nie tylko trudności podażowe, ale także zmniejszający się popyt sprawiają, że słabnie tempo wzrostu gospodarczego Polski. W obliczu wysokiej inflacji, wyższych stóp procentowych i utrzymującej się niepewności konsumenci ograniczają wydatki, nie tylko poprzez powstrzymywanie się od nabywania dóbr trwałego użytku, ale także wybierając tańsze zamienniki produktów codziennej potrzeby. Słabnąca koniunktura gospodarcza bezpośrednio przełożyła się na branżę handlu detalicznego, która jako kolejna odnotowała dwucyfrową dynamikę wzrostu liczby postanowień w pierwszych trzech kwartałach tego roku. Wzrost liczby niewypłacalności przedsiębiorstw w Polsce nie jest wyjątkowy na tle innych krajów. Podobnie jak w Polsce, także w innych krajach europejskich wzrost liczby postępowań następuje stopniowo, a nie skokowo. Odnotowujemy proces stopniowego powrotu do przedpandemicznej skali upadłości przedsiębiorstw, której spadek w latach 2020-2021 był spowodowany głównie szerokim zakresem rządowych i quasi-rządowych działań pomocowych. Oczekujemy, że w obliczu trudnej sytuacji gospodarczej i wyzwań jakie stoją przed przedsiębiorstwami, łączna liczba sądowych postępowań będzie w 2022 r. wyższa niż w przedpandemicznym roku 2019.

fot. mat. prasowe

Niewypłacalności według branż

Liczba niewypłacalności w przemyśle zmniejszyła się o 9,5% rdr.


Charakterystyka niewypłacalności w wybranych sektorach

Sytuację w branżach komentuje
Barbara Kamińska,
dyrektor działu oceny ryzyka w Coface w Polsce


Najnowsze statystyki upadłościowe za 3 kwartały 2022 zaczynają potwierdzać negatywny wpływ turbulentnego otoczenia na działalność przedsiębiorstw w mikro skali. Niewypłacalność na drodze sądowej lub w formie obwieszczenia w KRZ ogłosiło o 4,6% podmiotów więcej niż w porównywalnym okresie 2021. Wśród głośniejszych i bardziej istotnych upadłości likwidacyjnych znalazły się podmioty z sektora finansowego (Idea Bank SA, Open Finance SA), sprzedaży detalicznej (Ordipol Sp, z o.o. – marka Orsay, Go Sport Sp. z o.o.), przetwórstwa spożywczego (Zakład Mięsny ZBYSZKO Zbigniew Kruk) czy branży deweloperskiej (IDS-BUD SA). Najczęściej, bo aż w 67% przypadków, problemy dotykały przedsiębiorców, a więc podmioty z reguły drobniejsze, nie dysponujące dużą bazą kapitałową.

Niestety biorąc pod uwagę utrzymujący się wysoki poziom inflacji i stóp procentowych w Polsce i Europie, problemy z surowcami energetycznymi, już widoczne osłabienie inwestycji i konsumpcji w gospodarce, perspektywy w zakresie dynamiki wzrostu niewypłacalności będą w kolejnych miesiącach tylko gorsze.

Produkcja przemysłowa


Liczba niewypłacalności w przemyśle zmniejszyła się o 9,5% rdr, co oczywiście cieszy, jednak nie może być traktowane jako zjawisko trwałe. Wiele przedsiębiorstw realizowało zaległe zamówienia ze względu na wcześniejsze kłopoty w łańcuchach dostaw, opóźnienia logistyczne - w rezultacie niewystarczające możliwości podażowe. Dynamika produkcji przemysłowej w miesiącach letnich zaskoczyła pozytywnie rynek, szczególnie w zderzeniu ze stale spadającym w Polsce wskaźnikiem PMI do rekordowo niskiego poziomu w sierpniu (40,9). Niemniej hamujące gospodarki naszych głównych partnerów gospodarczych już mają wpływ na obniżenie zamówień w wybranych sektorach, podobnie jak spadające realne wynagrodzenia przekierowują popyt wewnętrzny z dóbr trwałych na dobra pierwszej potrzeby.

Budownictwo


Sytuacja branży budowlanej staje się coraz trudniejsza. Po 9 miesiącach br. niewypłacalność ogłosiło aż 212 firm, co stanowiło wzrost o ponad 19% rdr. Przyczyn obecnej sytuacji jest wiele, jedną z nich jest efekt bardzo niskiej bazy. Pamiętajmy, że na koniec 2021 roku udział niewypłacalności przedsiębiorstw budowlanych w całkowitej liczbie zgłoszeń osiągnął wartości najniższe od 20 lat. Z drugiej strony budowlanka boryka się z bezprecedensowym wzrostem kosztów, poczynając od wysokich cen materiałów budowlanych, paliw, energii i kosztów płac, kończąc na rosnących kosztach obsługi długu i leasingu. Zarówno sektor publiczny, jak i prywatny zmniejsza popyt inwestycyjny. Perspektywa otrzymania przez Polskę środków z KPO jest coraz bardziej mglista, co sprawia, że sytuacja wielu segmentów branży robi się napięta. O ile drogownictwo może czuć się w miarę bezpiecznie ze względu na rządowe plany inwestycyjne do 2030 roku oraz przeprowadzone negocjacje waloryzacyjne między obecnymi wykonawcami a GDDKiA (+5-10-%), o tyle np. w budownictwie infrastruktury kolejowej dzieje się gorzej. Poprzez wzrost stóp procentowych i spadek zdolności kredytowej konsumentów sprzedaż kredytów hipotecznych zamarła, powodując znaczny spadek popytu na mieszkania. Statystyki z lipca wskazują na znacznie niższą liczbę wydanych nowych pozwoleń na budowę (-23% rdr) czy rozpoczętych budów (-27% rdr). Coraz bardziej powszechny standard pracy w trybie hybrydowym nie stymuluje popytu na powierzchnie biurowe.

Klienci Coface zauważają pogorszenie struktury wiekowej należności swoich odbiorców, trudniej jest im samodzielnie ściągać wierzytelności. Udział windykowanych należności budowlanych rośnie. Ta sytuacja niestety nie napawa optymizmem jeśli chodzi o perspektywy branży w kontekście niewypłacalności.

Handel


Na tle całej gospodarki dystrybutorzy stanowili wysoki 19% udział upadłych przedsiębiorstw. Liczba niewypłacalności w branży handlowej wzrosła po 3 kwartałach 2022 o 7,5% do poziomu 371. Natomiast wzrost w samym segmencie detalicznym, pracującym na najniższych marżach, był znacznie szybszy i wyniósł +17%. Dla przypomnienia, w pierwszym półroczu 2022 niewypłacalności wśród detalistów zwiększyły się rdr zaledwie o 3%, co wskazuje na przyspieszenie niekorzystnych zjawisk w ostatnim kwartale. Warto wspomnieć, że w tej populacji zdecydowanie dominowali przedsiębiorcy, a więc najczęściej małe lokalne sklepy, stanowiąc ponad 81% przypadków ogłoszeń. Najczęściej korzystali oni z drogi pozasądowej (obwieszczenie w KRZ).
Tradycyjny, rozdrobniony handel w Polsce coraz gorzej radzi sobie z konkurencją dużych sieci, w szczególności dyskontowych. W obliczu wzrostu kosztów prowadzonej działalności, dwucyfrowej inflacji i spadku siły nabywczej konsumentów wielu przedsiębiorców mówi pas.

Transport


Upadłości w branży transportowej przyspieszyły aż o 18%, co w pewien sposób odzwierciedla zjawiska koniunkturalne – transport jest bowiem uważany za papierek lakmusowy kondycji gospodarki. W 1 półroczu zanotowano 91 niewypłacalności wśród spedytorów, po 3 kwartałach była to już liczba 164 bankrutów. 82% niewypłacalnych dystrybutorów stanowili indywidualni przedsiębiorcy.

Sektor boryka się z wysokim kosztem paliw, presją płacową ze strony kierowców, których po odpływie pracowników ukraińskich dalej brakuje. Ze względu na tradycyjnie wysokie zadłużenie przedsiębiorców, wzrost rat kredytowych czy leasingowych może stanowić potężne wyzwanie dla kontynuacji biznesu. Przeterminowania kontrahentów z branży transportowej tradycyjnie należą do najdłuższych i to z pewnością w najbliższej przyszłości się nie zmieni.

Usługi


Liczba niewypłacalności w szeroko rozumianej branży usług stanowiła 30% wszystkich ogłoszeń. Po wielu miesiącach administracyjnych ograniczeń związanych z pandemią, ilość niewypłacalności w branży zaczęła stabilizować się, a takie segmenty jak HoReCA, usługi najmu czy pośrednictwa nieruchomości zanotowały nawet ich spadek. Wyzwaniem dla branży pozostanie sfera popytowa – na ile, przy dwucyfrowej inflacji, konsumentów będzie stać na korzystanie z oferty usługodawców.

Rolnictwo


Po wielu kwartałach dynamicznych przyrostów niewypłacalności wśród rolników, liczba upadłości pozostała na niezmienionym poziomie w porównaniu do 9 miesięcy 2021. Wydaje się, że rolnicy nadgonili statystyki dzięki możliwościom stworzonym przez pozasądowe tryby upadłościowe. Sam udział niewypłacalności wśród gospodarstw rolnych i hodowców jest wysoki, stanowi bowiem 17% ogółu ogłoszeń. Przed branżą rolną wiele wyzwań – ceny nawozów, w produkcji których udział ceny gazu wynosi nawet 80% kosztów całkowitych, będą w kolejnym sezonie horrendalnie wysokie. Fermy mogą nie przetrwać zimy ze względu na koszty energii. Z drugiej strony drób z Ukrainy skutecznie konkuruje z polskim na rynkach europejskich.

fot. mat. prasowe

Niewypłacalności według regionów

W pierwszych 3 kwartałach 2022 roku blisko 1/5 (19 proc.) wszystkich niewypłacalności dotyczyła firm i przedsiębiorców działających na Mazowszu.


W pierwszych 3 kwartałach 2022 roku blisko 1/5 (19 proc.) wszystkich niewypłacalności dotyczyła firm i przedsiębiorców działających na Mazowszu. W czołówce, jak zazwyczaj, znalazły się także Górny Śląsk i Wielkopolska – te trzy województwa odpowiadają w sumie za 44 proc. wszystkich niewypłacalności.

fot. mat. prasowe

Niewypłacalności według form prawnych przedsiębiorstw

W pierwszych 3 kwartałach 2022 r. liczba niewypłacalnych przedsiębiorców stanowiła już ponad 2/3 wszystkich ogłoszeń (aż 67,2 proc.).


Z roku na rok obserwujemy rosnący udział niewypłacalności przedsiębiorców w ogólnej grupie firm, których dotyczą statystyki. Zakończenie w ten sposób działalności gospodarczej staje się coraz częstszą praktyką. W pierwszych 3 kwartałach 2022 r. liczba niewypłacalnych przedsiębiorców stanowiła już ponad 2/3 wszystkich ogłoszeń (aż 67,2 proc.) i była ponad dwuipółkrotnie wyższa od najliczniejszej do tej pory grupy, którą od lat stanowiły spółki z o.o. (25,4 proc. wszystkich). Wpływ na to ma przede wszystkim duży udział przedsiębiorców (64,5 proc.) w grupie pozasądowych obwieszczeń w KRZ.

Uwarunkowania prawne, doświadczenia Kancelarii

Aktualne uwarunkowania prawne mające wpływ na prezentowane statystyki komentuje:
Artur Warych, radca prawny
– szef departamentu egzekucji i restrukturyzacji
w Kancelarii Stefaniuk & Wspólnicy obsługującej Coface


Jeśli chodzi o postępowania restrukturyzacyjne, to w praktyce Kancelarii wśród postępowań nowowszczętych w trzecim kwartale zdecydowanie przeważają postępowania o zatwierdzenie układu (ponad 90%), czyli postępowania co do zasady pozasądowe (za wyjątkiem oczywiście fazy złożenia do sądu wniosku o zatwierdzenie przyjętego układu). Pozostałe postępowania (przyspieszone układowe, układowe i sanacyjne) stanowią jedynie ułamek łącznej liczby postępowań są jednostkowe. Wskazuje to bezspornie na atrakcyjność dla dłużników tego typu formuły postępowania „uproszczonego”, w szczególności z uwagi na szybkie i dające się określić w czasie objęcie ochroną przeciwegzekucyjną.

Co do działania Krajowego Rejestru Zadłużonych, stanowiącego obecnie jedyna dopuszczalną i prawne skuteczną drogę uczestnictwa w nowootwartych postępowaniach restrukturyzacyjnych i upadłościowych należy z pewnym zadowoleniem odnotować wzrost funkcjonalności tego systemu informatycznego, a to w drodze rozszerzenia o nowe funkcje dostępne dla wszystkich rodzajów ww. postępowań, czy też samego usprawnienia działania systemu. Niestety, nadal zdarzają się przerwy w działaniu KRZ, co powoduje niemożność czy też ogranicza możliwość skutecznego i terminowego zgłoszenia pisma w danej sprawie. Sytuacja ta jest dostrzegana przez doradców restrukturyzacyjnych prowadzących postępowania insolwencyjne, którzy podejmują starania mające na celu ułatwienie stronom (wierzycielom) uczestniczenia w tych postępowaniach, proponując swego rodzaju rozwiązania doraźne i alternatywne.

Należy przy tym wspomnieć, że o ile system KRZ działałby bezawaryjnie, to uczestnictwo i wnoszenie pism procesowych w postępowaniach restrukturyzacyjnych i upadłościowych (np. karty do głosowania nad układem, zgłoszenie wierzytelności do masy upadłości) byłoby istotnie o wiele szybsze i tańsze od dotychczasowego trybu (pocztowe przesyłki polecone).


Przeczytaj także

Skomentuj artykuł Opcja dostępna dla zalogowanych użytkowników - ZALOGUJ SIĘ / ZAREJESTRUJ SIĘ

Komentarze (0)

DODAJ SWÓJ KOMENTARZ

Eksperci egospodarka.pl

1 1 1

Wpisz nazwę miasta, dla którego chcesz znaleźć jednostkę ZUS.

Wzory dokumentów

Bezpłatne wzory dokumentów i formularzy.
Wyszukaj i pobierz za darmo: