To zrobił Victor Orban, co zrobi rząd PiS?

Przeczytaj także: Sukces Orbánomiki

Wszystkie te reformy miały na celu podniesienie w oczach społeczeństwa wartości pracy. Według danych Eurostatu w 2009 r. wskaźnik zatrudnienia na Węgrzech wynosił 55 proc., a współczynnik aktywności zawodowej 62 proc. W 2012 r. obie wartości wzrosły o 3 punkty procentowe, odpowiednio do 58 proc. i 65 proc. (najlepszy wynik Węgier od 1993 r.). Rządowi udało się osiągnąć takie rezultaty mimo kryzysu w strefie euro.

Jednym z najważniejszych celów rządu Orbana było zwiększenie niezależności gospodarczej i wyjście z procedury nadmiernego deficytu. Krytycy strategii rządowej podkreślają, że było to możliwe jedynie dzięki upaństwowieniu środków z tamtejszych OFE, a zbilansowany budżet jest na dłuższą metę nie do utrzymania. W rzeczywistości jednak najnowsze prognozy wskazują na to, że po rekordowo niskim deficycie z 2012 r. (1,9 proc. PKB), na Węgrzech możliwe jest utrzymanie w średnim okresie deficytu poniżej 3 proc. PKB. Od przystąpienia Węgier do Unii Europejskiej w 2004 r. po raz pierwszy udało się zmniejszyć deficyt budżetowy do poziomu poniżej 3 proc. dopiero w 2012 r.

Uszczelnienie systemów dystrybucji dóbr:

• system emerytalny: dzięki reformom i likwidacji obowiązkowych prywatnych kas emerytalnych udało się uszczelnić system emerytalny;
• samorządy: rząd węgierski przeprowadził konsolidację zadłużenia samorządów oraz zaostrzył przepisy regulujące zaciąganie pożyczek. W wyniku tych działań samorządy miały w 2012 r. 0,7 proc. nadwyżki budżetowej, zamiast planowanego 0,5 proc. deficytu. Ten niespodziewany wynik
  także przyczynił się do rekordowo niskiego deficytu budżetowego państwa.

Rząd węgierski podjął wiele działań zmierzających do zmniejszenia obciążeń posiadaczy walutowych kredytów hipotecznych. Na Węgrzech, mimo iż nie należą do strefy euro, podobnie jak w Polsce, pozwolono na nieograniczone korzystanie z kredytów walutowych. W latach 2001-2008 zadłużenie zagraniczne mieszkańców wzrosło od zera do 25 proc. PKB. W wyniku działań rządu, obciążenia ratalne obywateli zmniejszyły się w 2013 r. o 370 mld forintów, czyli ponad 1,3 proc. PKB. Sytuacja nadal nie jest do końca rozwiązana. Przy podejmowaniu tych działań węgierski rząd ma na uwadze to, by posiadacze kredytów walutowych nie zyskali w większym stopniu niż posiadacze kredytów w forintach oraz stara się osiągnąć porozumienie z instytucjami finansowymi.

Jaki będzie w szczegółach program gospodarczy rządu PiS, dziś jeszcze nie wiemy. Na podstawie wypowiedzi prominentnych polityków obozu rządzącego można stwierdzić, że niektóre postulaty są z węgierskimi zbieżne: np. kreacja polskiego kapitału w oparciu o pracę i oszczędności, opodatkowanie banków i supermarketów, inne sprzeczne: podatek liniowy, elastyczny rynek pracy, podniesienie VAT. Polityka prorodzinna na Węgrzech jest realizowana poprzez system podatkowy, PiS mówi o 500 zł z budżetu na dziecko. Polski system edukacyjny również wymaga reform w węgierskim stylu. „Wyprodukowaliśmy” tysiące magistrów na uczelniach „tego i owego”, co było przez lata przedmiotem naszej narodowej dumy „jaką to mamy wykształconą młodzież”. Teraz już powszechna jest świadomość, jak niski jest poziom wiedzy i kwalifikacje tych „magistrów”. Reformy emerytalne na Węgrzech różnią się bardzo od tych proponowanych przez PiS. OFE zostały „ścięte jednym toporem”, u nas ich agonia jeszcze trochę potrwa. Ich doświadczenia z frankowiczami są dla nas bezcenne.

Kluczowe jest jednak jedno: by orbanomika po polsku miała wsparcie w podobnej determinacji i politycznym sprycie, z jakimi Orban i Fidesz wzięli się za reformowanie Węgier.

***
W teście wykorzystano informacje z raportu „Węgry Orbana. Wzór czy przestroga?” opracowanego przez Instytut Sobieskiego