Rynek pracy specjalistów: podsumowanie 2021 nie wypada źle

Przeczytaj także: Rynek pracy specjalistów I poł. 2021

Wyjątkowy rok rekrutacji

Jak podają analitycy Pracuj.pl, w całym 2021 roku zamieszczono w serwisie aż 974 294 oferty pracy. Znacznemu ożywieniu rekrutacyjnemu pracodawców towarzyszył rozwój wielu istotnych trendów rynkowych, odzwierciedlających się we wzroście popularności związanych z nimi specjalizacji czy w ewolucji oczekiwań kandydatów wobec ofert.

Nie sposób przecenić wagi trudności, z którymi mierzą się pracodawcy i pracownicy od blisko dwóch lat oraz długofalowych konsekwencji COVID-19. Mimo to miniony rok w rekrutacji należy ocenić jako wyjątkowo intensywny, obfitujący w rosnące zapotrzebowanie pracodawców na kadry i ogromne możliwości zmiany zawodowej dla wielu kandydatów – o czym pisze w komentarzu do raportu Rafał Nachyna, Dyrektor Operacyjny Pracuj.pl.

Systematyczne zwiększanie się liczby ofert publikowanych na Pracuj.pl obserwowane było w każdym kolejnym kwartale minionego roku. Najwyższy wzrost aktywności pracodawców widoczny był w I półroczu – w II kwartale ukazało się aż o 20% ogłoszeń więcej niż w pierwszych trzech miesiącach 2021 roku. Liczba ofert rosła jednak także w kolejnych miesiącach. W sumie II półrocze odpowiadało za 55% wszystkich ogłoszeń w serwisie w minionym roku.

Specjalizacje rekrutowane w 2021 roku

W obszarze rekrutowanych specjalizacji 2021 rok przyniósł zarówno kontynuację części trendów znanych z poprzednich lat, jak i kilka ciekawych zmian. Wśród specjalizacji klasyfikowanych przez Pracuj.pl w zdecydowanej większości odnotowane zostały wzrosty liczby ofert publikowanych w serwisie rok do roku – nieliczne wyjątki to dziedziny o mniejszej popularności i skali, w których spadki były łagodne.

Na czele zestawienia najchętniej poszukiwanych specjalistów utrzymali się ponownie eksperci ds. handlu i sprzedaży. Dotyczyło ich 27% wszystkich ofert na Pracuj.pl. Kategoria ta przyniosła 265 175 ofert pracy dla kandydatów. Zainteresowaniu pracownikami w tym obszarze służyła niewątpliwie zarówno bardziej stabilna niż w 2020 roku sytuacja sklepów wielkopowierzchniowych czy galerii handlowych, a także rosnący nacisk firm na realizację ambitnych celów sprzedażowych.

Na drugiej pozycji znaleźli się specjaliści IT, do których kierowanych było 22% wszystkich ofert w serwisie. 218 407 ogłoszeń to wyraźne odzwierciedlenie trendów obserwowanych na rynku pracy. Na wynik ten złożyły się oferty dla specjalistów w zakresie rozwoju oprogramowania (14,5% wszystkich ogłoszeń) oraz administracji IT (7,5%).

Trzecie miejsce należało do pracowników obsługi klienta. Kierowano do nich 145 157 ogłoszeń, czyli 15% wszystkich zamieszczonych w serwisie w 2021 roku. W ostatnich trzech raportach Rynek Pracy Specjalistów można było obserwować stopniowy spadek udziału tej grupy specjalistów w całej puli ogłoszeń na Pracuj.pl, symbolizowany przez trzecie miejsce w zestawieniu. Mimo to także w tej kategorii kandydaci mieli w 2021 roku wybór wyraźnie większej liczby ofert niż w minionych latach.

Na czwartym miejscu znalazła się praca fizyczna, której dotyczyło 12% ogłoszeń, czyli 119 149 ofert opublikowanych na Pracuj.pl. Wysoka pozycja tej specjalizacji to optymistyczny sygnał zwłaszcza w kontekście problemów, z którymi fachowcy mierzyli się na początku pandemii. Jak wykazały ubiegłoroczne raporty Pracuj.pl, pracownicy fizyczni są coraz bardziej świadomi swojej dobrej pozycji negocjacyjnej w rekrutacjach. Piątą pozycję w zestawieniu zajęła inżynieria, która utrzymuje stabilny – około 10-procentowy – udział w puli ofert.

Oferty w specjalizacjach dotkniętych przez COVID-19

Miniony rok stanowił ważną próbę dla specjalizacji, których dotknęły trudności w pierwszych miesiącach pandemii koronawirusa. 2020 rok oraz trwające w jego trakcie lockdowny lub ograniczenia działalności różnych sektorów gospodarki przekładały się na obawy pracowników fizycznych, produkcji, budownictwa czy przede wszystkim osób zajmujących się hotelarstwem, turystyką i gastronomią. Ograniczane początkowo podczas pandemii budżety reklamowe odbijały się na rekrutacjach specjalistów ds. marketingu. Krach rekrutacyjny dostrzegalny w II kwartale 2020 roku dotknął natomiast mocno specjalistów HR.

Wszystkie wspomniane tendencje uległy znacznej zmianie w minionych 12 miesiącach. Między II półroczem 2020 roku a II półroczem 2021 roku we wspomnianych specjalizacjach obserwować można było wyraźny wzrost aktywności rekrutacyjnej pracodawców. Specjalizacje dotknięte na początku pandemii spadkami aktywności rekrutacyjnej skorzystały więc wyraźnie z ogólnego ożywienia na rynku pracy. Służyło im zdejmowanie obostrzeń czy okresy mniej intensywnego przebiegu pandemii koronawirusa.

Na szczególną uwagę zasługują obszary marketingu i HR, w których obserwować można było najbardziej wyraźne wzrosty. W przypadku marketingu popyt na specjalistów mógł prawdopodobnie napędzać ogromny wzrost sektora e-commerce i reklamy internetowej. Z kolei specjaliści HR stali się niezbędni do organizacji pracy zdalnej czy hybrydowej, a także wsparcia firm w coraz bardziej wymagających procesach rekrutacyjnych.

Najbardziej aktywne branże w 2021 roku

Ciekawe wnioski przynosi analiza najbardziej aktywnych rekrutacyjnie branż. W odróżnieniu od zestawienia specjalizacji, w przypadku zestawienia branż klasyfikujemy nie poszukiwany profil kandydatów, ale branżę reprezentowaną przez pracodawcę. W 2021 roku na pierwsze miejsce pod tym względem awansowały firmy z sektora IT – pochodziło od nich co dziesiąte ogłoszenie na Pracuj.pl (99 791 ofert). To kolejny dowód na bardzo duże ożywienie rekrutacyjne w obszarze nowych technologii w minionych 12 miesiącach.

Na drugim miejscu – tuż za IT – znalazły się firmy z branży finansów i bankowości (97 455 ogłoszeń opublikowanych na Pracuj.pl), czyli lider zestawienia w minionych latach. Na podium utrzymali się pracodawcy reprezentujący obszar handlu i sprzedaży B2C (84 574 oferty). Wśród liderów zainteresowania pracownikami na Pracuj.pl znalazły się także firmy z branż produkcji FMCG, budownictwa oraz handlu hurtowego B2B.

Województwa z najwyższą liczbą ofert

Na tle innych omawianych kwestii, skala rekrutacji w poszczególnych województwach w 2021 roku wykazywała się wyjątkową stabilnością. Warto zauważyć, że wzrost zainteresowania pracownikami na Pracuj.pl w stosunku do 2020 roku zaobserwowano we wszystkich z nich. Rekrutacje prowadzono także intensywniej w przypadku ofert pracy za granicą.

W minionych 12 miesiącach co piąte ogłoszenie opublikowane na Pracuj.pl pochodziło od firm z województwa mazowieckiego (20% ofert na portalu), co dało mu ponownie pozycję mocnego i stabilnego lidera zestawienia, z minimalnym spadkiem w stosunku do 2020 roku. Na podium obok stolicy znalazły się województwo dolnośląskie (10% ofert) oraz śląskie (9%), które również utrzymały swoje miejsca z poprzedniego raportu Rynek Pracy Specjalistów.

Miejsce czwarte zajęło wielkopolskie (9%), które wyprzedziło w stosunku do poprzedniego roku małopolskie (9%). Różnice liczby ofert między tymi województwami były jednak stosunkowo niewielkie i wszystkie dysponowały bardzo zbliżonym potencjałem rekrutacyjnym w minionym roku. Za nimi znalazły się pomorskie (7%) i łódzkie (6%), których udział w puli ofert w 2021 roku się nie zmienił.

Praca i rekrutacja zdalna na tle ofert

Wzrost znaczenia pracy i rekrutacji zdalnej to zdecydowanie kluczowy trend powstały w obliczu wyzwań zrodzonych przez pandemię koronawirusa. Wpłynął on na zmianę oczekiwań kandydatów wobec modeli pracy, ale także na nowe postawy pracodawców. Mimo znoszenia części obostrzeń pandemicznych, w minionym roku utrzymał się trend prowadzenia wielu rekrutacji w modelu zdalnym. Pod koniec grudnia 2021 roku dotyczyła ona około 39% aktywnych ogłoszeń dostępnych w serwisie – dla porównania pod koniec I półrocza 2021 roku było to 32%, a pod koniec grudnia 2020 roku – około 30%.

Jeszcze bardziej imponujący wzrost dotyczył udziału ogłoszeń na Pracuj.pl dotyczących stanowisk umożliwiających pracę zdalną. Pod koniec minionego roku do tej kategorii należało blisko co piąte ogłoszenie w serwisie (19%). Jeszcze na finiszu pierwszego półrocza ub.r. było to ponad 10%, a w listopadzie 2020 roku – około 7%. Obserwowaliśmy więc w tym zakresie bardzo istotny trend dalszego stopniowego otwierania się pracodawców na zatrudnianie pracowników w nowych modelach wykonywania obowiązków. To także wynik rosnących oczekiwań kandydatów i nowych zwyczajów. Według badań Pracuj.pl, wykonywanie pracy w modelu hybrydowym lub zdalnym deklaruje aż 35% Polaków, przy czym najczęściej pracują tak reprezentanci Generacji Y (25-34) oraz mieszkańcy miast powyżej 500 tysięcy mieszkańców.

Rosnąca rola kompetencji cyfrowych

Już w 2020 roku specjaliści IT należeli do grup w najmniejszym stopniu dotkniętych trudnościami spowodowanymi pandemią koronawirusa. 2021 rok przyniósł prawdziwy wysyp ofert dla specjalistów od nowych technologii, o czym pisaliśmy we wcześniejszych rozdziałach. Jednocześnie rekruterzy musieli się nadal mierzyć z niedoborem doświadczonych kandydatów, przy malejącym zapotrzebowaniu na pracowników na poziomie juniorskim.

Niedobór kadr w obszarze nowych technologii oraz osób biegłych technologicznie wyłania się jako jedno z najważniejszych wyzwań rynku pracy w Polsce w nadchodzących latach. Aż 34% ofert pracy zamieszczonych w 2021 roku na Pracuj.pl dotyczyło bowiem specjalizacji, w których szczególnie wzrasta znaczenie kompetencji cyfrowych – obok IT także marketingu, reklamy, e-commerce czy badań i rozwoju. W każdej z tych dziedzin z roku na rok coraz bardziej istotne staje się sprawne poruszanie po świecie technologii i rozwiązań digitalowych.

Tymczasem, według badań Komisji Europejskiej, Polska zajmuje wśród krajów UE czwarte miejsce od końca w zestawieniu DESI, szacującym potencjał cyfrowy gospodarek i społeczeństw Wspólnoty.

Wyjątkowo silna praca fizyczna

Na rynku pracy z jednej strony rośnie zapotrzebowanie na kompetencje cyfrowe, ale z drugiej na bardzo dużą liczbę ofert mogą liczyć pracownicy fizyczni. W 2021 roku dotyczyło ich 109 589 ogłoszeń, co czyniło tę grupę czwartą najbardziej popularną specjalizacją na portalu. Wyniki te pokrywały się z ustaleniami Barometru Zawodów, realizowanego na zlecenie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Około 2/3 wyliczanych w nim zawodów deficytowych związanych jest z pracą fizyczną.

Aż 63% ofert kierowanych do pracowników fizycznych zamieszczonych na Pracuj.pl w minionych 12 miesiącach pochodziło z drugiego półrocza. Pracodawcy byli najbardziej aktywni w III kwartale, któremu jednak tylko nieznacznie ustępowały trzy ostatnie miesiące roku.

Oferty dla wchodzących na rynek pracy

Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden obszar aktywności rekrutacyjnej pracodawców, a mianowicie oferty kierowane do osób wchodzących na rynek pracy lub z mniejszym doświadczeniem. Początek pandemii COVID-19, a zwłaszcza okres II i III kwartału 2020 roku, przyniósł ograniczenie liczby staży i praktyk, wyraźnie odczuwalne w miesiącach letnich, zazwyczaj obfitujących w tego typu oferty. Pracodawcy ostrożniej niż wcześniej podchodzili także wówczas do zatrudniania osób na stanowiska juniorskie.

Jak wyglądało to w 2021 roku? Podobnie, jak w innych dziedzinach, także w tym obszarze rynek rekrutacji wykazywał wyraźne ożywienie. Stanowisk stażystów, praktykantów, młodszych specjalistów i asystentów dotyczyło 104 608 ofert, co stanowiło 11% wszystkich ogłoszeń w serwisie. Najchętniej poszukiwano ich w II półroczu minionego roku – pojawiło się wówczas aż 58% ofert dla osób na stanowiskach wymagających mniejszego doświadczenia z całorocznej puli.

Osoby rozpoczynające przygodę na rynku pracy mogły także dodatkowo skorzystać z unikalnych ofert pracy i porad zawodowych podczas Festiwalu Pracy JOBICON Online, na którym studenci i absolwenci stanowią jedną z ważnych grup uczestników. W dwóch ubiegłorocznych edycjach wydarzenia uczestniczyło ponad 140 tysięcy osób, biorąc udział w spotkaniach z pracodawcami, influencerami, w warsztatach czy konsultacjach CV.

Choć komplikacje związane z koronawirusem wciąż pozostają codziennym elementem naszego życia, a sytuacja gospodarcza stale ewoluuje – w obszarze rekrutacji 2021 rok obfitował w nowe trendy, a także duże zaangażowanie pracodawców i kandydatów. Tak istotne zapotrzebowanie pracodawców na kadry to perspektywa, której na początku pandemii COVID-19 nie mogli przewidywać nawet najbardziej odważni analitycy rynku pracy.

Czasy pandemii nauczyły nas czujności na różnorodne zagrożenia. Przed rokiem w komentarzu do raportu za 2020 rok zwracaliśmy uwagę na lepsze od prognozowanych na początku pandemii dane dotyczące stopy bezrobocia, wzrostu PKB czy liczby ofert pracy. Na sytuację na rynku pracy patrzyliśmy z bardzo ostrożnym optymizmem. Po 12 miesiącach wiemy, że aktywność pracodawców w 2021 roku jest powodem do uznania 2021 roku za wyjątkowo intensywny czas w rekrutacji, szczególnie pozytywny dla kandydatów i ich możliwości zmiany zatrudnienia. Jednocześnie jednak wciąż funkcjonujemy w mocno ewoluującym środowisku pracy, które należy uważnie śledzić, by uniknąć pojawiających się potencjalnych trudności - komentuje Rafał Nachyna, Dyrektor Operacyjny Pracuj.pl