Ocena ryzyka krajów wg Coface III kw. 2021

Przeczytaj także: Coface: szczepienia motorem wzrostu gospodarczego, rośnie ryzyko społeczne

Z "Barometru Coface po III kwartale 2021 r." wynika, że ożywienie gospodarcze, które napędzane było przez duży postęp w akcji szczepień przeciwko COVID-19 w okresie letnim, zaczyna wytracać tempo. Dzieje się tak głównie z powodu zakłóceń w dostawach, co zaczyna wpływać na produkcję i sprzedaż producentów na całym świecie. Do tego dochodzą niedobory pracowników, wysoka inflacja oraz wciąż wysokie zagrożenie COVID-19.

W świetle trwającego ożywienia gospodarczego Coface podwyższył swoje oceny ryzyka dla 26 krajów, w tym Polski (A3), Niemiec (A2), Francji (A2), Włoch (A4), Hiszpanii (A2), Szwajcarii (A1) i Belgii (A2). Wysoki eksport towarów przemysłowych na rynki rozwinięte skłania do podniesienia przez Coface oceny gospodarkom nastawionym na eksport w Europie Środkowo-Wschodniej (A3 dla Polski, Węgier i Czech), w Azji (Korea Południowa – A2, Singapur – A2, Hongkong – A3) i w Turcji (B). Po ubiegłorocznym obniżeniu ocen ryzyka dla 78 krajów, aktualne podwyższenia ocen stanowią uzupełnienie do 16 już wprowadzonych w pierwszej połowie 2021 r. Towarzyszy im 30 aktualizacji ocen sektorów.

Postępy w szczepieniach nadal wspierają poprawę sytuacji gospodarczej

Globalne trendy gospodarcze, na które zwrócono uwagę w najnowszym barometrze Coface, w dużym stopniu potwierdziły się w trzecim kwartale. Postęp w zakresie szczepień w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej przyczynił się do uniknięcia nowych fal restrykcyjnych ograniczeń w przemieszczaniu się i napawa optymizmem, że uda się uniknąć powtórki zeszłorocznych izolacji. Jednak zagrożenie ze strony COVID-19 nie zniknęło: niższe wskaźniki wyszczepienia na rynkach wschodzących – szczególnie w krajach o niskich dochodach – nadal stwarzają ryzyko pojawienia się wariantów odpornych na obecnie dostępne szczepionki.

Od połowy 2020 r. nastąpiło szybkie ożywienie w światowym sektorze wytwórczym, spowodowane zwiększonymi wydatkami na dobra konsumpcyjne. Ze względu na silny popyt ze strony gospodarstw domowych, znaczne przepływy handlowe nadal stanowią kluczowe wsparcie dla wzrostu gospodarczego, zwłaszcza w regionie Azji i Pacyfiku. Popyt na elektronikę i surowce rzeczywiście wpływa korzystnie na kilka rynków w regionie, takich jak Korea Południowa i Tajwan. Wyższe ceny sprzyjają również gospodarkom kilku kluczowych eksporterów surowców (Rosja, Ukraina, RPA, Chile, Algieria itd.). W Europie Środkowo-Wschodniej konkurencyjność eksportu w regionie oraz silna integracja z europejskimi łańcuchami dostaw również przyczyniają się do wzrostu eksportu.

Z punktu widzenia tendencji sektorowych, złagodzenie i zniesienie ograniczeń w krajach, w których wskaźniki wyszczepienia są najwyższe, przyczynia się do zwiększenia wydatków gospodarstw domowych na rzecz usług o wysokim stopniu styczności z otoczeniem, takich jak handel detaliczny, hotelarstwo i rekreacja. Poprawa sytuacji w sektorze turystycznym pozostaje większym wyzwaniem.

Problemy z łańcuchem dostaw i inflacja zmniejszają tempo poprawy sytuacji gospodarczej

Niemniej jednak narastają problemy zwłaszcza po stronie podaży w gospodarce. Wysoki poziom oszczędności w krajach o wysokim dochodzie spowodował szybką poprawę sytuacji w odniesieniu do wydatków konsumpcyjnych. Jednocześnie zakłócenia pandemiczne spowodowały przerwy w łańcuchu dostaw, które spowolniają aktywność gospodarczą. Konkurencja w zakresie surowców i środków produkcji jest silna, co utrudnia produkcję przemysłową na poziomie globalnym, a w niektórych przypadkach ma wpływ na sprzedaż. Dotyczy to w szczególności niedoboru półprzewodników, który wpływa na wiele gałęzi przemysłu, od motoryzacji po technologie informacyjne i komunikacyjne, zarówno w gospodarkach rozwiniętych, jak i wschodzących.

Od lata 2020 r. ceny towarów, koszty produkcji i koszty transportu wzrosły gwałtownie. Wiele surowców pobiło rekordowe poziomy cen. Dotyczy to w szczególności energii - zwłaszcza w obliczu gwałtownego wzrostu cen gazu w Europie i Azji - oraz cen metali, drewna i żywności. Powszechny wzrost cen surowców i nakładów przełożył się również na wzrost cen konsumpcyjnych. Zharmonizowana stopa inflacji w strefie euro wyniosła 3,4% we wrześniu, co oznacza najwyższy poziom od 13 lat. Odbija się to na wzroście inflacji obserwowanym w większości regionów świata, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, gdzie stopa inflacji w ciągu ostatnich 4 miesięcy (do września włącznie) utrzymywała się na najwyższym od 13 lat poziomie 5,4%. Wkrótce należy spodziewać się maksymalnego poziomu inflacji w gospodarkach rozwiniętych, przy czym ryzyko jest podwyższone.

Problem inflacji mogą skomplikować doniesienia o niedoborze siły roboczej, ponieważ firmy oferują wyższe wynagrodzenia, aby zapełnić wolne miejsca pracy. Wzrost kosztów pracy może oznaczać bardziej trwałą presję inflacyjną. W obliczu tego ryzyka niektóre banki centralne - w tym amerykańska Rezerwa Federalna i brytyjski Bank Anglii - zasygnalizowały już, że zbliża się koniec ultra-akomodacyjnej polityki pieniężnej. Wprawdzie EBC w Europie z niepokojem obserwuje dynamikę inflacji, ale zaostrzenie polityki pieniężnej pozostaje bardziej odległą perspektywą. W gospodarkach wschodzących kilka banków centralnych musiało w ostatnich miesiącach podnieść swoje stopy referencyjne z powodu obaw o wzrost inflacji.

Strona fiskalna równania pozostanie korzystna w gospodarkach rozwiniętych. Podczas gdy wiele rządów krajów Europy Zachodniej do końca roku będzie nadal wspierać swoje gospodarki, unijny fundusz odbudowy (o wartości 750 mld EUR) będzie stopniowo wypłacany. W USA dalsze działania w zakresie polityki fiskalnej są wciąż niepewne, gdyż kluczowe części programu gospodarczego prezydenta Joe Bidena są nadal przedmiotem obrad Kongresu.

Niepokój w gospodarce Chin

Również gospodarka Chin wykazała oznaki spowolnienia na początku drugiej połowy 2021 roku, co wpływa na gospodarkę światową. W trzecim kwartale PKB wzrósł o 4,9% w stosunku do roku poprzedniego, co oznacza najwolniejsze tempo wzrostu od trzeciego kwartału 2020 roku. W ujęciu kwartalnym odnotowano jedynie wzrost aktywności na poziomie +0,2%. Przewidujemy, że gospodarka Chin wzrośnie w tym roku o 7,5%, spodziewając się, że wzrost PKB w ostatnim kwartale pozostanie na niskim poziomie.

Za spowolnieniem chińskiej aktywności gospodarczej stoi kilka czynników: zaostrzenie polityki w zakresie wzrostu kredytów, spadek konsumpcji krajowej oraz ograniczenia zużycia energii przez sektory przemysłowe. Inny czynnik ma związek z chińskimi celami "podwójnej emisji dwutlenku węgla", co prowadzi do narzucenia polityki ograniczającej produkcję stali, ponieważ sektor ten odpowiada za około 15% emisji dwutlenku węgla w kraju. W efekcie wielkość miesięcznej produkcji stali spadła z prawie 100 mln ton w maju do 83,2 mln w sierpniu, a w 2021 roku spodziewane są dalsze spadki produkcji stali.

Biorąc pod uwagę rolę Chin w handlu międzynarodowym i w regionalnych łańcuchach dostaw, spowolnienie gospodarcze stanowiłoby istotne negatywne ryzyko dla działalności gospodarczej w Azji, ale także na innych rynkach wschodzących w Ameryce Łacińskiej, na Bliskim Wschodzie i w Afryce.