Eksporterzy w czasach wojny: czego się spodziewają?

Przeczytaj także: Strefy wolnego handlu. Nowe możliwości dla polskiego eksportu

Ponad połowa respondentów w Europie spodziewa się wzrostu ryzyka braku płatności w perspektywie najbliższych sześciu do dwunastu miesięcy

Ekspozycja eksporterów na ryzyko braku płatności wydaje się wzrastać w ostatnim czasie: z naszej ankiety wynika, że – ogólnie rzecz ujmując – problemy związane z brakiem płatności miały umiarkowany lub znaczący wpływ na działalność eksportową w ciągu ostatnich 12 miesięcy w przypadku prawie 60% firm, przy czym najwyższy udział mają tu Francja (66%), Chiny (65%) i USA (58%).

Ponadto, pomimo silnego odbicia gospodarczego w 2021 roku, gromadzenia gotówki w wielu przedsiębiorstwach i solidnego ożywienia w handlu światowym, 50% naszych respondentów deklaruje, że czasy płatności wydłużyły się w 2021 roku, szczególnie we Francji (62% firm). Co ciekawe, wśród firm, które podjęły się digitalizacji – po której spodziewalibyśmy się usprawnienia przebiegu transakcji – 58% respondentów nadal deklaruje dłuższe terminy płatności.

Ryzyko braku płatności pozostanie problemem dla eksporterów również w 2022 roku: Przed inwazją na Ukrainę prawie 1 eksporter na 3 oczekiwał, że terminy płatności wydłużą się, a ryzyko braku płatności wzrośnie. Po inwazji i wynikających z niej skutków dla gospodarki światowej, ponad połowa respondentów w Europie spodziewa się wzrostu ryzyka braku płatności w ciągu najbliższych 6-12 miesięcy. Podobnie ponad 40% europejskich eksporterów oczekuje teraz, że po wybuchu wojny terminy płatności ulegną wydłużeniu.

Strategia międzynarodowa: eksporterzy wspierają lokalną produkcję i samofinansowanie

Przy wszystkich obawach o początek końca globalizacji, kryzys Covid-19 nie wywołał w 2021 roku fali relokacji działalności do macierzystych krajów. Jednakże większość firm biorących udział w naszym badaniu (79%) nadal woli produkować na rodzimym gruncie – od 74% w Wielkiej Brytanii do 89% w Chinach.

Jak firmy będą finansować swoje aspiracje w 2022 roku? Przed inwazją na Ukrainę przepływy pieniężne były głównym źródłem finansowania dla ponad połowy eksporterów (53%), następnie kredyty bankowe (49%) i kredyty od dostawców (36%). Odsetek eksporterów planujących wykorzystanie gotówki był najwyższy w Wielkiej Brytanii (64%), następnie w USA (57%) i Chinach (54%).

Po inwazji na Ukrainę 44% europejskich eksporterów twierdzi, że będzie dążyć do zwiększenia inwestycji w rozwój międzynarodowy w porównaniu z wcześniejszymi planami, prawdopodobnie w celu dywersyfikacji rynków, a nie wycofania się lub zmniejszenia ambicji eksportowych w następstwie wojny. Tymczasem 15% przedsiębiorstw nie planuje inwestycji lub ograniczy swoje plany inwestycyjne z powodu wojny.

Wsparcie ze strony państwa: Od ratunku do morfiny dla korporacji?

Z naszego badania wynika, że większość firm eksportujących (54%) otrzymało w ciągu ostatnich 12 miesięcy jakąś formę wsparcia ze strony państwa, szczególnie w Chinach (70%) i we Włoszech (60%). Co więcej, dwie trzecie respondentów potwierdza, że takie wsparcie po części pomogło ich firmie przetrwać kryzys. Około jedna czwarta respondentów twierdzi, że dzięki temu mogło również zainwestować w nowe moce produkcyjne i zdywersyfikować dostawców, a około 20% twierdzi, że było w stanie skrócić terminy płatności dla dostawców.

Jak rządy mogą dalej wspierać firmy?

Ponieważ wiele gospodarek w Europie zmaga się z niedoborem wykwalifikowanej siły roboczej, 44% firm we Francji, 45% w Niemczech i 53% we Włoszech wzywa swoje rządy do wdrożenia polityki podnoszenia kwalifikacji siły roboczej. Ponadto – co nie jest zaskoczeniem – po kilku latach nieco protekcjonistycznej polityki USA i po roku od Brexitu, prawie połowa firm z USA i Wielkiej Brytanii chce, aby ich rządy zawarły nowe umowy o wolnym handlu, odpowiada Ana Boata.

Chociaż wydaje się, że najgorszy okres pandemii mamy już za sobą, około 50% europejskich eksporterów twierdzi, że dodatkowe wsparcie ze strony państwa w postaci zwiększenia gwarantowanych przez państwo pożyczek i bezpośrednich dotacji pomogłoby ich przedsiębiorstwu lepiej znieść skutki wojny. W rzeczywistości, jeszcze przed rozpoczęciem wojny ponad 30% wszystkich ankietowanych firm oczekiwało, że wsparcie państwa pozwoli na sfinansowanie ich działalności w 2022 roku. Wydaje się, że finansowe wsparcie państwa stało się dla niektórych firm „nową normalnością”.